Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçılar Birliği (OİB), Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB), Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB), Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) ve Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB) başkanları; işçilik, hammadde, enerji gibi giderek artan maliyetlere ve uluslararası pazarlarda günden güne zorlaşan rekabet şartlarına rağmen Türkiye’nin büyümesi ve insanımızın refah seviyesinin artması için var güçleriyle çalıştıklarını dile getirdi. Başkanlar, ihracattaki ivmenin devam edebilmesi için yüksek maliyet ve kur sorununun çözülmesini beklediklerinin altını çizdi.
Kur, enflasyon ve faiz, ihracatı etkiler
Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçılar Birliği (OİB) Yönetim Kurulu Başkanı Baran Çelik:
2023 yılı, hedeflerden bağımsız olarak birçok istenmeyen olayın yaşandığı, buna karşın ihracat ailesinin ülke ekonomimize önemli bir katkı sunduğu yıl oldu.
Türkiye otomotiv endüstrisi olarak yüzde 16 oranındaki pay ile ülkemiz ihracatının 2023 yılında da lider sektörüyüz. Geçtiğimiz yıl Mart ayında 3,3 milyar dolar ile aylık bazda otomotiv tarihimizin en yüksek ihracatına ulaştık ve altı kez aylık 3 milyar doların üzerinde ihracata imza attık. Neticede, 2023 yılının tamamında ihracatımızı 2022’ye oranla yüzde 13 artırarak 35 milyar dolar ile tüm zamanların ihracat rekoruna ulaştık. Böylece Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıldönümünü kutladığımız 2023 yılında hedef olarak belirlediğimiz 34 milyar dolarlık ihracatı da aşmış olduk.
Yaklaşık 50 bini mühendis olmak üzere 550 bin kişiye istihdam sağlayan Türk otomotiv endüstrisi, 2023 yılında göstermiş olduğu ihracat performansıyla ülke ekonomimize önemli bir katkı sundu. 2023 yılını ürün grubu bazında incelediğimizde tedarik endüstrimiz 14 milyar 154 milyon dolar ile zirvede yer aldı. Büyüme oranı ise yüzde 9 oldu. Binek otomobiller ihracatı yüzde 19, otobüs-minibüs-midibüs ihracatı yüzde 57 ve çekiciler ihracatı yüzde 22 artarken, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatı ise yüzde 3 geriledi.
Ülke grubu bazında baktığımızda ihracatımızdan en büyük payı 68,3 ile lider pazarımız AB ülkeleri aldı. Türkiye otomotiv sektörünün en büyük pazarı olan Almanya’ya 2023 yılında da yüzde 11 artışla 4 milyar 854 milyon dolar ihracat yapıldı.
2023 yılında elde ettiğimiz başarıların akabinde 2024 yılına da moralli başladık. 2024’ün ilk iki ayında yüzde 11’lik artışla 5,9 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik. Sektördeki talebin devam edeceğini öngörüyoruz. Bu çerçevede ihracatımızda 2023 yılına kıyasla yüzde 10’luk artış olacağını tahmin ediyoruz. Normal şartlar altında 2024 yılı ihracatımızın 39 milyar dolara yakın bir seviyede olmasını bekliyoruz. Ancak kur-enflasyon-faiz gibi üretimi, yatırımı ve ihracatı doğrudan etkileyen kalemlerde alınacak pozisyon da etkili olacaktır. Aynı zamanda dünyada da gidişatın kötüleşmemesi, savaşların uzamaması ve büyümemesini temenni ediyoruz. Şartlar normal olduğu müddetçe Türk otomotiv endüstrisi üretim gücü ve kalitesiyle hedeflerine ulaşacaktır.
Önlem alınmazsa kayıp 2024’te de devam eder
Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) Yönetim Kurulu Başkanı Pınar Taşdelen Engin:
Türkiye tekstil sektörünün, 9,6 milyar dolarlık ihracatla tamamladığı 2023 yılında Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB), bu ihracata 1 milyar 282 milyon 331 bin dolar katkı sağladı. Geçtiğimiz yıl hem sektör geneli, hem de birliğimizden yapılan ihracattaki gerileme dikkat çekti.
Çin’in pandemi sonrası yeniden güçlü bir oyuncu olarak pazara girmesi, öncelikle pazarımız olan AB ve ABD’de yaşanan kısmi resesyon ihracatımızın gerilemesindeki dış etkenler olurken, ülkemizde yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle enerji, hammadde ve işçilik ücretlerindeki artışın üretim maliyetlerini olumsuz etkilemesi ihracattaki düşüşün başlıca nedeni.
Kurun baskı altında tutulması nedeniyle fiyat oluşturamayan üretici ve ihracatçılar, üretim gücüne rağmen fiyat oluşturmakta zorlandıkları rekabette dezavantaj yaşadıkları gibi bu durum, ihracat rakamlarında da etkisini gösterdi. İhracatçı firmalarımızın yılın ikinci yarısından itibaren yaşadıkları pazar kaybı endişesinin, önlem alınmazsa 2024 yılında da devam edeceği öngörülüyor.
Ülkemiz için çok önemli olan ABD, Almanya, İtalya, Fransa ve Rusya gibi pazarlara yönelik çalışmalarımızı planlarken, çok güçlü olduğumuz iki ürün grubu olan ev tekstili ve hazır giyim tekstilini dikkate aldık. Birliklerimizin katılımlarıyla ortak organizasyonlarımız ile sektörümüzün tanıtımını farklı mecralarda yapıyoruz. Hem dijital ortamda hem de fiziksel olarak birçok faaliyetimizi kesintisiz sürdürüyoruz. Bunlara örnek olarak, PV New York, LA Textile Show, MunichFabric Start, PV Paris, Denim by PV Milano, IntertextileShanghai gibi fuarları sayabiliriz.
UTİB olarak, 2023 yılında da sektörümüze daha fazla sayıda etkinlikle katkıda bulunduk. Temel hedeflerimizden biri “Dış Ticaret Fazlası Veren Türkiye” ve bu yolda da tasarımı, inovasyonu, Ar-Ge ve markalaşmayı en kritik önceliğimiz haline getirdik. Bunu yaparken verdiğimiz eğitimlerle; kendisini geliştirmek isteyen, projesini melek yatırımcılar ve Start-Up geliştiricileri ile buluşturmayı amaçlayan ve geleceğini planlama hedefi olan girişimcilerimizin önünü açtık.
Hazır giyim için 2023 zor bir yıl oldu
Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) Yönetim Kurulu Başkanı Nüvit Gündemir:
Hazır giyim sektörü için 2023 yılı çok zor bir yıl oldu. Enflasyonun gerisinde kalan kur, rekabet avantajını Asyalı firmalara geçirirken, diğer yandan ilave gümrük vergisinin artırılması ile maliyetlerin yukarı doğru çıkması sektörümüzün ihracatını geriletti. Bu gelişmelere küresel boyutta yaşanan talep daralmasını da eklediğimizde, hazır giyim için istenmeyen sonuçların yaşandığı bir yıl oldu.
Tüm bu yaşanan sorunlara karşın Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) olarak 2023 yılında 954 milyon 235 bin dolar ihracat gerçekleştirdik. 160’tan fazla ülke ve 10’dan fazla bölgeye ihracat yaptık. Doğrudan ve dolaylı sektörlerle birlikte toplamda 1 milyondan fazla kişiye istihdam sağlamaktayız. Sektörümüzün bu özellikleri bağlamında önemini iyi kavramamız ve sürekli gelişimine odaklanmamız önemli. Bu anlamda 2024 yılını da iyi analiz etmemiz gerekiyor. Küresel ekonomi kuruluşları ve otoriteler, 2024 yılı için belirsizlik tanımı yapıyor. Jeopolitik risklerden ekonomik daralmaya, kalıcı enflasyondan tüketici harcamalarındaki yavaşlamaya kadar pek çok olumsuz öngörü nedeniyle küresel büyüme tahmini yüzde 2 ila 4 aralığında seyrediyor. Dolayısıyla yeni yıl için bazı sıkıntıların olacağını bilerek hareket etmekte fayda var. Ülkemizin yeni yılda da Uzak Doğu’daki rakiplerine karşı üstünlüğünü siparişlerin hızlı teslimi ile devam ettireceğine inanıyoruz. Diğer yandan ülkemizin markalaşmaya, yüksek birim fiyatlı ihracata odaklanmaya devam etmesi ve teknik tekstillere yönelmesi de gerekiyor. Rekabet gücümüzü artırmak için, Ar-Ge’ye yatırım yapmaya devam etmemiz lazım. Katma değeri yüksek, orijinal tasarımlı ürünlerin ihracatı ile uluslararası pazarlarda başarı sağlayabilir ve küresel piyasalarda firmalarımızın yerlerini güçlendirebiliriz.
Bu kapsamda UHKİB olarak hayata geçirdiğimiz Dijital Dönüşüm Mühendisi Programı aracılığıyla, siber güvenlik, yapay zekâ, nesnelerin interneti, bulut bilişimi, büyük veri, artırılabilir ve sanal gerçeklik, sistem analizi gibi önemli alanlarda mühendislerimize yetkinlikler kazandırıyoruz. Ayrıca, sektörümüzün ve bölgemizin bu eğitimli işgücü eksiğini tamamlamak için Uludağ Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Moda Tasarım Bölümü iş birliği ile İstanbul Moda Akademisi ile beraber zengin bir eğitim programı gerçekleştiriyoruz.
Meyve sebzede de kur ve maliyet sorun
Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Kamiloğlu:
2023 yılı sektörümüz için zor bir yıl oldu. Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği (UMSMİB) olarak 2023 yılı toplamında 309 milyon 346 bin dolar ihracat gerçekleştirdik. İhracatımızda geçen yıla oranla 9 milyon dolarlık bir gerileme yaşandı.
Üretim maliyetlerinin çok yüksek olmasına karşın döviz kurunun düşük kalması, ihracatçıyı küresel pazarlarda zorlayan etkenlerin başında geliyor. Enflasyonun oldukça altında kalan kur, fiyat rekabetçiliğimizi de zorlaştırırken rakiplerimize göre dezavantajlı pozisyonunda kaldık. Başta enerji olmak üzere, hammadde ve işçilik maliyetleri yüksek enflasyona bağlı olarak artarken, kurun baskı altında tutulması ihracat gelirlerinin azalmasına yol açıyor. İleride işsizliğe sebep olacak bu durumun önüne geçmek için artan maliyetlere karşı ikame döviz kuru olabilir. Bu ikisi arasındaki korelasyonu sağlamadığımız sürece ihracatımız düşmeye devam edecektir.
2023 yılında en fazla ihracat yaptığımız ülkeler sıralamasında ilk sırada Almanya yer aldı. Bu ülkeyi sırasıyla Rusya Federasyonu ve Irak takip etti. İlk 10 sırada yer alan diğer ülkeler ise Hollanda, Birleşik Krallık, Yunanistan, Belçika, Birleşik Devletler, Bulgaristan ve İtalya oldu. Sektörümüzün en büyük pazarı olan Almanya’nın payı yüzde 21, ikinci büyük pazar Rusya’nın payı yüzde 20 ve üçüncü büyük pazar olan Irak’ın payı ise yüzde 10 olarak gerçekleşti.
En çok ihracat gerçekleştirdiğimiz diğer ilk 10 mal grubu sırasıyla dondurulmuş patates konserveleri, sirkeli sebze meyve bitki parçaları konserveleri, gazlı sular; maden suları ve gazozlar, dondurulmuş sebzeler, bira, turunçgil konserveleri, domates salçası, dondurulmuş meyveler, sular buz ve kar ve domates konserveleri oldu.
Bu yıl yaşadığımız tüm zorluklara karşı Almanya ve Hollanda gibi en önemli pazarlarımızda ihracat artışı yaşadık. Pek çok pazarda talebin Türkiye’ye yönelmesinde bölgemizde yaşanan savaşların da etkisi oldu.
Tüm kesimlere sorumluluk düşüyor
Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Senih Yazgan:
Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB), gösterdiği performans ile geride bıraktığımız 2023 yılında hedeflerini aşarak, rekor bir ihracata imza atmayı başardı. Birliğimiz, yıl genelinde geçen yıla göre yüzde 40,4’lük artışla toplam 203 milyon 294 bin dolarlık dış satışa imza attı.
Bu dönemde, en büyük ilk 10 pazarımız sırasıyla Almanya, Hollanda, Birleşik Krallık, Rusya, Romanya, Avusturya, Polonya, İsveç, İsviçre ve Hong Kong’dan oluştu. Mal gruplarına göre ihracatı değerlendirdiğimizde ise ihracatta ilk sırayı yüzde 23,8 artış ve 41,8 milyon dolar ile siyah zeytin aldı. Siyah zeytini en çok ihraç ettiğimiz ülkeler Almanya, Birleşik Devletler ve Birleşik Krallık oldu. Siyah zeytin ürün grubunu sırasıyla; kiraz/vişne, incir, domates ve armut izledi. 2024 yılı Ocak ayında Birliğimiz ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 50,4 oranında artış ile 16,6 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatımızı artırmak üzere 2024 yılında odaklandığımız en önemli konu başlıkları; gıda güvenliği, Ar-Ge faaliyetleri, fuar ve heyet organizasyonları olarak öne çıkıyor. Bunların yanı sıra, sektörde meydana gelen ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip etmek, reklam ve tanıtım faaliyetlerini artırmak, sektör paydaşları ile iş birliği ve koordinasyon sağlamak üzere toplantı, seminer gibi etkinlikler düzenlemek oldu. Üretimde verimliliğin artırılması için birçok çalışmaya imza attık. Üyelerimize ve bölgemizdeki üreticilere yönelik doğru tarım uygulamaları hakkında bilgilendirme faaliyetlerini sürdürüyoruz.
Yeni yılda ihracatımız artırmak için önümüzdeki bazı sorunların hızla çözülmesi gerekiyor. AB ülkelerinde üretimin azalması ve savaş nedeniyle Rusya’ya uygulanan ambargonun Türkiye yaş meyve sebze sektörüne getirdiği avantajları elimizde tutabilmek için tüm kesimlere sorumluluk düşüyor. Dünyayla rekabet edebilecek koşullarla, daha iyisini üretmeli ve ihraç etmeliyiz. İhracatçılar olarak bastırılmış döviz kuru ile ihracat yapmaya çalışıyoruz. Üretici açıklanan alım fiyatlarına bağımlı hale gelirken, yüksek enflasyon, döviz kurlarına bağlı olarak artan girdi ve işçilik maliyetleri ile rekabetçiliğini de kaybediyor. Bugün Mısır, bize çok güçlü bir rakip oldu. Yine İtalya, İspanya, Yunanistan da rakiplerimiz arasında.
İHRACATÇININ KUR ÇIKIŞI
Artık maliyetleri karşılamıyor, enflasyonla paralel olmalı
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, kurdaki yükselişin maliyetleri karşılamada yetersiz kaldığını savundu. Gültepe, "Seçim sonrası ekonomi politikalarının ihracatı destekleyecek şekilde olacağını düşünüyoruz" dedi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, kurdaki yükselişin maliyetleri karşılamada yetersiz kaldığını söyledi.
Konuyla ilgili değerlendirmesinde Gültepe, "İhracatçının oyundan düşmemesi gerekiyor. Biz ihracatçılar olarak yüksek kur istemiyoruz. Kurun enflasyona paralel olması lazım" değerlendirmesini yaptı. TİM Başkanı Gültepe'nin açıklamalarında şu ifadeler yer aldı:
“Şirketlerin işçilik maliyetleri yüzde 40’ı buluyor. Hazır giyim ve tekstilde işçilik maliyeti çok fazla. Talep çok düştü. Ciroyu artırmak çok zor. Ciro aynı yerde kalıyor ama işçilik payı da ciroya doğru yaklaşıyor. Bu oranın yüzde 20-25 seviyesinde kalması lazım. Biz ihracatçılar olarak yüksek kur istemiyoruz. Bunu ısrarla söylüyoruz. Kurun enflasyona paralel olması lazım. İstikrarlı kur daha önemli. Kur, denge meselesidir, şu an denge yok. Çin eskiden bize rakip değildi.
Hedefimiz ihracatta düzenli olarak yüzde 10’dan fazla büyümek. Ancak bunun için ekonomi politikalarının da ihracatçıları desteklemesi lazım, oyundan düşürmemesi gerekiyor. Seçim sonrası ekonomi politikalarının ihracatı destekleyecek şekilde olacağını düşünüyoruz."
