Dünya

'Geri adım yok'

2 hafta süre!

14-01-2020 23:02

Son dakika haberleri! Restten sonra 'geri adım yok' mesajı... İran'a 2 hafta süre!
ABD ile İran krizinde son dakika haberleri gelmeye devam ediyor... Tahran ile Washington gerilimine sahne olan Irak'tan önemli bir 'geri adım yok' mesajı geldi. Dün Şii grupların sinyalini verdiği ABD restiyle ilgili Sadr grubu harekete geçti. Öte yandan İran'da Ukrayna uçağının düşmesi ile başlayan rejim karşıtı eylemler de Süleymani suikastı protestoları da sürüyor... Bunların yanı sıra Tahran yönetimiyle gerilimin diğer bir cephesi nükleer anlaşmayla ilgili de AB'den kritik bir çıkış; İngiltere, Almanya ve Fransa'dan da ortak bir İran hamlesi geldi... İşte tüm detaylar...

Öte yandan Katar'ın sürpriz ziyaretinin de detayları belli oldu... İşte yaşananlar...

GERİ ADIM YOK
Irak yönetimi, meclisin "ABD güçlerinin ülkeden çıkarılması" için aldığı karardan geri adım atmayacağını duyurdu.

Irak Başbakanlık Basın Sözcüsü Vilyam Verde, yaptığı basın açıklamasında, "Hükümet, meclisin ABD ve diğer yabancı güçlerin ülkeden çıkarılması için aldığı karardan geri adım atmayacak." dedi.

Verde, Irak hükümetinin, ABD ile, askerlerinin DEAŞ'la mücadele amacıyla ülkede kalması için yeni anlaşma imzaladığı iddialarıyla ilgili, "Hükümet, böyle bir anlaşma imzalamadı." ifadelerini kullandı.

"Meclis, hükümet için tavsiye kararı aldı." diyen Verde, söz konusu kararın, tüm yabancı güçlerin ülkeden çıkarılmasını kapsadığını vurguladı.

Irak Meclisi'nde 5 Ocak'ta yapılan olağanüstü oturumda, oy çokluğuyla ABD ve diğer yabancı güçlerin ülkeden çıkarılmasına karar verilmişti.

MİLYONLUK ÇAĞRI
Irak’ta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, ABD’nin ülkedeki varlığına karşı milyonluk gösteri çağrısı yaptı.

Sadr, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, Irak’ın hava sahası ve egemenliğinin ABD güçleri tarafından ihlal edildiğini belirterek, ABD’nin ülkedeki varlığını protesto etme çağrısında bulundu.

Şii lider, söz konusu gösteri sonrası siyasi olarak mecliste de farklı bir tutum izleyeceklerini kaydetti.

Sadr, gösterinin düzenlenme tarihine dair ise bilgi paylaşmadı.

DÜN SİNYALİ GELMİŞTİ
Irak’taki Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, Asaib Ehlil Hak, Seyid Şuheda Tugayları, Nuceba Hareketi ve Seraya es-Selam'dan temsilcilerle İran'ın Kum kentinde bir araya gelmişti

Nuceba Hareketi Sözcüsü Nasr eş-Şammari, Irak resmi ajansına yaptığı açıklamada, söz konusu gruplarla gerçekleştirilen görüşmede, ABD güçlerinin tamamen Irak'tan çekilmesi için "güçlerin birleştirilmesi ve koordine edilmesi" kararının alındığını söylemişti.

Şammari, Iraklı Şii örgütlerin hükümete ve meclise diplomatik yollardan yabancı güçlerin ülkeden çıkartılması için "fırsat tanıdığını" ifade etmişlerdi.

REJİM KARŞITI GÖSTERİLER SÜRÜYOR
Öte yandan İran'ın başkenti Tahran'da Ukrayna uçağının düşürülmesine tepki amacıyla düzenlenen rejim karşıtı gösteriler sürüyor.

Tahran Üniversitesi'ndeki öğrenciler tarafından düzenlenen gösterilerde uçağın düşürülmesine sebep olanların cezalandırılması ve yetkililerin istifası talep edildi.

ABD tarafından öldürülen Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'yi anma merasimiyle aynı anda yapılan eylemde "Halka 3 gün boyunca yalan söylediler", "Halkın kurtuluş yolu referandumdur", "Adalet istiyoruz", "Kifayetsiz sorumlular istifa istifa", "Kasım ayında 1500 kişiyi öldürdüler", "Bana fitneci deme fitneci sensin zalim", "Silahlı kuvvetler komutanı (Hamaney) istifa" ve "Kahrolsun ABD" sloganları atıldı.

Bu arada başkent Tahran başta olmak üzere birçok şehirde akşam saatlerinde de gösteri çağrısı yapıldı.�

SÜLEYMANİ ANILDI
Devrim Muhafızları'na bağlı paramiliter örgüt Besic Direniş Gücü üyesi öğretim görevlileri ve Şii din adamlarının katılımıyla, Tahran Üniversitesi'nde düzenlenen anma merasiminde, Süleymani ve düşürülen uçakta hayatını kaybeden 176 kişi için mersiyeler okundu, ağıtlar yakıldı.

ABD VE İNGİLTERE PROTESTOSU
Anma merasiminin ardından üniversite bahçesinde toplanan bir grup öğrenci, ABD ve İngiltere'yi protesto etti. ABD karşıtı sloganların atıldığı gösteride, ABD ve İngiltere bayraklarının yanı sıra İngiltere'nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire'in maketi de ateşe verildi.

UKRAYNA UÇAĞININ DÜŞÜRÜLMESİ
Ukrayna'nın başkenti Kiev'e gitmek üzere Tahran Uluslararası İmam Humeyni Havalimanı'ndan havalanan Boeing 737 tipi yolcu uçağı, 8 Ocak Çarşamba sabahı kalkıştan kısa süre sonra düşmüş, uçakta bulunan 176 kişi hayatını kaybetmişti. Tahran yönetimi, başta uçağın İran ordusu tarafından düşürüldüğü iddialarını reddetmiş, ancak olaydan 3 gün sonra İran Genelkurmay Başkanlığı, yolcu uçağının "cruise (seyir) füzesi" olarak algılandığını ve kısa menzilli füze ile "yanlışlıkla" vurulduğunu itiraf etmişti.

GÖZALTI İDDİASI
Ukrayna uçağının İran savunma sistemi tarafından füzeyle vurulma anını görüntülediği gerekçesiyle bir kişinin gözaltına alındığı öne sürüldü.

Muhafazakar kanada yakınlığıyla bilinen Nabaapress haber sitesine göre, uçağın vurulma anını kaydeden ve söz konusu görüntüleri Suudi Arabistan destekli bir televizyon kanalına gönderen kişi, emniyet güçleri tarafından gözaltına alındı.

İran Yargı Erki Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili, Tahran'da düzenlediği basın toplantısında, "Ukrayna uçağının düşürülmesiyle ilgili birkaç kişi gözaltına alındı. Bağlantılı kişilerle ilgili inceleme ve araştırma devam ediyor." ifadelerini kullanmıştı.

SÜRPRİZ ZİYARETİN DETAYLARI ORTAYA ÇIKTI
Katar, İranlı General Kasım Süleymani'nin öldürülmesinin ardından bölgede tırmanan ABD-İran gerilimini düşürmek için yoğun bir diplomasi yürüttü.

ABD'nin 3 Ocak'ta İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Süleymani ve Irak Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi Mühendis'i Bağdat'a düzenlediği bir hava saldırısında öldürmesi, İran'ın da 8 Ocak'ta ABD'nin Irak'taki Ayn el-Esed Hava Üssü'nü balistik füzelerle vurması sonrası bölgede tansiyon iyice yükseldi.

Her iki ülkeyle dengeli ilişkileri bulunan Doha yönetimi, tarafları sakinleştirmek ve bölgenin istikrarını korumak için yoğun bir diplomasi yürütmeye

Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani bu kapsamda İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD Başkanı Donald Trump, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi ile telefonda görüştü.

Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile Savunma Bakanı Halid bin Muhammed el-Atiyye de Şeyh Temim gibi bir dizi telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.

KATAR UYARILARDA BULUNDU
Katar'ın bu konuda attığı adımlar hakkında AA muhabirine açıklamalarda bulunan Katar Dışişleri Bakanlığı Basın Ofisi Müdürü Ahmed bin Said er-Rumeyhi, ülkesinin Süleymani'nin öldürülmesi krizinde İran ile ABD arasındaki gerilimi düşürmek ve ortamı yatıştırmak için yoğun çaba sarf ettiğini söyledi.

Katar Emiri Al Sani'nin krizin taraflarıyla gerçekleştirdiği telefon görüşmelerinin yanı sıra Tahran'ı da ziyaret ettiğini hatırlatan Rumeyhi, ülkesinin, gerginliğin devam etmesinin muhtemel sonuçları konusunda uyarılarda bulunduğunu ve halkların şiddet sarmalına girmesini önlemek için taraflara "sağduyu, akıl ve hikmeti ön planda tutma, barışçıl çözüm yollarına başvurma" çağrısı yaptığını aktardı.

Rumeyhi, bölgenin kritik bir süreçten geçtiğini, bunun için de tüm çabaların birleştirilmesi ve çözüm konusunda tek taraflı değil çoğulcu bir yöntem benimsenmesi gerektiğini vurguladı.

Katar Emiri Al Sani, artan ABD-İran gerilimi sonrası 12 Ocak'ta Tahran'a sürpriz bir ziyaret gerçekleştirmiş ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile bir araya gelmişti.

ABD-İRAN GERİLİMİNE SAHNE OLAN IRAK
ABD, 3 Ocak'ta İranlı General Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi Mühendis'i Bağdat Havalimanı'nda düzenlediği bir hava saldırısında öldürmüştü.

İran Devrim Muhafızları Ordusu da 8 Ocak'ta yine Irak toprakları üzerinde bulunan ABD'nin Ayn el-Esed Hava Üssü'nü onlarca balistik füzeyle vurduğunu duyurmuştu.

AB'DEN KRİTİK ÇIKIŞ
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, "İran nükleer anlaşmasının korunması bugün her zamankinden daha önemli." dedi.

Borrell, İngiltere, Almanya ve Fransa'nın, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletme kararına ilişkin yazılı açıklama yaptı.

Ortak Komisyon'un koordinatörü olarak İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı yöneteceğini belirten Borrell, "İhtilaf Çözüm Mekanizması, tüm tarafların samimi bir şekilde yoğun çabasını gerektiriyor. Koordinatör olarak, İran nükleer anlaşmasının taraflarına sürece bu şekilde yaklaşmalarını bekliyorum." ifadelerini kullandı.

Borrell, Orta Doğu'da artan tansiyona atıfta bulunarak "İran nükleer anlaşmasının korunması bugün her zamankinden daha önemli." değerlendirmesinde bulundu.

E3'TEN İRAN HAMLESİ
İngiltere, Almanya ve Fransa, İran'ın nükleer anlaşmadan kaynaklanan yükümlüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İhtilaf Çözüm Mekanizması'nı işletme kararı aldı.

E3 olarak bilinen İngiltere, Almanya ve Fransa Dışişleri Bakanlarının ortak açıklamasında, Tahran'ın nükleer faaliyetlerini düzenleyen Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (JCPOA) korunmasının önemine değinildi.

Ancak İran'ın Mayıs 2019'da anlaşmanın bazı hükümlerini yerine getirmeyeceğini açıkladığı, çabalara rağmen Tahran'ın bu yöndeki adımlarının devam ettiği ve 5 Ocak'ta da uranyum zenginleştirmede kullanılan santrifüj sayısına getirilen sınırlamalarla ilgili yükümlülüklere de uymayacağını açıkladığı belirtilerek, şu ifadelere yer verildi:

"İran'ın eylemleri göz önüne alındığında, İran'ın JCPOA kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmediği yönündeki endişelerimizi kayda geçirmek ve bu konuyu paragraf 36'da belirtilen İhtilaf Çözüm Mekanizması altındaki Ortak Komisyona taşımadan başka seçeneğimiz kalmadı."

Bu adımın anlaşmayı korumak ve sorunu diplomatik yollarla çözmek amacıyla atıldığı ve E3'ün İran'a karşı ABD'nin "azami baskı uygulama" politikasına katılmadığı kaydedildi.

İKİ HAFTA SÜRE
İhtilaf Çözüm Mekanizması, ilgili bakanlara herhangi bir sorunun çözümü için iki hafta süre tanıyor ancak tüm tarafların kabul etmesi durumunda bu süre uzatılabiliyor. Bir danışma kurulunun kurulmasına karar verilmesi durumunda ise 20 gün ek süre verilebiliyor.

NÜKLEER ANLAŞMA
İran ile Çin, Fransa, Almanya, Rusya, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) arasında 2015'te Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.

Ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından Washington, anlaşmadan tek taraflı çekilerek, İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı.

Anlaşmanın diğer taraflarından Washington'u durdurmasını isteyen ancak bunda başarılı olamayan İran, Temmuz 2019'da nükleer anlaşmanın bazı maddelerini, 5 Ocak'ta da anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı.

Tahran, yaptırımların kalkması ve menfaatlerin temin edilmesi halinde yeniden anlaşmaya dönmeye hazır olduğunu ifade etmişti.