Gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde atık konusu çok önemli bir gündem maddesi durumunda
40 yıl öncesinde, gelişmiş/sanayileşmiş ülkeler atıkların değerlendirilmesi için ciddi programlar yaptılar. Atıkları sınıflandırdılar. Öncelikle; Cam, Kağıt, Plastik'lerin ayrı ayrı biriktirilmesi için özel konteynerleri şehrin, kasabanın belli yerlerine koydular. Toplanan atıkları değerlendirebilecek tesislere bunları verdiler. Böylece çok ucuza mal olan yakıt ve hammadde temin yolu açılmış oldu
80'li yılların başında Almanya'ya yaptığım teknik bir gezide Çimento fabrikalarında tekstil atıklarının ve ömrünü tamamlamış araç lastiklerinin yakıt olarak kullanıldığını gördüm. Bu atıklar; parçalanmış veya bütün olarak basit tartım ve sevk imkânlarıyla fırınlarda yıkılıyordu
Kısa bir süre sonra ülkemizde de bu uygulamalar yaygınlaşmaya başladı. Kendi çalıştığım Fabrikada da bunu uyguladım. Güçlükle ve küçük oranlarda kullanılabiliyordu. Sağlıklı bir tedarik zinciri yoktu. Çevre kuralları, atıklarla ilgili yasal sınırlar getirmiyordu. Ancak; AB'ye üyelik öncesinde, onların uyguladığı tüm çevre ile ilgili sınırlamaları kabul ettiğimiz için, Atıkların Değerlendirilmesi ilgili tüm kuruluşların gündeminde ön sıralara alındı
Belediyeler, sanayi tesisleri başta olmak üzere tüm ilgili taraflar bu konuda yatırım yapmaya başladılar. Olayın iki ana önemi vardı.
1-Temiz çevre için ciddi bir kazanç yaratması.
2-Atık kullananlar için ise; ucuz, hatta kazanç sağlayabilecekleri yakıt veya hammadde sağlaması.
Bu avantajlarla, atıkları tedarik eden ve kullanılabilecek hale getiren sanayi tesisleri kurulmaya başlandı.
Çevremizde gördüğümüz çöp aslında atılması gereken değersiz çöp değildir. O çöpün içinde gördüğümüz bir çok madde tekrar yakıt ve hammadde olarak kullanılabilir, değerlendirilebilir. Çöplüğe dökmeden önce düşünmeliyiz. Acaba ekonomiye kazandırmamız mümkün mü?
Çöpün içindeki geri kazanılabilir maddeleri ayrı toplamak ve değerlendirmek ile, ekonomiye hammadde ve yakıt olarak kazandırmanın yanı sıra bu atıkların çöp depolama yerlerinde işgal edecekleri yerlerden tasarruf yapmış oluruz. Ayrıca bu atıkların ve çöplerin çevreyi kirletme potansiyelini bertaraf etmiş oluruz.
Aslında çok çeşitli maddelerden oluşan atıkların bertarafı her geçen gün büyük sorun olmaktadır. Özellikle de kolay ayrışabilen yaş atıklar bidona atıldığından itibaren ayrılmaya ve koku yaymaya başlar. Bu nedenle günlük yaşam alışkanlıklarımızda olabildiğince az çöp oluşturmak ve kaynağında ayrı biriktirmek zorundayız.
Çöp olmayan çöpün içindeki değerli maddeler nedir?
a)Kağıtlar, b)Metal, c)Cam, d)Plastik, e)Tekstil. Bunların dışında, f)Yağlar (evlerde kullanılan), g)Yağlar (Sanayide, araçlarda ve ekipmanlarda kullanılan), h)Kimyasallar.
Çok geniş bir alanı oluşturan Atıklar/Çöpler konusunda bir uygulamayı örnek olarak bilginize sunmak istiyorum. Çimento Fabrikaları; katı atıkların ve atık yağların yakıt olarak kullanılabileceği tesislerdir. Bu durum atık çıkaran tüm tesislerin ve belediyelerin kurtarıcısı sayılabilir. Çünkü bunların depolanması, bertarafı büyük maliyetler getirmektedir. Bu çözüm; özellikle Çimento Fabrikalarının çevresindeki sanayi tesisleri ve belediyeler için, çözüm ortaklığı sunmaktadır. Yakın ve uzak çevreler için ekonomik olmak kaydıyla bu atıkların/çöplerin ön hazırlıklarını yapan tesisler kurulmaktadır. Bursa'da ve yakın illerde bu tür kuruluşlar toplayıcı ve hazırlayıcı olarak sistemin içinde yer almaktadır. Ayrıca birçok Çimento Fabrikası Atık Tedariki ve Ön Hazırlama işlerini kendisi yapmaktadır.
Hazırlanan bu yakılabilir atıklar Fırında yakılmakta, böylece Kömür, Doğalgaz ve Fuel oil gibi yakıtların kullanım miktarları azaltılmaktadır. Örneğin Bursa Çimento'da bazı koşullarda %30 civarında Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY) kullanılabilmektedir. Tesisin kurulduğu 2011 yılından bugüne yaklaşık 200.000 ton atık değerlendirilmiştir. Döner Fırın üniteleri ATY kullanılabilecek şekilde dizayn edildiğinde bu oran %100'e yaklaşabilmektedir.
Almanya'daki bir Çimento Fabrikasını ziyaretimde; iyi hazırlanmış, Kalorifik Değeri stabil olan ATY'yi %100 kullanmaktalardı. Bu durumda kapasite %10 kadar düşüyordu. Ancak sağlanan Ekonomik ve Çevresel fayda çok yüksekti.
Kalın sağlıcakla
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?
