Sanayide ve özellikle KOBİ kesiminde ciddi sorunlar olduğu ilgi taraflarca bir ölçüde biliniyor. Geçenlerde Nasıl Bir Ekonomi gazetesinin düzenlediği bir yuvarlak masa toplantısına Ankara Sanayi Odası’nın (ASO) Elektronik ve Elektrik Komitelerinin bazı üyeleri katıldı. Katılımcılar; Türkiye'nin elektrik ve elektronik sanayi pazarında hak ettiği yere gelebilmesi ve rekabet gücünün artırılması için özel sektöre özel önem verilmesi gerektiğini belirttiler. Firma temsilcilerinin özetlediğim görüşlerini sizlerle paylaşmam yararlı olur diye düşündüm.
1-Nihat Güçlü – EPTİM ELEKTRİK
*EYT nedeniyle personel kayıpları, kalifiye eleman bulunamaması ve yer değiştirmeler.
2-Süreyya Çetin Yetkin – RADSAN
*Daha önce Arap ülkelerine mal satamıyorduk. Aynı ülkelere, Türk olduğu belli olmayan; birisi Kanada birisi Avusturya'da şirketlerimiz üzerinden mal satıyoruz.
*Olağanüstü derecede eleman sorunu yaşıyoruz. Yeni nesil gençlik çok sık iş değiştiriyor.
*TSE tamamen sanayicilerin önde olması gereken bir kurumken, farklı bir istihdama göre organize edilmiş.
3-Sedat Alantar – DEICO
*Türkiye’de savunma ve havacılık başta olmak üzere farklı sektörlerden birçok firmanın ihtiyaçları doğrultusunda test cihazları geliştiriyor ve üretiyoruz.
*Almanya'da bir şirket kurduk. Çok büyük bir pazar var. Bize kıyasla 30-40 kat fazla.
*Firmamızın Almanya'daki rakiplerini bulduk ve onlardan biriyle anlaşma süreci oluşturduk.
*Elektrikli araçların veya otonom araçların piyasaya çıkmasıyla birlikte tüm test ve ölçüm altyapılarının yenilenmesi gerekiyor. Bu da yaklaşık olarak sadece bir otomotiv grubunun önümüzdeki 5 yıl içinde kaba bir tahminle 500 milyon euro tutarında bir test ve ölçüm cihazı yatırımı yapması anlamına geliyor. İş birliği yaptığımız firma, kapasitesini bir anda 1,5-2 katına çıkarması noktasına geldi.
4-Memduh Süleyman Alkan - YILDIRIM ELEKTRONİK
*Gümrük tarife pozisyonlarında bazı ürünlerdeki gümrük ek vergileri rekabet gücümüzü zayıflatmaktadır. Genel anlamdaki tanımlar, teknolojinin gidişine göre ayrıştırılmalıdır.
*Türkiye'de genel amaçlı poşetler üretiliyor diye %25 ek vergi var. 5 yıl Suudi Arabistan'a Mısır'a mal satamadık.
5-Ahmet Malik Öztürk - SİSTEMTÜRK
*Mühendislik eğitimi 5 yıl olmalı. 3 yıl teorik eğitimden sonra 2 yıl pratik eğitimin olması, yeni mezun mühendislerimizin sahayı öğrenmesini sağlayacaktır. Çünkü sahanın dinamikleri, üniversitede bizlere verilen teorik eğitimden çok farklı.
*Ar-Ge ve inovasyon projelerinin değerlendirilme kriterleri; sanayinin, sahanın ihtiyaçlarına göre oluşturulmalı.
*Çin, sanayi açısından önemli bir tehdit. Karşılaştığı sorunlar nedeniyle üretimden vazgeçen, “Çin'den alıp satarım, daha kârlı” diye düşünen sanayicilerimiz var.
6-Atilla Eren - EREN ELEKTRİK
*Üretimde kullanmak amacıyla ithalatını yaptığımız malzemeler; gümrük limanlarına geldiğinde her limanda ayrı işlem görüyor ve farklı fiyatlar uygulanıyor. Liman işletmeciliğinin vicdanına kalmış. Örneğin konteynerin bir gün durması için bir limanda 5 bin lira, başka bir limanında 60 bin lira ödeyebiliyorsunuz.
*Bu konuda; tüm liman işletmeciliği özel sektörde. İlgili makamın ciddi kontrolleriyle sabit fiyatlara dönüşmeli ki maliyet analizlerimiz doğru çıksın.
7- Müge Güzin Güzel - EMGE
*Yatırım ortamını iyileştirirken devlet desteklerinin planlanması da çok önemli. Örneğin KOSGEB’in Stratejik Ürün Destek Programı vardı. Türkiye'de çıkan birçok destekten daha başarılı kurgulanmıştı.
*KOBİ’ler üretimde iyi bir noktada. Kaliteli, uygun maliyetli ürünler üretmekte iyiyiz ama satış konusunda ciddi desteğe ihtiyacımız var.
*Alım garantileri ve ihracat desteklerinin elektronik sektöründe olması gerekiyor.
*Almanya ve İsveç örnekleri karşılaştırıldığında; Türkiye, kadın istihdamı konusunda dünya sıralamasında en altlarda. Almanya'da %78 mertebelerinde kadın iş hayatının içinde.
8-İbrahim Uğurlu - UDEA ELEKTRİK
*Türkiye'nin cari açığı mevzubahis edildiğinde hemen herkes; enerji hariç açık vermiyoruz diye bir yargı beyan ediyor. Açığı enerjiye, petrole, doğal gaza yıkarak işi bir nevi bu topraklara bahşedilmeyen doğal kaynak eksikliğine havale ediyoruz. Oysa toplam ithal girdi faturasının yarıya yakınını oluşturan “sanayi için işlem görmüş ham maddeler” ithalatı ülkemizin en büyük kalemini oluşturmaktadır.
*Bu durum sanayimizin Ar-Ge eksikliğini ve montajcılık eğilimini göstermektedir.
*Savunma sanayinde yakalanan %70 yerlilik oranını aynı seviyeye yakın olarak hemen hemen tüm sektörlerde yakalayabiliriz. Dolayısıyla bu sorunu sanayici çözmelidir. Bu çözümde de en büyük görev elektronik sektörüne düşer.
9-Zafer Arabul - EMEK ELEKTRİK
*2021 yılında dünyada 770 milyon kişinin elektriğe ulaşımı bulunmamaktadır. Bunların önemli bir kısmı Afrika ve Asya'dadır. 2030 yılına kadar dünyada elektriğe ulaşımı olmayan hiç kimsenin kalmaması için yıllık 35 milyar dolarlık bir yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır. 100 yıl içerisinde yapılmış olan elektrik altyapı yatırımına eşdeğer bir yatırım önümüzdeki 20-25 yıl içerisinde yapılacaktır.
*Uluslararası Enerji Ajansı’nın bir senaryosuna göre, 2050 yılına kadar yatırım miktarının 700 milyar dolar olması beklenmektedir.
*Türkiye'de Ulusal Enerji Planı yapılmış olmasına rağmen Eylem Planı yapılmamıştır.
*Kamu alımlarında normal olarak bir bardak alımı ile bir trafo alımı aynı kategoride değerlendirilmektedir. Piyasanın denemelerine uygun “Sektörel Kamu İhale Kanunu” oluşturmak gerekmektedir.
10-Perin Ünal – TEKNOPAR
*Bilişim teknolojilerinin uygulanmasında Endüstri 4.0'a geldik ama şu anda Avrupa'da açılan yeni programlar ile Endüstri 5.0 dönemi devam ediyor.
*Sanayide dönüşüm; “varlıkların yönetimi”, “üretim proseslerinin dijitalleşmesi” ve “ürün yönetimi” olarak üç başlıkta değerlendirilebilir.
11- Kayra Uzun – NETELSAN
*Beyin göçü; birçok KOBİ, hatta kurumsallaşamamış büyük işletmelerin yönetsel devamlılığının sağlanmasına olumsuz etki yapıyor.
12-Servet Kasımoğlu – PEKAS
*Altyapıyı kamu yapmalı, firmalar üst yapı ve üretime odaklanmalı.
*Teknokentlerde araştırmacılardan; kira, yakıt ve iletişim bedeli almadan yer sağlanmalıdır.
Bu sorunlar ve öneriler daha çok uzatılabilir. İlgililerin dikkatine diyerek şimdilik konuyu burada noktalayalım.
