ABD'nin ticari ortaklarına baskı yapmak için dolar silahını kullanması, dünyayı harekete geçirdi. Rusya, Çin ve Hindistan başta olmak üzere dünyanın en büyük ticari güçleri, anlaşmaları yerel para birimleri üzerinden imzalamak için çalışmalarını sürdürüyor. ABD yaptırım ve ekonomik saldırılarına karşı durmak isteyen yönetimler, ulusal para birimi kullanımını yaygınlaştırarak ABD'nin baskı aracı olarak kullandığı doların etkisini kırmayı hedefliyor.
RUSYA VE ÇİN ÇALIŞMALARI SONUÇ VERDİ
Rusya ve Çin'in bu çalışmaları, ilk meyvesini verdi. Sadece 4 yıl önceye kadar 2 ülke arasındaki ticaretin yüzde 90'ından fazlası dolarla yapılırken, bu rakam 2020'nin ilk çeyreğinde ilk kez yüzde 50'nin altına düştü.
Rusya'nın önde gelen gazetelerinden Izvestia'ya göre, bu oran 2018'de yüzde 75'e kadar gerilerken, şimdi yüzde 46'ya düştü. Ticaretin yüzde 54'ünün dolar dışı (Çin yuanı yüzde 17, euro yüzde 30 ve ruble yüzde 7) para birimleriyle gerçekleşti. Uzmanlar, doların uluslararası ticaretteki rolünün azalmasında, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının etkisi olduğunu belirtiyor.
TÜRKİYE DE DESTEKLİYOR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Aralık 2019'da "Kuala Lumpur Zirvesi Kalkınmanın Önceliği ve Sınamalar" temalı yuvarlak masa toplantısının 'Milli Egemenliğin Kazanılmasında Kalkınmanın Rolü' başlıklı oturumunda konuya ilişkin açıklamalarda bulundu. Erdoğan buradaki konuşmasında ulusal para birimleriyle ticaretin önemine dikkat çekerek, "Birlikte ne yapabiliriz sorusuna odaklanmamız gerektiğine inanıyorum. Malumunuz, bir süredir ikili ticaretimizi döviz baskısından kurtarmamız gerektiğini hep ifade ediyoruz. Yabancı paralarla ticaret yerine milli paralarımızla ticaretin önemine dikkati çekiyoruz. Kendi ödeme sistemlerimizin olmayışı finans piyasalarımızı şoklara ve manipülasyonlara karşı kırılgan hale getiriyor." dedi.
Bunu engellemek amacıyla Rusya, Çin, Brezilya gibi ülkelerle alternatif ödeme sistemleri geliştirmeye çalıştıklarını belirten Erdoğan, "Ticaret savaşlarının konuşulduğu bir dönemde milli paralarla ticaret meselesi aciliyet kazanmıştır. Şimdiye kadar oldukça başarılı sonuçlar aldığımız bu konuda sizlerle beraber çalışmaya hazırız" ifadesini kullandı.
RUSYA-ÇİN ANLAŞMA İMZALADI
Bu girişimler kapsamında Haziran 2019'da, Rusya Maliye Bakanı Anton Siuanov ve Çin Halk Bankası Başkanı Yi Gang, karşılıklı ödemelerde dolar yerine ulusal para birimine geçiş yapmak üzere hükümetler arası bir anlaşma imzaladı. Rus yetkililerden yapılan açıklamada, Rusya ile Çinli işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde, ulusal para birimleri ödemeleri için yeni mekanizmaların zaten geliştirildiği belirtilmişti. Ocak ayında, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Moskova'nın "kademeli olarak dolarsız ticarete yönelik politikasını sürdürdüğünü" ve mümkün olan yerlerde ulusal para birimlerinde anlaşma yapmak istediğini açıkladı. Lavrov, doları kaldırma girişimini, "ABD ekonomi politikasının öngörülemezliğine objektif bir yanıt" şeklinde niteledi. Lavrov, Washington'un doların 'dünya para birimi' statüsünü açıkça kötüye kullandığını dile getirdi.