“Vadesine 1 yıldan az kalan dış borç stoku 211 milyar doları aşarak yeni rekor seviyeye yükseldi. Bir önceki rekor, 210 milyar dolar ile temmuz ayında kaydedilmişti.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) verilerine göre, 2023 Ağustos sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, 211 milyar dolara çıktı.
Bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 4,2 oranında artarak 64,9 milyar dolar olurken, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku yüzde 0,8 oranında artarak 54,5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2022 yılsonuna göre yüzde 12,2 oranında artarak 32,4 milyar dolara yükselirken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu yüzde 0,5 oranında azalarak 86,9 milyar dolar oldu.”
Haberler böyle. Peki, hala Rusya’ya doğalgaz borçlarının ödenmesi konusunda yöntem aranırken 211 milyar dolar nasıl ödenecek.
Ancak seçimlerden sonra borç ödemeleri için süre iyice kısalacağından, kasa da iyice boşalacağından, akaryakıt, elektrik, doğalgaz başta olmak üzere, market poşeti hariç hemen hemen her şeye şok zamlar, yeni yeni vergiler, ödenmiş vergilerin artış farkları, bir defaya mahsus olmak üzere icat çeşitli vergiler ile tanışma zamanı gelecek.
Tablo 2024 yılının, 2023’ten çok daha zor geçeceğini göstermekte. Aklıma ÇİPRAS geliyor. Yunanistan’ın başbakanı. Yunan halkını AB’den sürekli yardım gelmezse sürünecekleri bir bataklıktan söküp almayı başarmış, 300 milyar dolar GSMH üreten, 28 bin avro milli gelire sahip, emeklisinin 1200 avro ile 7600 avro arası maaş aldığı bir ülke haline getirmişti. Mucize değildi. Nasıl yaptığını bilmeyenler, internette bulabilir. Yaranabildi mi derseniz pek çok nedeni var ama neticede hayır. Bir daha seçilemedi. Örnek çok ama günümüzün en doğru örneği, Almanya ve başbakanı Merkel. Alman halkı ona çok şey borçlu ve bunun farkında.
Biz 100 yıl önce, Atatürk önderliğinde dünyanın şaşırdığı, gıpta ile izlediği, örnek aldığı işler başarmıştık, yine neden olmasın. Ancak kuralları belli. Birinci adım siyasetçilerin devlet olmadıklarını, sadece devletin bir personeli olduklarını anlamalarından, hukuk ve adaletin işlerliğinden, denetime açık olmaktan, devlete ait her kuruşu harcadıklarında hesabını millete vereceklerini bilmelerinden, her konuda bilinçli tasarruftan, her türlü yolsuzluk ve suistimalin önlenmesinden, kamuda liyakat sahibi ve dürüst yöneticilerin işbaşında olmasından geçiyor. Almanya’ya 10 bin makam aracı yetiyor iken, aynı nüfusa ve yüzölçümüne sahip olan bizde neden 150 bin makam aracı var? Size de garip gelmiyor mu, bunun kabul edilebilir bir açıklaması olabilir mi? Türk halkı zenginlik ve refah içinde midir de yöneticileri böylesine israf ve şatafat içinde harcamaktadır. Kaldı ki o dahi yanlış. Bir devlet Karun gibi para içinde yüzse dahi israfa, şatafata yeter mi? Üstelik ne petrol sahibiyiz ne de gaz. Madenlerimiz ise değerini bulamıyor. Çünkü işletme ve pazarlama bilimden uzakta ve liyakat yok maalesef.
Peki, öncelikle yakın gelecek endişelerini nasıl aşacağız? Acaba IMF’ye muhtaç mıyız? Hani şu bizden borç isteyen IMF. Birkaç hafta önce her ülkeye gidiyorlar denilen ve bunca yıldır ülkemize geliyorsa da duymadığımız IMF’nin, ülkemizde bir hafta incelemeler yapmasını nasıl yorumlamalıyız?
