Akademi dünyasının temsilcilerini, üniversite öğrencilerini, firmaların iş sağlığı-güvenliği yetkililerini ve hekimleri bir araya getiren etkinliğin açılışında konuşan BUSİAD Üyesi Ergun Hadi Türkay, sempozyum programı çerçevesinde ergonominin önemi, ergonominin verimlilik ve üretkenlikteki yeri, söz konusu kavramın Endüstri 4.0’da alacağı görünüm, iş verenlerin ergonomiye bakışı ve kas iskelet sistemi fizyolojisi gibi, sempozyumun konusunu bütünleyen birbirinden değerli başlıkları inceleme ve ergonomi alanında yapılan hatalarla bu hatalar neticesinde maruz kaldığımız sağlık sorunlarını konunun uzmanlarından dinleme şansı bulacaklarını ifade etti. Türkay, en genel tanımıyla ergonominin, insanın işe uydurulmasından daha çok, işi insana uydurmak olarak tanımlandığını belirterek, “Toplumumuzun her geçen yıl değişen demografik yapısı itibarıyla yakın gelecekte iş hayatında ergonomi konusu hiç olmadığı kadar önem arz edecek. Bu pencereden bakıldığında bugünkü etkinliğin ne denli önemli olduğunu ve geleceğin iş dünyasına ne denli ışık tuttuğunu bir kez daha görmemiz mümkün” diye konuştu.
Türkay’ın konuşmasının ardından oturum başkanlığını Dr. İlker Boğaç Ulutaş’ın yaptığı ve Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Fahri Özok, Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tülin Gündüz ve Beyçelik Gestamp İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürü Yusuf Topaloğlu’nun konuşmacı olduğu oturuma geçildi.
Birinci oturumda ilk sözü alan Prof. Dr. Ahmet Fahri Özok “Verimlilik ve Üretkenlik Açısından Ergonomi” isimli bir sunum yaparak, çeşitli açılardan ergonominin tanımını yaptı ve konunun hukuk dahil pek çok alanla ilişkisi olduğunu söyledi. Üretkenliğinin artmasının her zaman verimlilik artışı sağlamayacağını ifade eden Prof. Dr. Özok, önemli olanının verimlilik kadar insanca çalışma olduğunun altını çizdi. Ergonomi olmadan üretkenliğin ve verimliliğin olamayacağını dile getiren Prof. Dr. Özok, “İnsan incelendiğinde ne denli karmaşık bir yapı olduğu görülecektir. Kapitalizmin öngördüğü şekilde üretkenliğin ve verimliliğin ön planda olduğu bir sistemde insan faktörü son derece önemli. İnsan - makine sistemlerinde insana yakışır bir tasarım şart. Önemli olan tüm süreçlerin insanca hale getirilmesi. İnsanın acınmaya ihtiyacı yok. Sadece insan olmamız yeterli. Ancak genelde insan ögesi, bazı uygulayıcılar tarafından ihmal ediliyor. Hangi sistem uygulanırsa uygulansın insan faktörünü göz önünde tutmak gerek” diye konuştu.
“İNSANI FİZYOLOJİK OLARAK ÇÖZDÜK ANCAK…”
“Endüstri 4.0 ve Bilişsel Ergonomi” isimli bir sunum yapan Doç. Dr. Tülin Gündüz de üniversitedeki çalışmaları çerçevesinde genel olarak çalışan ve teknik sistem arasındaki ilişkiyi incelediklerini ifade ederek, bilimsel metotlarla iş ve iş yeri düzenlemeleri yaptıklarını ve insanın özelliklerine ve kapasitesine uygun iş planlamaları gerçekleştirdiklerini kaydetti. Ergonomiyi konformist bir yaklaşımla değerlendirmediklerinin altını çizen Doç. Dr. Gündüz, “İnsanı fizyolojik ve zihinsel sistem olarak iki temel bölüme ayırıyoruz. Mühendisler insanı fizyolojik olarak çözmüş durumda ancak zihinsel olarak sıkıntılarımız var. Yaptığımız işte zihinsel olarak ne kadar yorulduğumuzu birim bazında ortaya koyamıyoruz. Zihinsel olarak insan davranışını ve yapısını inceliyoruz. Çünkü bunların insanın yaptığı işe etkisi var” diye konuştu. Doç. Dr. Gündüz, şöyle devam etti: “Bilişsel ergonomide ‘bir kişinin iş yaparken zihninden geçen süreçler nasıl değişiyor ki, bu süreçler yaptığı işe etki ediyor?’ sorunu araştırıyoruz. Amacımız, herhangi bir kas iskelet sistemi sorununa maruz kalmadan ve kişinin kısa ve uzun vadede kendisine zarar vermeden en verimli şekilde çalışması. İnsanın olduğu her yerde biz varız. Yeter ki işin içinde insan olsun. İnsanı doğal sınırlarını dikkate alarak onun yeteneklerinden en iyi biçimde yararlanma yöntemini bulmaya çalışıyoruz. Endüstri 4.0 akıllı üretim demek. Fabrikalar akıllı üretime geçemezse gelecekte varlıklarını devam ettiremezler. Bu sadece otomasyondan geçmiyor. Endüstri 4.0’ın içinde robotik sistemler, kontrol sistemleri ve sensörler var ama bir de insan - makine ara kesiti var. Bunun içinde insanın robotlarla birlikte çalışması, insanın yaptığı işte zihinsel süreçlerini ortaya koyarak otomasyon sistemlerine entegre olması gerekiyor. Biz özellikle bu konuyu araştırıyoruz.”
Doç. Dr. Tülin Gündüz’ün ardından söz alan Beyçelik Gestamp İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürü Yusuf Topaloğlu da “Yazılımsal Ergonomik Analiz Değerlendirmesi” isimli bir sunum yaptı. Topaloğlu, sayısal analiz yöntemlerinin kullanılmasına yönelik geliştirdikleri projenin detaylarını katılımcılarla paylaştı. Oturumun sonundaki soru - cevap bölümünün ardından konuşmacılara plaketleri takdim edildi.
“ERGONOMİ, GÜNLÜK HAYATTA DA GEREKLİ”
Aranın ardından başkanlığını Dr. Metin Tekcan’ın yaptığı ve Ford Otosan Sağlık-Hijyen ve Ergonomi Yöneticisi Dr. Gürsel Gökmen, MARSİFED Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Karademirler ve Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Bedrettin Akova’nın konuşmacı olduğu ikinci oturuma geçildi. Dr. Gürsel Gökmen 2012 yılına kadar Türkiye’de hiçbir yönetmelik ve tüzükte ergonomi ile ilgili bir ifadeye rastlanmadığını ifade ederek; dünyada ergonomi çalışmalarının hızlı gelişim gösterdiğini, dünyaya kıyasla yavaş kalsa da son yıllarda Türkiye’de de güzel örneklere rastlandığını belirtti. Dr. Gökmen ergonomi kavramının sadece iş yerlerinde değil, günlük hayatın her alanında gerekli olduğunun ve bir hayat felsefesi olarak benimsenmesi gerektiğinin altını çizerek, firmalarında ergonomi alanında gerçekleştirilen uygulamaları aktardı. İhsan Karademirler de “İşveren Gözüyle Ergonomi” isimli bir sunum yaparak, iş yerlerinde ergonomi alanında yapılan iyileştirme çalışmalarının maliyetleri düşürdüğünü ve kaliteyle verimliliği arttırdığını kaydetti. Prof. Dr. Bedrettin Akova da gerçekleştirdiği sunumda kas iskelet sistemi fizyolojisi hakkında detaylı bilgi verdi.