Fatma DEMİR ALTIOK - EKOHABER
Ev tekstilinin başkenti sayılan Bursa’da, polyester iplikten, dokumaya; perdelikten döşemelik kumaşa kadar bütün tekstilciler büyük ölçüde ihracata çalışıyor. Dolayısıyla, uluslararası pazarlardaki gelişmelerden doğrudan etklileniyor. Bu nedenle, tekstilciler için en hassas veriler ihracat verileri. İhracat verileri, küresel durgunluğun etkisi ile tekstil sektörünün son yıllara adeta yerinde saydığını, hatta kan kaybettiğini gösteriyor. Ev tekstili sektörünü temsil eden Türkiye Ev Tekstili Sanayici ve İşadamları Derneği (TETSİAD) verlerine göre, 2013’te Türkiye’de toplam 8,3 milyar dolar tekstil ihracatı içinde ev tekstilinin payı 3,2 milyar dolar oldu. Bursa’daki ihracatçı birliklerinde ev tekstil ihracatına ilişkin veri yok. Ancak Bursa’da tekstil ihracaatının ev tekstili ağırlıklı olduğu belirtiliyor. Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) verilerine göre, 2007’de 1 milyar 66 milyon doların üzerine çıkan Bursa tekstil ihracatı, kriz yılı 2009’da 853 milyon dolara düştü. 2011’de yeniden 1 milyar doların üstüne çıktı. 2014’te 1 milyar 411 milyon dolara ulaştı ve bir daha bu rekora ulaşmak mümkün olmadı. İhracat 2015’te de 1 milyar 210 milyon dolara düştü. UTİB verilerine göre geçtiğimiz Mayıs ayı ihracatı, 2015 Mayıs’ına göre yüzde 5,7 gerilemeyle 100 milyon dolar oldu. Yılın ilk beş ayında yüzde 7,31 gerilemeyle 498 milyon dolar ihracat gerçekleştiren UTİB, geriye dönük 12 aylık süreçte de yüzde 11,14 azalışla 1 milyar 170 milyon dolar dış satış gerçekleştirdi. Bursalı tekstilciler, Suriye, Rusya gibi pazarlarda yaşanan yeni sorunların da etkisiyle, kendisine yeni yeni pazar arayışlarına girerken, sektörün bütün dikkati İstanbul CNR’de bu yıl 22’ncisi düzenlenen Evtekstil Fuarı’na yöneldi. Bu yılki fuar, İstanbul’daki terör olaylarının etkisi ile yabancı alıcı sayısı açısından, istenen canlılığı yakalayamadı. Ama yine de firmalar Evteks Fuarı’nda aldıkları yeni siparişlerle, bir yandan yeni pazar arayışlarını sürdürüyor, bir yandan da yeni pazarlara göre ürün geliştirmeye çalışıyor. Bursa’da kurulu tekstil firmalarının yetkilileri, gerek kendi faaliyetleri, gerek genel durumu açısından ev tekstilini değerlendirdi:
Ahmet Yaşar (Prestige Mensucat)
‘Butik üretip komşularla iyi geçinmeye çalışmalıyız’
Evtekstilinin daralmadan kurtulabilmesi için yapılması gereken tek şey komşu ülkelerle olan münasebetin düzelmesidir. Çünkü komşularımıza mal satmamız nakliye, zaman ve güven gibi her açıdan kolay. İlişkiler düzelmeli çünkü iki devlet arasındaki ilişkiler ne kadar iyiyse ticaret de o kadar iyi oluyor. Örneğin Rusya... Rusya’ya bırakın mal göndermeyi numune gönderemiyoruz. Biz ülke olarak şu anda İtalya’nın 2000’li senelerini yaşıyoruz. Bu açıdan bakıldığında da üreticiler olarak uzun metrajdan ziyade butik üretime yoğunlaşmamız gerekmektedir. Katma değer onda var zaten, yoksa Çin’in yaptığı ürünü Çin’den daha ucuza yapıp satmaya çalışmak boşa kürek çekmek olacaktır. Tekstil Bursa’da Türkiye’de sanayileşmesinin öncü sektörüdür, temel taşıdır, bütün sanayiciler tekstille yola çıkmış sonra kendilerine farklı yol haritaları çizmiştir. Dolayısıyla kim ne derse desin kentimizde ve ülkemizde tekstil ölmez, bitmez, tükenmez. Bu noktada devletimizden tanıtım ve fuar desteği dışında koruma ve teşvik istemediğimizin altını çizmek istiyorum. Dışarıdan mal gelmesin diye gümrük korumaları koymaya gerek yok zira artık e-ticaretle önüne geçmek de mümkün değil. Bu yöndeki korumalar 1950’li kafaların politikası. Altını çizerek söylüyorum, tekstil koruma istemiyor, sadece tanıtıma teşvik istiyor.
Özkan İrman (Minteks)
‘Kuş kondurmaya devam ediyoruz’
Aşağı yukarı 30 yıldır bu sektörün içerisindeyim. Evet bir daralma var, evet sektörümüzdeki birçok kişi bunalmış durumda ancak elbet böyle devam etmeyecek. Minteks açısından bakacak olursak hep ileri gidiyoruz çünkü hep yenilikler içindeyiz. Trend arayışlarımız sürüyor, tabiri caizse kuş kondurmaya devam ediyoruz. Örneğin bakır rengi bütün dünyada moda oldu biz de Minteks olarak havlu, bornoz ve nevresim üretimindeki 2016 koleksiyonumuzu natüralizm temasıyla tüketicimizin beğenisine sunduk.
Ürünlerimizin bütün nakış, emprime baskı ve aksesuarlarında doğallığı yansıttık. Ambalajlarımızda ise elementler içerisinden bakırı tercih ettik. Yenilikleri bu kadar yakından takip edince de ürünlerimiz teveccüh buluyor.
Ama biz bu geminin içerisindeyiz sadece kendi işlerimizin iyi olması bizi mutlu etmiyor. O nedenle pozitif düşünerek işlerin iyi olacağına inanıp çalışmaya ve üretmeye devam ediyoruz.”
Fuat Bursalı- Bursalı Havlu
Umutlar 2017’ye kaldı
“2015 yılını 2016’da arar olduk. 2008-2009 yılının krizlerine benzer kriz yaşıyoruz. Satışlar birim, kilo ve parasal bazda düşdü. Bunun temel sebebi Rusya pazarının bitişi (Rusya pazarı bitmemiş dahi olsa petrol fiyatlarının etkisi ile ciddi bir daralma zaten olacak idi) Avrupa’daki daralma, paritenin etkisi. Bunlarda tuzu biberi oldu. Yeni ürün sektörü kurtarmaz ama yeni pazarlar belki. Ancak şu gözardı edilmemelidir ki yeni pazarlar kucağını açmış bizi beklemiyor. Bütün bu sıkıntıların üstüne sanayicini üzerine hergün getirilen yükler... 2016 yok, 2017 umut yılı olacak.”
Ersan Özsoy (Taşdelen Group)
‘Alternatif pazar ve ürünler çıkışı gösteriyor’
Global olarak baktığımızda gelişmekte olan ülkelerdeki devalüasyonun etkisi ve Rusya ile yaşanan krizden sonra dünyada ciddi bir daralma meydana geldi. Bundan da en çok evtekstilinin etkinlendiğini gözlemliyoruz.
Bizim müşterilerimizden gördüğümüz farklı pazarlara yönelmek suretiyle daralmayı aşmaya çalıştıkları. Yeni pazarlar derken de ülkemiz ihracatının yüzde 80’ini karşılayan Avrupa Birliği ülkeleri her zaman Türk üreticileri için öncelik oluşturmaktadır.
Buradaki müşterilerimizi kaybetmeden hedeflediğimiz rakamlara ulaşmamız gerekiyor.
Onun dışında Türkiye olarak Amerika Birleşik Devletleri, Güney Amerika ve Afrika ülkeleri hedef pazarlar olarak görülmelidir.
Bunun dışında müşterilerimizin birçoğunun halıya yöneldiğini söyleyebilirim. Yani yenilik müşterilerimiz için çok önemli bir hal aldı.
Biz de onları bu süreçlerinde yalnız bırakmıyor ve şekillendirdikleri ürün yelpazesine göre ürün tedarikimizi sürdürüyoruz.”
Canan Sönmez (Elvin Tekstil)
‘Gelmeyen müşteriye biz gidiyoruz’
“Tekstil sektörü, 2008 krizi sonrası, çalkantılı bir döneme girmişti. Daha sonra komşu ülkelerin savaşa girmesi ve politik kaos sürecinde pazar sıkıntısı yaşamaya başladı.
En son, Rusya krizi sebebiyle, pazar payının daralması sonucu, pek çok üretici, büyük sıkıntılar yaşamaya başladı. Tekstil sektörü, üretim yatırımlarının büyük bölümünü ve atma değerli ürün yapabilmek için de gerekli hammaddeleri iç kaynak bulamadığı için ithal etmekte. Yıllardır en büyük sıkıntıların nedenlerinden birinin, tekstil makine sanayiinin gelişememesinden kaynaklandığını göz ardı etmemek gerekiyor.
Zor ve sıkıntılı bir dönemden geçtiğimiz bu günlerde, yeni pazarlar bulabilmek için çalışmalar yapıyoruz, hedef pazara yönelik ürün çalışmalarımız da devam etmekte.
Üretimin büyük kısmını Uzakdoğu’ya kaptırmış olmamıza rağmen umutsuz değilim. Tekstil sektörü yıllardır nasıl tek başına büyüyüp geliştiyse, kriz ortamında da kendi çözümlerini bulacaktır.
Geçtiğimiz fuar sürecinde, ülkede patlayan bombalar ve savaş sebebiyle pek çok müşterimiz, fuara gelmeyeceğini bildirdi ve pek çok önemli müşterimiz de gelmedi. Herşeye rağmen çok kötü bir fuar geçirmediğimizi söylemek isterim. Pek çok ülke Türkiye ile çalışmaya hazır, ancak şu an barış ve ekonomik istikrarın geri gelmesi için beklemekteler. Türkiye’ye gelemeyen müşterilerimize biz gideceğiz, güven vereceğiz, kaliteli üretim yapacağız ve sıkıntılarımızı aşacağız.”
Engin Ocak (Güleser Tekstil)
‘Sağlam pazarlarla büyümeye devam ediyoruz’
“Sektörümüz ciddi anlamda bir daralma içerisinde, ancak firma olarak Avrupa ile çalıştığımız için çok fazla etkilendiğimizi söyleyemem. Rusya, Ortadoğu, Kuzey Afrika ülkelerinden ciddi talep düşmesi söz konusu. Durum epey sıkıntılı ve önümüzdeki yakın süreçte çok fazla bir ışık gözükmüyor. Fuarlara katılırken de ümidimizi minimize ederek gidiyoruz. Malum Türkiye’nin son dönemdeki durumları ortada.
Sektörün içinde bulunduğu bu duruma rağmen firma bazında kapasitelerimizin dolu olduğunu söyleyebilirim.
Güleser olarak sağlam pazarlarla yolumuza emin adımlarla devam ediyoruz.”
Ayhan Yılmaz (Yılsay Tekstil)
‘Yeni pazarlar ve ürünler geliştiriyoruz’
“Pazar daralması bize yeni pazarlar bulmamız için fırsatlar açıyor. Bu teşviği gören bir şirket olarak gerek fuarlara verdiğimiz önem gerekse pazarlama stratejimizle yeni ülkeler keşfediyoruz. Satışlarımızı o pazarlarda gerçekleştiriyor ve tıkanmayı açmaya çalışıyoruz. Elbette bunun yanında ürünlerimizde de yenilikler yapmaya çalışıyoruz. Bu kapsamda dekoratif halı üretim ve satışlarına başladık. Firmamıza oldukça ivme kazandırdığını söyleyebilirim.”
Jale Engin Vardar (Jage Tekstil)
‘Yeni ürünlerle daralmanın üstesinden gelmeye çalışıyoruz’
“Döşemelik ürün grubumuza bu sene başından itibaren halıyı da ekledik. Tamamiyle kendi üretimimiz olan dijital, dokuma, şönil vizkos gibi ürünlerle yeni bir sektöre adım atmak istedik. Çünkü Çin’den dolayı döşemelik pazarı inanılmaz daraldı. Çin’de de şimdilik halı ile ilgili bir rekabet söz konusu olmadığı için bu sektörde büyümeye odaklandık. Bu ne kadar devam edecek onu bilemiyoruz ancak gittiği yere kadar kalite ve fiyat avantajımızla öne çıkmayı planlıyoruz. Evtekstili önemli bir darboğazdan geçiyor, özellikle döşemelikte yaşanan bu daralmayı yenilik ve Ar-Ge ile aşmaya çalışıyoruz. Pazar değiştirmek de bir çözüm ancak tüm dünya Çin’de ve Çin tüm dünyayı hakimiyeti altına aldığı için biz firma olarak kalite ve fiyat anlayışımızdan taviz vermeden yeniliğe yöneldik.”
Aylin Öztürk Gürsoy Berşan Tekstil
‘İçimizdeki Çinli ruhundan arınmalıyız’
“Genel anlamda Avrupa ülkelerine yönelik üretim yapan bir firma olarak, elbette sektörün içinde bulunduğu durumdan biz de payımızı aldık. Ancak, kaliteli ürün yapmanın önemine vakıf olduğumuz için her zaman için tercih edilen çeşitlere sahip olmayı başarıyoruz. Unutmamak gerekir ki; fiyat düşüren bindiği dalı kesiyor... Düşük kalite ürünler herkeste var. Bizi öne çıkarıp başarıya taşıyacak olan kalitemizdir. Sektörün bu hale gelmesinde büyük rolü olan içimizdeki Çinli ruhuna sahip meslektaşlarımızdır. Mevcut durum artık bu ruhtan arınma vaktinin gelip geçtiğini açıkça ortaya koymaktadır.”
Hasan Moral (Moral Tekstil)
‘Doğru işler sonuç alıyor’
“Evteks Fuarı sektörümüzün en önemli fuarlarından bir tanesi; firma olarak her sene olduğu gibi bu sene de yeni kalite ve ürünlerimizi özellikle yurtdışı müşterilerimizin beğenisine sunduk.
Bu sene beklendiği üzere, fuarda özellikle yabancı firmaların katılımı düşüktü. Bunun nedenini son zamanlarda yaşanan olaylardan dolayı yabancıların tedirgin olması ve özellikle Rusya ve Ortadoğu’da yaşanan ekonomik sıkıntılar olarak gösterebiliriz. Tüm bu olumsuzluklara rağmen fuarın kemikleşmiş müşteri kitlesinin fuara gelmesi olumlu ve fuarın gücünü göstermekte. Firma olarak biz her şartta koleksiyonumuzu yenileyerek ve müşteriye farklı seçenekler sunarak; pazarda aktif kalmaya çalışıyoruz. Evteks 2016’da da özellikle doğal dokulardan oluşturduğumuz yeni koleksiyonumuz büyük ilgi gördü. Bunun yanında kontrat ve proje işleri için yanmaz ipliklerden tasarladığımız yeni koleksiyonumuzu ve bu sene ilk defa müşterilerimizin beğenisine sunduğumuz döşemelik kumaşlardan oluşan koleksiyonumuzu standımızda sergiledik. Fuarlarda genel olarak doğru işler yapan ve işine saygı gösteren firmaların başarılı olduğunu görüyoruz. Firmalarımızın Evteks fuarı’na sahip çıkarak özellikle Ür-Ge çalışmalarına önem vermeleri ve pazarlarını çeşitlendirmeleri gerekli, ancak bu sayede devamlılık sağlanabilir.”
