Orhanbey Mahallesi

Karaşeyh, Simkeş mahalleleri ve Atatürk Caddesi ile çevrili bulunan mahalle, Belediye ve Orhan Camii’nin bulunduğu yerdeydi. Bugün de aynı adı taşır. Mahalleye adını veren Orhan Camii’ni, Orhan Gazi, 1339 yılında yaptırmıştır. Bu nedenle Bursa'nın en eski mahallelerinden biridir. Eski belgelerde genel­likle Orhanbeğ veya Orhaniye olarak geçer. 1530 yılında 30 hane barınan mahallede, 1573 yılında 71 hane yaşamaktaydı. Bu tarihte Simitçi Durmuş ve Vakfımedrese odalarında 28 hane de kiracı barınıyordu. Ayrıca mahallede, 1573 yılında 1 hanesi kiracı olmak üzere, 7 hane de Rum veya Ermeni yaşamaktaydı. Mahalledeki gayrimüslimler ise terzilik yapmak­taymış. 1608 yılında Kalender isyanında mahalle, isyancılar tarafından yakılmıştır. 1674 yılında bir depremde ise birçok yapıyla birlikte Emir Hanı da büyük tahrip görmüştü. Orhan Cami ile Ulucami arasında Hatip Mektebi vardı. Bu okulun çok geniş de bir kütüphanesi bulunmaktaydı. Önceleri Orhan Camii’nin doğusunda haftada iki kez pazar kurulurdu. Belediye binasının alt tarafında, Orhan Bey’in bir imareti vardı. Bu imarette öğrencilerle fakirlere pilav ve zerde sunulurdu. Bahçenin doğu tarafındaki sokakta ise ahırlar vardı. Bu sokağın caddeye bakan yerinde ise Karagöz’ün mucidi sayılan Şeyh Küşteri'nin mezarı vardı. Burası Küşteri Meydanı olarak da anılmaktaydı. Belediye binasının doğusunda ise Bursa’nın en eski ve güzel gazinosu vardı. Geliri belediyeye aitti. Bursa’nın en önemli etkinlikleri de burada yapılırdı. Bahçenin böylesi bir kullanıma açılması, Vali Mahmut Celaleddin Paşa'nın eseridir. Bahçenin ortasında fıskiyeli bir havuzu vardı. Orhan Cami alt tarafında ise, çeşitli sanayi ürünlerinin sergilendiği bir han vardı. Burada ayrı ayrı ticaret temsilcilerinin odaları da vardı. Daha sonra XX. yüzyılın başında, Belediye ile Atatürk Caddesi arasında İttihat ve Terakki binası yapılmış, o da yeni düzenleme ile yıkılmıştır. Tayyare Sineması da bu mahallededir. Mahalle, uzun yıllar Ulucami mahallesi ile kentin merkezini oluşturmuştur. 1924 yılında nüfusu azaldığı için Simkeş ve Karaşeyh mahallesi birleşip tek mahalle olmuştur. Mahalle sınırları içinde bugün birçok tarihsel yapıt vardır: Simkeş ve Karaşeyh camileri ile Tuzhanı, Belediye binası ve Tayyare Kültür Merkezi de bu mahallededir. Bugün de yüzyıllardır Bursa'nın merkezi olması özelliğini korumuştur. Bunun en önemli nedeni, Bursa'nın en büyük camisinin bu mahallede bulunmasıdır. Ayrıca kent merkezi olma­sının dışında kentin ticaret merkezidir de. Bugün de mahalle aynı özel­liklerini sürdürmektedir. Mahallede çoğunlukla eski Bursalılar yaşamaktadır. Daha çok da işyeri bulunan bir mahalledir. Bugün merkez Osmangazi ilçesine bağlı bir mahalledir.

Raif Kaplanoğlu