Müşküle (Müşkere)

İznik Gölü’nün güney sahilini çevreleyen dağın yamacındadır. Bursa-İznik yolunun 2 km güneyindedir. Dünyaca ünlü Müşküle Üzümleri’ne adını vermiştir. Eski belgelerde adı Müşkire biçiminde yazılmıştır. Hatta 1940’lı yıllardaki resmi belgelerde bile böyle anılmıştır. Daha sonra Müşkile biçimine dönüşmüştür. Ancak Cumhuriyetten sonra adı Demirışık olarak değiştirilmiştir. Müşkile, Anna Kommena’nın XII. yüzyılda, İznik ile Gemlik arasında olduğunu yazdığı Moskoura adlı Bizans kasabasından başkası değildir. Müşkire adı da bu kelimeden gelmiştir. Nitekim köydeki kalıntılardan, Roma ve Bizans döneminde de köyde önemli bir yerleşim olduğu görülmektedir. Köyün içinde önemli yapıların temel kalıntıların dışında, bölgenin en sağlam kalmış hieronlarından biri de vardır. Ayrıca, köyün hemen üzerindeki tepede, Örencik köyü civarında bulunan kale kalıntıları da, Bizans döneminde önemli bir yerleşimi işaret etmektedir. Temel geçim kaynağı zeytincilik olan köyde yetişen zeytinler, Marmara Bölgesinin en lezzetli zeytinleridir. 1530 tarihli tahrir defterine göre köyde 13 hane yaşadığı anlaşılmaktadır. 1895 ve 1908 Yıllığı’na göre 144 hane bu­lunan köyde 1927 yılında 725, 1990 yılında 1.293, 1997 yılında 2.379 kişi yaşamaktaydı. Köyde İbrahimağa Camii ile eski bir hamam kalıntısı vardır. Hamam 1980’li yıllara kadar faaliyetini sürdürmüştür. Köyün altında, İznik Gölü kıyısında bazı sosyal tesisler ile köylülerin de yararlandığı bir kır gazinosu vardır. Yerli köyüdür. Demirışık adı, 1999 yılında tekrar Müşkile olarak değiştirilmiştir. Köyde 1940’lı yıllarda Bektaşi kültürü belirlenmiştir. Köyün kuzeyindeki Kurtdere mevkiinde antik kalıntılar vardır. Hasan Dede ve Müşkil Dede adında iki kişinin yatırı vardır. Adak yeri olarak da kullanılmaktadır. Hatta köylülere göre adın bu Müşkül Dede’den geldiği savunulur. Söylenceye göre adı Türkçe ‘müşkül’ olmaktan almış. Biri köy meydanında, diğeri ise köy yolu sapağında iki anıtsal yaşlı çınar ağacı vardır.

Raif Kaplanoğlu