Geçen yazımda belirttiğim gibi 2023 yılının genel analizini, ayrıntılı verilerin 2 ay sonra yayınlanabilmesinden ötürü biraz gecikerek yapabiliyorum. Aslında sosyal medyadaki hızlı iletişimden ötürü dikkatli izleyiciler, daha önceden kendilerini ilgilendiren bilgilere ulaşabiliyor.
Şimdi 2023 yılının bazı değerlerini gözden geçirelim.
1- Büyüme:
Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2023 yılında yüzde 4,5 arttı. Kişi başına GSYH cari fiyatlarla 307.952 TL oldu. ABD doları cinsinden ise 13.110 oldu. Bunun ne derecede dengeli dağıldığını bölge ve şehir olarak, hatta mahalle olarak gözden geçirmekte fayda var düşüncesindeyim.
Sektör olarak baktığımızda, 2023 yılında:
a) İnşaat sektörü yüzde 7,8 oranında artış,
b) Hizmet sektörü yüzde 6,4 oranında artış,
c) Sanayi sektörü yüzde 8,8 oranında artış,
d) Tarım sektörü yüzde 0,2 oranında azalış gösterdi.
Yıllar bazında son 10 yıla baktığımızda dalgalı bir seyir görüyoruz. Bunda seçim yıllarının ve dünya ölçeğinde genel konjonktürün etkisinin olduğunu unutmamalıyız.
Biraz daha ayrıntıya girelim.
-Hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2023 yılında yüzde 12,8 arttı.
-Mal ve hizmet ihracatı 2023 yılında yüzde 2,7 azalırken, ithalatı yüzde 11,7 arttı.
-İş gücü ödemeleri 2023 yılında yüzde 16,0 arttı.
yılı Aralık ayında Cari Açık eksi 2.091 milyon $ olmuştur. Yıllık cari açık azalmaya devam etmiştir.
İhracatımızda ileri Batı ülkeleri ilk sıraları alıyor. Arada sadece Irak var. Bu durumu iki şekilde analiz edebiliriz.
1- Batı bizi taşeron olarak kullanıyor. Bazı sanayi kollarında, özellikle otomotivde bunu görüyoruz.
2- Sanayimizde, özellikle yeni kurulan fabrikalarda, en son teknoloji kullanılıyor. Bu da rekabet gücümüzü arttırıyor. Özellikle otomotiv sektöründe akülü araçlarda oldukça başarılıyız.
İthalatta ise başka bir tablo var. Burada liste başı Rusya ve Çin. Bunu yaratan da enerji ve ara malı talebimiz. Biraz rakam vereyim:
- 2023 Ocak-Aralık döneminde ithalatta ilk sırayı alan Rusya'dan toplam ithalatımız 45 milyar 602 milyon dolar.
- İkinci sıradaki Çin'den ithalatımız 44 milyar 980 milyon dolar.
- Üçüncü sırada Almanya 28 milyar 684 milyon dolar.
- Dördüncü sırada 19 milyar 902 milyon dolar ile İsviçre.
- Beşinci sırada ise 15 milyar 778 milyon dolar ile ABD.
Bu 5 ülkeden yaptığımız ithalat, toplam ithalatımızın yüzde 42,8'ini oluşturuyor.
- Döviz Kuru:
2023 yılı Aralık ayında 1 ABD doları 29,07 TL olurken, bir avro 31,71 TL oldu. Kur şu anda 32 TL ve 35 TL'nin üzerinde ve hâlâ baskı altında olduğu ifade ediliyor.
- Enflasyon:
TÜİK’in 2003 baz yılı verilerine göre, Aralık 2023 itibarıyla yıllık enflasyon TÜFE’de yüzde 64,77, Yİ-ÜFE’de yüzde 44,22 artmıştır. 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon TÜFE yüzde 53,86 olmuştur.
- İşsizlik:
2023 yılında işsizlik açısından sıkıntılı durum devam etmiştir. Özellikle genç işsizlik oranı yüksek görülmektedir. Bunların önemli bir bölümü de yükseköğrenim mezunudur. Ülkemizdeki üniversite sayısı ve öğrenci sayısı toplumda ciddi anlamda sorgulanmaktadır.
- İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı, Aralık 2023'te yüzde 77,50 olarak gerçekleşmiştir.
- Sanayi üretimi 2023 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,6 artmıştır.
- Tüketici Güven Endeksi 77,4 olarak gerçekleşmiştir.
- 2023 yılında 10 milyar 642 milyon $ düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım girişi (net) gerçekleşmiştir.
- Brent Oil 2023 yılı Aralık sonu itibarıyla 77 $ olmuştur. Mart 2024 itibariyle 80-85 $ olarak dalgalı bir seyir izlemektedir.
Gelecek hafta inşaat sektörü verileri ile konuya devam edeceğim.
