Devletin koyduğu sınırlamadan ötürü bu sektördeki veriler ancak iki tam ay geçtikten sonra yayınlanabiliyor. Gerçi geçen yılın analizi de öyle aceleye getirilebilecek bir konu değil zaten.
2023 yılı ilginç bir yıldı. Ülkemizde yaşanan ve resmi kayıtlara göre 53 bin 537 kişinin öldüğü, 107 bin 213 kişinin yaralandığı, 11 ilimizi kapsayan bu deprem; tamiri uzun yıllarda sağlanabilecek bir afetti. Bu felaket gösterdi ki, yapı güvenliği ülkemiz için birinci derecede önem taşımaktadır. Bölümler halinde konuyu açalım:
Çimento sektöründe üretim ve satış
2023 yılında çimento üretiminde önceki yıla oranla yüzde 10,5'lik bir artış yaşanmıştır. Üretilen çimentonun yüzde 18,7’i ihraç edilmiştir. İç satışlarda yüzde 19 artış yaşanırken, çimento ihracatında yüzde 17,6 azalma gerçekleşmiştir.
Sektörde yüzde 7 küçülme yaşanan 2022 yılından sonra, 2023 yılında önemli bir toparlanma görülmüştür. Son 15 yıla baktığımızda 2023 yılı en yüksek iç satışın olduğu yıl olarak görülüyor.
6 Şubat 2023'te meydana gelen ve 11 ilimizi kapsayan deprem en çok Hatay ilimizi etkilemiş ve özellikle Antakya'da tüm tarihi doku büyük ölçüde hasara uğramış, şehrin yeniden inşası gündeme gelmiştir.
Önceki yazılarımda da belirtmiştim. Türkiye, çimento üretimi kapasitesi ile dünyanın önde gelen ülkelerinden biri, Avrupa'da ise birincidir. Bu nedenle deprem bölgesinde yeniden yapılaşma için çimento ve beton sıkıntısı çekilmemektedir.
2023 yılı verilerine baktığımızda; toplam çimento üretiminin, yıllık 81.451.065 ton olduğunu görüyoruz. Bunun 64.992.147 tonu iç pazarda satılmış, 15.222.848 tonu ihraç edilmiştir. Klinker üretimi 73.030.103 ton, Klinker ihracatı 3.957.759 ton, Klinker stoku ise 4.444.446 ton olarak gerçekleşmiştir.
Çimento + Klinker ihracatında ilk 10 ülkeye baktığımızda başta ABD’yi görmekteyiz. Sonra İsrail, Suriye, İtalya olarak liste devam ediyor. Çimento ihracatından 1.071.400.895 dolar, Klinker ihracatından ise 193.335.018 dolar gelir elde ettik.
TÜİK verilerine göre 2011 yılı ortalarındaki yaklaşık 70 $/ton ihracat fiyatı (çimento) sonraki yıllarda azalmış ve 2017 yılı Şubat ayında 43,7 $/ton ile dip yapmıştır. Sonraki yıllarda dalgalı bir seyir izleyen ihraç fiyatlarında, 2023 yılı Aralık ayında ortalama 67,3 $/ton seviyesine gelmiştir. Bu ortalamaya beyaz çimento dahildir. Beyaz çimentoda dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısıyız.
Bu değerlendirmelerin ışığında; içinde bulunduğumuz 2024 yılında da çimento sektöründe sıkıntısız bir dönem geçireceğiz. Çimento fabrikalarının ülke genelinde coğrafi olarak bölgesel dağılımı dengeli olduğundan, tedarik yönünden daha ekonomik bir durum söz konusudur.
Son deprem afetinden sonra, sağlıksız yapılar için kentsel dönüşüm daha büyük öncelik kazanmıştır. Umarım bu konuda devlet teşvik edici tarzını sürdürür.
