Sansarak

İlçenin kuzeydoğusunda, İznik'e 17 km uzaklıktadır. Üç tepe arasında, hoş bir vadide yer alır. Sansarak Vadisi, bir botanik bahçesini andıracak biçimde hoş bir vadidir. Vadinin içinden Karasu geçmektedir. Köylülerin inancına göre köyün adı ‘sarı kısrak’tan gelmiş. Ankara’dan gelen bir oba buraya yerleşince, burada ‘sarı kısrak’ görmüşler. Ve sarı kısrağın olduğu yer de, verimli ve sulak olduğu için buraya yerleşmeye karar veriyorlar. Bu nedenle köyün adı ‘sarı kısrak’tan zamanla Sansarak’a dönüşmüş. Başka bir hikâyede ise, sarı bir kısrağı bulunan köyün kurucusundan adını almıştır. Eski Türkçe ‘sanısanarak’ kuşkuya düşmektir. Belki de köyün adı bu kelimeden gelmiş olabilir. Ancak bazı belgelerde adı Cansarak olarak geçmektedir. Sansarak adının da bu addan galat olduğunu düşünüyorum. Eski bir köydür. Köylülere göre köyün kurucusu gemici olup, yaptırdığı caminin içine de gemi halatlarıyla dekor vermiş. Kerametleri olan bu gemiciye Hacı Baba denilmekteymiş. Eski haritalarda köyün yakınlarında Katranözü ve Horhorçeşme gibi, bugün bulunmayan yerleşimler vardır. Köyde bulunduğu söylenen şifalı çeşme de, bugünkü Horhor Çeşme olmalıdır. 1895 ve 1908 Yıllığı'na göre 57 hane bulunan köyde, 1927 yılında 332, 1990 yılında 716, 1997 yılında 534 kişi yaşamak­taydı. Yerli köyüdür.

Raif Kaplanoğlu