Okullarda bize öğretilen, tüm atlaslarda ölçekli olduğunu sandığımız ve yine tüm dünyada ortak olarak kullanılan dünya haritaları YANLIŞ! Bu yanlışın sebebini size ekte sunduğum bazı sayfalardan alıntılarla aktarmaya çalışacağım.
Bilindiği gibi dünyamız geoit olarak isimlendirilen küre benzeri bir görünüme sahiptir. İki boyutlu haritaların ülke ve kıta büyüklüklerini hatalı göstermesinin sebebi; üç boyutlu bir kürenin iki boyutlu bir kağıda veya yüzeye sorunsuz bir şekilde yansıtmanın imkansız olduğundan ve tüm gezegeni bir arada görmek için veya yön bulmak için bu haritanın ortaya çıkmasıdır. Harita bazı konularda fayda sağlasa da bazı büyük hataları da içinde barındırıyor. Gezegenimizin geoit şeklinden ötürü iki boyuta indirgenirken, gerçek halinden daha büyük veya küçük görünen kara parçalarını görmek mümkün.
Harita: Koyu alanlar ülkelerin gerçek büyüklükleri
Harita uzmanı Gerardus Mercator, 1569'da silindirik bir projeksiyona dayanan devrim niteliğinde çok kullanışlı bir harita hazırlamış. O zaman tasarlanan harita, deniz navigasyonuna çok uygunmuş, çünkü küredeki her çizgi sabit bir seyir halinde ve kerte hattı sorunsuz yansıtılmış (Kerte hattı veya loksodrom: dünya üzerindeki tüm meridyenleri aynı açı ile kesen varsayımsal hat. Rotanın sürekli güncellenmesini gerektirmediğinden başta denizcilik olmak üzere- seyrüseferde yaygın olarak kullanılır).
Mercator Projeksiyonu adı verilen bu haritalar tüm dünyada kullanılmaya başlanmış. Ancak deniz navigasyonuna uygun olabilmesi ve çizgilerin sabit bir halde olabilmesi için kuzeyde bulunan ülkeleri daha büyük, güneyde bulunan ülkeler ise daha küçük gösterilmiş. Bu yüzden elimizdeki haritaların coğrafi büyüklükleri gerçekleri yansıtmıyor.
Coğrafi sınırların gerçek büyüklüklerini gösteren bir haritada; ABD, Kanada, Rusya ve Çin çok küçülüyor. En büyük şaşkınlık ise Grönland…
Gerçekte ekvatordan kutuplara gidildikçe yüzey genişliği daralıyor. Ancak Mercator projeksiyonu ile çizilen haritalar dikdörtgen bir şekilde yükselmeye devam eder. Bu da bazı ülkelerin gerçekten daha büyük görünmesine sebep oluyor.
En büyük değişimin kuzey yarımkürede olduğunu görüyoruz, ülkemizde bu değişimden çok az etkileniyor. Ekte verdiğim bağlantıları incelerseniz, Türkiye ve diğer bazı ülkelerin diğer coğrafyalarla sanal karşılaştırmasını görebilirsiniz. Köşeme sığdıramadığım birçok görseli ve kıyaslamayı yazımın sonundaki bağlantılara ulaşarak görmenizi mutlak öneririm.
Son olarak belirtmek istediğim ise; dünyada bazı ülkelerin büyüklükleri gözümüzde büyüttüğümüz gibi değil. Bu durum belki bazı konularda bakış açımızı değiştirebilir, ancak asıl büyüklüğün; medeniyet, gelişmişlik, hukuk, eğitim ve refah düzeyinde olduğunu unutmayalım…
Saygılarımla,
Gerek durum: Bazı ülke ve kıtaların gerçekte göründüğünden daha küçük oldukları görülüyor.
Bariz bir örnek: İki boyutlu haritada Meksika ve Grönland'ın yerini değişimi
