Elif Didem DANACIOĞLU / EKOhaber
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, 2018’de ödenecek kentsel dönüşüm kira yardımları, Tüketici Fiyatları Endeksi’ndeki (TÜFE) artışa göre güncellendi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan derlenen bilgiye göre, riskli alanların ve riskli yapıların kentsel dönüşüm kapsamında sağlıklı ve güvenli yaşam alanları haline getirilmesi amacıyla 31 Aralık 2012’de çıkarılan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi 
Hakkında Kanun kapsamında, riskli yapı olarak tespit edilen yapılardaki hak sahiplerine yapılacak kira yardımları TÜFE doğrultusunda arttırıldı. Bu kapsamda illere göre kira yardımları en düşük 595 lira, en yüksek 960 lira olarak belirlendi. Buna göre, kentsel dönüşüm kira yardımının 905 lira olarak belirlendiği iller içerisinde Bursa’da da kiracılara bir kereye mahsus olmak üzere bin 810 lira, sınırlı ayni hak sahibine ise 4 bin 525 lira ödenecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca kentsel dönüşüm kapsamında 2017’de Türkiye genelinde 783 milyon 910 bin lira kira yardımı yapıldı. Bakanlık tarafında ayrıca geçen yıl 98 bin 703 bina, 12 bin 950 iş yeri, 111 bin 653 bağımsız birim riskli olarak tespit edildi.
Bu tespitler sonucu 60 bin 896 riskli binanın yıkımı gerçekleşti. Bursa’da konut yapımı anlamında son derece hızlı bir sürecin içine girerek konut satışlarındaki canlanmayı mevsimselliğe bıraktı. İnşaatçılar, İnşaat faaliyetlerinde mevsimsel durgunluğun devam ettiğini ve geride bıraktığımız ocak ayı itibari ile mevsimsellik haricinde inşaat faaliyetlerinde bir sorun görünmemekte olduğunu ifade etti. Kentsel dönüşüm soruları cevap ararken, şehir yapısında söz sahibi olan otoriteler, kentsel dönüşümün lokomotifi olacak projeler ürettiklerini savunurken, diğer görüşlerde ise kentsel dönüşüm değil, kentsel yenileme yapıldığı görülmeye devam ediyor. Kent dinamikleri tarafından tartışılan dönüşüm bilmecesi çözülmeye devam ediyor.
Hükümetim açıklamaları devam ederken, Bursa yapılaşmasında söz sahibi olan tüm yetkililere, son dönemde yine gündemde yerini koruyan kentsel dönüşümdeki son gelişmeleri, kentsel dönüşüm kira yardımlarını ve riskli yapı yıkımını, konut satışlarını ve konut hesabında devlet katkısını değerlendirmelerini istedim.
İşte görüşler...
Alinur Aktaş – Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı
“Bakanlığın da desteğiyle aşılacak”
Bursa’da önceki dönem 0.50 emsal verilerek lokal bazda yüksek katlı kentsel dönüşüm çalışmaları yapıldı. Benzer kötü örnekler özellikle Nilüfer ilçesinde de çok sayıda bulunuyor. Artık bu tür uygulamaların önünü açmamız mümkün değil. 1 Ekim 2017 tarihinde yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği de lokal bazda yüksek yapılaşmaya izin vermiyor. Bursa bir deprem bölgesi ve kentsel dönüşüm çalışmalarını bu gerçekten hareketle kesin suretle gerçekleştirmeliyiz. Fakat bu eskisi gibi olmamalı. Yüksek katlı yapılaşma yerine yatay, nüfus artışıyla uyumlu sosyal donatı alanlarının da hesaba alındığı estetik çalışmaların içerisinde olmalıyız. Bursa’daki sıkıntı yaşanan kentsel dönüşüm çalışmaları, bakanlığın da desteğiyle aşılacak. Biz de Büyükşehir Belediyesi olarak, Bursa’da yaşanan tüm sıkıntıları çözmek, yeni dönemde şehri vizyon projelerle büyütmek, geleceğimiz için farklı alanlar açmak istiyoruz. Kentsel dönüşümün sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesinden yanayız. Bu nedenle riskli binaların yerlerinde depreme dayanıklı yapıların oluşturulmasını destekleriz. Ancak tabii ki doğru tespit ve analizlerin, değerlendirmelerin yapılması, en iyi şartlarda yapıların oluşturulması gerekiyor. Kentsel dönüşüm yapılan mekanlarda, vatandaşlara gerekli destekler devletimiz tarafından verilmektedir. Örneğin biz de Gemlik Kayhan Mahallesi’nde heyelan sebebiyle evleri yıkılan vatandaşlara 1 milyon 181 bin TL kira yardımı yaptık. Amacımız, insanların, evlerinde dönüşüm tamamlanana dek mağdur olmadan, minimum sıkıntıyla yaşamlarını sürdürmeleridir.
Mustafa Bozbey – Nilüfer Belediye Başkanı
“Kaosa dönüştü”
Nilüfer, Bursa’da en fazla kentsel dönüşümün yapıldığı ilçe. Bursa’daki kentsel dönüşüm doğru başlamadı, doğru da devam etmedi. Sonuçta kaosa dönüştü ama bu kaostan da tabii ki yine en az zararla çıkmanın yollarını bulacağız.
Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş ile toplantılarda mevcut durumun bir analizi ortaya çıktı. Daha önce de belliydi ama şimdi umuyorum ki yeni bir anlayış ve farklı bir gözle bakılacak bu sürece. Bakanlığın da bizlere bazı konularda destek olması gerekiyor. .İstediğimiz kadar olmasa da büyük bir kısmının vatandaşın mağdur olmayacağı, kentin kazanacağı şekilde çözülebileceği bir atmosfer var. Bakanlık ada bazında dönüşüm diyor. Biz de diyoruz ki biraz daha büyütelim mahalle ya da kent bazında yapalım. Yeşil alanı da ayıralım. Kamu alanlarını ayıralım. İnsanların ihtiyacı olan kamusal alanları ayıralım ona göre nüfus belirleyelim. Nüfusa göre de burayı ayırdıktan sonra planı gerçekleştirelim. Ve kamuoyuna diyelim ki siz istediğiniz müteahhide verin.
İsmail Hakkı Edebali-Yıldırım Belediye Başkanı
“2018 yılı için bu rakam 905 TL civarında olması ön görülüyor”
Yıldırım’da günü kurtaracak projeler üretmek yerine ilçenin 50 yıl sonrasını projeksiyonunu ortaya ortaya koyan bir dönüşüm hamlesi planladık. Sadece konut üretmiyoruz. Sosyal donatı alanları, yeşil alanlar, yeni yollar ve şehir estetiğine uygun yapılarla insanlarımızın yaşam kalitesini yükseltecek, şehrimizin marka değerine katkı sağlayacak bir kentsel dönüşüm hamlesini başlattık. 2017’de riskli alanlarda kentsel dönüşüm projelerinde hak sahiplerine 810 TL aylık kira yardımı yapıldı. 2018 yılı için bu rakam 905 TL civarında olması ön görülüyor. Bu desteğin önemli olduğunu düşünüyorum. Özellikle Yıldırım için konuşursak, çoğunlukla dar ve orta gelirli ailelerimiz var. Dolayısı ile bu kira yardımı hem onların mağduriyetini engelliyor hem de kentsel dönüşüm konusunda teşvik ediyor.
Mustafa Dündar – Osmangazi Belediye Başkanı
“Türkiye’de master plan yapan ilk belediyeyiz”
Osmangazi’nin 5 farklı noktasına deprem istasyonu kurarak, Türkiye’de master plan yapan ilk belediyeyiz. Planlı dönüşüm alanları oluşturarak ilçeyi topyekün kentsel dönüşüme hazırladık. Osmangazi Belediyesi bünyesindeki mimarlar, uzmanlar, şehir plancıları ile birlikte, akademik odaların ve üniversitenin de desteğini alarak 2011’de Şehircilik Akademisi’ni kurduk. Şehircilik Akademisi çalışmaları ile Master Plan hazırladık. Master Plan ile ilçemizdeki yapı stoğunu, jeolojik durumu, afet bölgelerini, koruma bölgelerini, tescilli yapıların bulunduğu bölgeleri, yapıların durumunu, kat adetlerini, yol durumunu, deprem müdahale alanlarını ve şekillerini belirledik. Bu çalışmalar neticesinde elde ettiğimiz verilerle çalışma şeklimizi, alanlarımızı ve müdahale türlerimizi belirleyerek Kentsel Dönüşüm çalışmalarımızı başlattık. Halkın da desteği ile Yeni Osmangazi’yi, herkesin yaşamak isteyeceği Osmangazi’yi el birliği ile oluşturacağız.
Alpaslan Şenocak-MÜSİAD Bursa Şubesi İnşaat ve Çevre Sektör Kurulu Başkanı
“Faydası daha iyi anlaşılacaktır”
Mevsim koşullarının iyi gitmesi Konut üretimini de olumlu etkilemiştir. konut satışlarında bir durgunluk yaşanmaktadır. Kredi faizlerinin yüksekliği ve yaşanan tedirginliler ihtiyaçların ötelenmesi şeklinde karşılığını bulmaktadır. Mart ayı sonlarına doğru piyasalardaki durgunluğunda geçeceğini düşünüyorum. Konut sahibi olmayan vatandaşların ev alabilmesini ve bunun için harcamaların önceden tasarruf edilerek karşılanmasını amaçlayan konut hesabı 2016 yılında uygulamaya konulmuştu ve 15.000TLolarak uygulanmıştı. Bu yıl ise, yeni yasa Meclis’te kabul edilirse bu rakam 20 bine, oran da yüzde 25’e çıkacak. Tamamı kendisine ait bir konutu bulunmayan Türk vatandaşları bankalara Türk Lirası cinsinden konut hesabı açtırarak devlet desteğinden yararlanabiliyor. Hem tasarrufa teşvik hem de konut ediniminde kolaylık sağlayan bu uygulamanın ilerleyen zamanlarda faydası daha iyi anlaşılacaktır.
Naci Şahin - Burçin İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı
“Her yer olmaksızın önemli pilot yerlere imar verilebilir”
Bursa 1. derece deprem bölgesi olduğu bilinci ile eski ve çürük binaların dönüşümle yenilenmesi çok mantıklı. Emsal artışı % 40 olmadan yenilenme mümkün olmaz, öyle ki arsa maliki yada eski ev sahibi 100 m2’lik eski evi yine 100 m2 + kira vs… istediğinde bunun maliyeti müteahhitte % 50’ ye gelir, ki bu da maliyet yükseltici nedenlerin başında gelir. Alıcıya fiyat yüksek geliyor. Gerek duyulan ve ihtiyaç olan bölgelerde yeni imar açılabilir. Aslında Bursa genelinde bölgenin % 30’una değil de % 10’u gibi, her yer olmaksızın önemli pilot yerlere imar verilebilir. Kira yardımları rakam olarak oldukça yeterli daha fazlası devletimize yük olurdu. Buda yine milletimize yansıyacaktı. Riskli yapı yıkımı da müteahhitte ayrı bir maliyet bu nedenle arsa maliki sözleşmesi % 40’ı geçmemeli yıkım + kiralama vs… zaten % 45’a geliyor. Önemli olan uygun fiyata yeni ve kaliteli binayı alıcıya sunmak. İnşaat şirketleri haricinde (tekstil, gıda, otomotiv, sağlık) tamamı inşaat sektörüne yöneldi. İyi kazanıyorlar birikimim var deyip, bu arada da biraz inşaat yapalım zihniyetini oluşturdu. Kentsel dönüşüm her yer inşaat ve inşaatçı olunca alıcı da ya fiyatlar indirilsin istiyor ya da keyfi alıcı rolleri yapıyor. Her yerde bol inşaatlar yükseliyor. Alım azalmadı üretim (üretici) çoğaldı. İhtiyacı olmadığı halde gereksiz bölgelerde sokak aralarında işyeri ve dükkanlar yapılıyor, yıllarca boş kalıyor üretici bunu bile göremiyor ya da düşünemiyor. Yine bazı bölgelerde (ihtiyaç olmadığı halde) aşırı yoğunlukta konut yapılıyor ve görsel kirlilik oluşuyor buda Bursa’mıza zarar veriyor. Hepimiz daha duyarlı olmalıyız.
Mehmet Albayrak
İMO Bursa Şubesi BaşkanıDönüşüm mantığının yanlış olduğu anlaşıldı
İMO Bursa Şubesi olarak kentsel dönüşümün bütüncül olarak planlanması gerektiğini savunuyoruz. Bizim önceliğimiz güvenli binalar dönüşüm gerektiren alanları, kaçak ve çarpık yapılaşmanın yoğun olduğu bölgeler. Bu bölgelerdeki vatandaşlarımız genel olarak dar ve orta gelirli ailelerden oluşuyor. Yani dönüşümde dar ve orta gelir grubundaki alilere hitap edecek konutların üretilmesi gerekli. Lüks konut üretiminin artması dönüşüm için çözüm sağlamayacaktır.
Kentsel dönüşümün bir ayağı ekonomik. Kentin çöküntü alanı olarak değerlendirdiğimiz kaçak ve çarpık yapılaşmanın bulunduğu bölgelerdeki konut sahiplerimizin ekonomik durumları göz önüne alındığında bu destek önemli. Nilüfer’de gerçekleştirilen kentsel yenileme olarak adlandırabileceğimiz yıkımlar kentimizdeki kira fiyatlarında ciddi bir artış yaşanmasına neden oldu. Devlet desteğinin yeterli olmadığı kira ücretleri konuşulmaya başlandı. Bu duruma da bir an önce dur denilmeli. Riskli yapı yıkımını değerlendirdiğimizde de, Bursa’da şu an somut olarak gerçekleştirilmiş bir kentsel dönüşüm projesi yok. Bu hızla kentimizdeki riskli yapıların dönüşümü için 75 yıl gibi bir süre gerekiyor. Belediyelerimizin örnek projelerini en kısa sürede tamamlamaları önemli. Vatandaşın kentsel dönüşüme olan inancını yeniden sağlaması gerekiyor. Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü olarak nitelendiren inşaat, hız kesmeden yoluna devam ediyor. Ekonomideki dalgalanmalar nedeniyle yeni konut alımları yavaşlamış olsa da inşaat sektörü üreterek büyüyor. Kentimizde, 2016 yılında 52436 konut satıldı. 2017 yılında ise bu rakam 56192 olarak gerçekleşti. Satış oranında artış gerçekleşmesine rağmen istenilen büyümenin elde edildiği söylenemez. Konut fiyatlarındaki artışta bunda etkili oldu. Fakat Bursa hala büyümeye ve göç almaya devam eden bir şehir bu nedenle yeni konutlara ihtiyaç sürüyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın “Konut hesabında devlet katkısı 15 bin liradan 20 bin liraya, azami devlet katkısı oranı yüzde 20’den 25’e çıkarılıyor” ifadesi, Konut almak ve bunun için birikim yapmak isteyenlere yönelik olumlu bir katkı. Bu katkının arttırılması teşvik edici olacaktır.
Can Şimşek - Mimarlar Odası Bursa Şubesi Başkanı
“Yeter ki devlet politikası haline gelsin”
1999 Marmara depreminden bu yana 60 milyar TL deprem vergisi toplandığı ifade ediliyor. Bu kaynağın da desteğiyle Türkiye’de Depremsellik sorununu ortadan kaldırmak hiç de zor değil… yeter ki bu iş bir Devlet Politikası haline gelsin.
Mustafa Altın-Altın İnşaat YKB
“Devlet desteğinin artırılması olumlu ancak yetersiz”
Bizlerin önerisi, şehir merkezini dönüştürürken meydanlarıyla sosyal alanlarıyla yaşam alanları üretmek.2017-2018 inşaatçılar için, inşaat yapma açısından da tam bir bahar havası içinde geçiyor. İnşaat içinde çalışanlar bu durumdan çok memnun gerçekten. Ciddi anlamda inşaat üretimi devam ediyor. Ancak, gerek ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik durum gerek komşularımızla olan ilişkilerimizden kaynaklı ve mevsimsel gerekse mevsimsel tercihlerden kaynaklı satışlarda bir durgunluk söz konusu. Ancak bunun uzun süreli olmayacağını baharla birlikte inşaat piyasasının ciddi şekilde hareketleneceğini düşünüyorum. Konut hesabından devlet katkısının ve devlet desteğinin artırılması olumlu ancak yetersiz. Piyasanın hareketlenmesi için, tapu harçlarının önceki dönemki gibi düşürülmesi, KDV oranlarının bir önceki torba tasarıdaki gibi ayarlanması ve bankalarda konut faiz oranlarının düşürülmesi sektörü çok daha olumlu etkileyecektir.
Mustafa Ferik - Tetra Şirketler Grubu YKB
“Ranta dönüşmemesi gerekiyor”
2017’de Bursa’da, bin 474 konut satışı gerçekleştirildi. Bursa her yönüyle hızlı büyüyen ve gelişen bir şehir. Şehrin dört bir yanında birbirinden nitelikli ve kaliteli binalar yükselmeye devam ederken, satışların da aynı ivmede arttığını görmekteyiz. Özellikle yabancıların da son yıllarda Bursa’ya ciddi bir ilgisi söz konusu. TUİK verilerine göre 2017 yılında yabancılara yapılan konut satışında, Bursa’nın üçüncü sırada yer aldığı görülüyor.
Ali Tuğcu - Tuğcuoğlu Mimarlık
“Bakanlığın riskli binalar için yaptığı kira yardımları önemli”
Bakanlığın riskli binalar için yaptığı kira yardımları önemli. Ancak dönüşümle birlikte kira fiyatlarının artışa geçmesi ve rayiç kiraların çok altında kalması yapımcı firma açısından veya hak sahibi açısından ek finansmana gereksinim de olmakta. Ayrıca projelerin hukuki olarak durması sonucu zamanın uzaması 18 ay sonunda kira yardımı ile ilgili ciddi sıkıntılara yol açacaktır. İnşaat maliyetlerinde özellikle demir fiyatlarında ciddi bir artış var. Konut tasarruf hesabında yapılan iyileştirmeler sektör için önemli ancak bunun sektöre yansıması biraz zaman alacak.
Sertaç Karaalp-Alpiş Group YKB
“Konut kredileri daha da artacaktır”
Bursa sürekli gelişen, büyüyen ve göç alan bir kent olması itibariyle konut ihtiyacı sürekli olarak artmaktadır. Ayrıca Bursa’da yen konut yapılabilecek alanların yeterli düzeyde olmaması nedeniyle kentsel dönüşüm gerekliliği Hükümetimizin almış olduğu kararlar doğrultusunda uygulanmaktadır. Bursa’daki çalışmalar da bu kapsamda gerçekleşmektedir. Emsal artış ise kentsel dönüşüm çalışmalarını cazip hale getiren bir alternatif olarak uygulanmaktadır. Bursa’da her kesime yönelik konut üretilmektedir. Zaten talep de, hem düşük ve orta gelir seviyesine yönelik, hem de yüksek gelir düzeyine sahip kesimler için konut talepleri olmaktadır. Bu anlamda bakıldığında Bursa inşaat sektöründe faaliyette bulunan müteahhitlik firmaları başarılı uygulamalar gerçekleştirmektedir. Kentsel dönüşüme tabi olan veya olacak konutlara kira yardımı uygulaması hiç şüphesiz konutunu kentsel dönüşüme verecek konut sahibinin faydasına olan bir çalışmadır. Böylelikle konutunu kentsel dönüşüme vermesinden itibaren yeni konutuna taşınana kadar geçen sürede herhangi bir mağduriyet ile karşı karşıya kalmayacaktır. Diğer taraftan Bursa’nın depremselliği göz önünde bulundurulursa riskli yapılar her zaman için tehlike oluşturmaya devam etmektedir. Evet, bu sene iklim şartları inşaat sektörünün rahatlıkla üretimine devam edebilmesini sağladı. Bu sektör için elbette bir avantajdır. Diğer taraftan bu dönemde konut satışlarının azaldığına ilişkin yapılan değerlendirmelere katılmıyoruz. Çünkü geçmişten beri konut satışları kış aylarında durağanlaşırken ilkbahar ayları ile birlikte yeniden artış trendine girer. Bu dönemi geçmiş yılların aynı dönemi ile karşılaştırdığımızda bir anormallik olduğu görülmemektedir. Maliye Bakanımızın açıkladığı bu husus inşaat sektörünü daha da hareketlendirecektir. Konut kredileri daha da artacaktır. Devlet desteği imalat sanayiinde olduğu gibi inşaat sektörü açısından da faydalı bir uygulamadır.
Mustafa Andıç - İMSİAD Başkanı
“Bursa’nın ihtiyacı sadece konut alanlarının dönüşümü değildir”
Asıl kentsel dönüşümün finansmanını tartışmalı ve dönüşüm ihtiyacı olan dar gelirli vatandaşlarımız için devletimizin bu finansman ihtiyacı için sürece dahil olmasının sağlanması gerekmektedir. Bununla birlikte, ülkemizde başarılı kentsel dönüşüm uygulamalarında gördüğümüz hak sahiplerine eski dairesinin yıkılıp yerine güvenli bir konut verilmesi karşılığında, kendi metre karelerinin %80’i kadarlık yeni bir dairenin bedelsiz verilmesinin, yani dönüşüm öncesinde 100 metrekare dairesi varsa, 80 metrekaresini bedava alması yönteminin Bursa’mızda da uygulamaya geçmesi önemlidir. Dolayısıyla kentsel dönüşüme devlet ve vatandaş katkısı iki anahtar kelimedir. Kentsel dönüşüm konusunda hep konut alanları konuşulsa da, aslında Bursa’nın ihtiyacı sadece konut alanlarının dönüşümü değildir. Bursa’da sanayi bölgelerinin de, bir kısmının artık şehir içinde kalmış olmaları, bir kısmının da konut alanlarından kopuk olmaları nedenleriyle yeniden değerlendirilmeleri gerekmektedir. Sanayi bölgeleri yakınlarında uydu kentler oluşturulması Bursa için önemli bir çözüm sağlayabilecektir. Devletimizin kentsel dönüşüm konusunda kira yardımlarını da, riskli yapı yıkımlarını da destekliyoruz. Ancak bazen mevzuat yaşamın gerisinde kalabilmektedir. Örneğin kentsel dönüşümde 18 ay olan kira yardımı süresi, projenin büyüklüğüne göre değişecek şekilde düzenlenmelidir. Keza yıkım için 2/3 çoğunluk yeterli görülürken, inşaat ruhsatı için %100 ittifak istenmesi, sektörü ve dolayısıyla Bursamızı zor duruma düşüren bir çelişkidir.
Alpaslan Taşyakan - Taşyakan Yönetim Kurulu Başkanı
“Devletin sektöre yapacağı her tür katkıyı memnuniyetle karşılıyoruz”
Depreme hazırlıklı olmak, ülkemiz için hayati öneme sahip bir konu. Dayanıksız konut stokunun sağlam yapılara dönüştürülebilmesi için hem yatırımcı hem de konut sahipleri desteklenmeli. Boş alanların imara açılmaması, bir müddet sonra dayanıksız konutların olduğu bölgelerde arsa maliyetini yükseltecektir. Yapılması gereken ise, bu tarz alanlarda maliyetleri olabildiğince düşürmeye çalışmak olmalıdır. Emsal artışı, müteahhitleri kentsel dönüşüm projelerine çekebilmek için pratik bir çözüm. Ancak yatırımcı firmalar, daire sahipleriyle anlaşmanın zor olması sebebiyle, büyük alanlar yerine küçük alanlar üzerine yoğunlaşmış durumda. Bu sebeple kentsel dönüşüm, belediyelerin organizasyonu ile daha büyük alanları kapsayacak şekilde yapılmalı. Belediyelerin, riskli alanlardaki hak sahipleriyle anlaşıp hazırlanacak imar planına göre ihaleye çıkması halinde, kentsel dönüşüm şehirlerimizin planlanması ve organizasyonu için bir şans olacaktır. 80 milyon nüfusu olan kozmopolit bir ülkeyiz. Bu yüzden farklı yaşam alışkanlıklarına göre satışa sunulan pek çok konut tipi var. Alıcı kitlenin önemli bir bölümü ise uygun fiyatlı daire araştırmakta. Üretici firmanın fiyatları makul seviyelerde tutabilmesi, maliyetlere bağlı bir durum. Arsa ve malzeme maliyetlerinin arttığı bu dönemde, toplumun fiyat beklentisi karşılanamıyor. Çözüm olarak; arsa maliyetlerinin düşük olacağı yeni iskân alanları oluşacak ya da konut kredilerinde faiz oranlarının düşmesi halinde uzun vadeli ödeme planlarıyla talep karşılanabilecektir. Satış grafiğini, projenin insanlar üzerinde bıraktığı etkinin belirlediğini düşünüyoruz. Proje, insanlara mantıklı bir yatırım ve yaşam alanı olduğunu hissettirebiliyorsa, kişilerin alım kararını olumsuz etkileyecek faktörlerden olabildiğince az etkileniyor. Örneğin; satışta olan Central Balat projemizde lansman tarihinden itibaren, satış yapamadığımız bir ay dahi olmadı. Nisan ayı içerisinde tanıtımını yapacağımız yeni projemiz içinse ön talep sayımız şimdiden 650’nin üzerine çıktı. Herhangi bir mecrada, henüz hiçbir bilgisi veya çizimleri paylaşılmamış projemiz için bu denli talebin olması, müşterilerimizin şirketimize olan inancını gösteriyor. Bu da bizlere gurur veriyor. Devletin sektöre yapacağı her tür katkıyı memnuniyetle karşılıyoruz. Yapılan bu katkı, uzun vadede elbette etkisini gösterecektir. Ancak piyasaya kısa sürede etki edecek çözüm aranıyorsa, konut kredisi faiz oranlarının düşürülmesi üzerinde çalışma yapılması daha yararlı olacaktır.
Ömer Kumova Kumova - İnşaat YKB
“Kira yardımları tekrar düzenlenerek artırılmalıdır”
Öncelikle yeni bölgelerin imara açılmaması düşüncesi, maalesef yapılaşmanın yapılmadığı imarlı arsaların değerlerini artmasına, buna paralel daire fiyatlarının yükselmesine sebep olmuştur. Bu konu özellikle Bursa gibi sürekli büyüyen şehirlerin ciddi sıkıntısı haline gelmiştir. Çünkü Kentsel dönüşüm ile yeni nüfus artışının getireceği konut talebini karşılamamız mümkün değil. O yüzden Kentsel dönüşüm ile yeni bölgelerin imara açılması mantığı, paralel bir bakış açısıyla ele alınmalıdır. Kentsel Dönüşümü birçok yönden ele alıp, iyi planlayamazsak; ileriye dönük daha büyük sıkıntıların yaşanmasına sebep oluruz maalesef. Kentsel dönüşümü Bursa için bir fırsat olarak görüp, günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek planlamaları yapabiliyor olmalıyız. Örnek; Yeniden yıkılıp yapılacak alanlarda, kapalı Otoparkların yapılabildiği, daha çok yeşil alanların planlanabildiği, sosyal alanların olmazsa olmaz olduğu daha nitelikli ve sağlam projelerin üretilebilmesi gerekiyor. Bunların yapılabilmesi için ise parsellerin birleştirilerek, daha büyük alanların oluşturulduğu ada bazlı hatta bölgesel bazlı planlar oluşturulmalı. Kentsel dönüşüm bölgelerindeki hak sahiplerine, parsellerini birleşerek arsalarını büyütebildikleri her bir kademe için farklı ilave emsal ve kat artışı imkanı tanınmalıdır. Toplumun daha rahat alabileceği, iyi planlanmış, kullanışlı, nitelikli, sağlam, temizliği-ısıtması-soğutması ile işletme masrafı daha uygun fiyatlı küçük m2’li evler üretilmeli. Bu projeleri üretirken yaşam kalitemizi artıracak sosyal imkanlar, kapalı otoparklar, yeşil donatı alanları da bol miktarda planlanabiliyor olmalı. Kentsel Dönüşümde yapılan Kira yardımları tekrar düzenlenerek artırılmalıdır. Çünkü nüfus artışı, iç göç ve kentsel dönüşüm ile evinden geçici süreyle çıkmak zorunda kalan insanların oluşturmuş olduğu kiralık ev talebi; buna karşılık yeni bölgelerin imara açılmamasının arsa fiyatları ve konut satış ve kira bedellerinde getirmiş olduğu artış, yapılan kira yardımı ile yeterli düzeyde karşılanamıyor. Arsa maliyetleri başta olmak üzere, Dolar ve Euro kaynaklı ham maddelerde yaşanan maliyet artışları satış rakamlarını yukarı yönlü taşımıştır. Piyasada alıcı mevcut. Fakat yaşanan artışların gerçek mi yoksa balon mu olduğunu algılamaya çalışıyor insanlar.
Konuyla ilgili şunu söyleyebilirim, fiyatlarda geri gelme yaşanmaz aksine artışlar devam edebilir. O yüzden eski maliyetlerle yapılmış olan hali hazırda tamamlanmış olan konutlar alıcılar tarafından değerlendirilmelidir. Yeni başlanacak inşaatlar yeni fiyatlarla satışa sunulmak zorunda olacaktır. Bursa’daki konut satışlarının beklenen düzeyde devam ettiğini düşünüyorum. Önümüzdeki süreçte Bursa’yı bekleyen en büyük sıkıntı, kentsel dönüşüm projeleri başta olmak üzere yapılmakta olan projelerini tamamlanamama oranının artacak olmasıdır. Bu süreç, devam eden projeler için konut satışı güven endeksini aşağıya çekecektir. Kısacası inşaat esnasında konut satışı için dikkat edilmesi gereken bir süreç yaşanacaktır. Sektöre hareketlilik kazandırılması bakımından çok doğru bir karar. Ülke olarak birçok çalışma kolunu işveren, yüksek istihdam sağlayan inşaat sektörünün önünü açacak destekler vermek zorundayız. Umarım verilen destekler ile İnşaat sektörüne paralel, yerli sanayimiz de nasibini alır ve kalıcı büyümelere hep beraber katkı sağlamış oluruz.
Yusuf Aydın Eskibozkurt - BURTİMDER YKB
“Şehrin master planına uyum sağlayacak projeler yapılmalıdır”
Şehrin master planına uyum sağlayacak projeler yapılmalıdır. Türkiye’nin 2023 kentsel vizyonuna paralel olarak, modern ve güvenli şehirler yapmayı ve mevcut olanları da kentsel dönüşüm projeleri ile yenilenmelidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının son açıkladığı verilere bakıldığında Türkiye genelinde 7 milyon riskli yapı olduğunu görüyoruz. Kentsel dönüşümünde kira yardımı teşviki oldukça büyük. Ancak bu kısımda da bir rant söz konusu olduğunu düşünüyorum. Özellikle Bursa’da kentsel dönüşümün hızla devam ettiği lokasyonlarda kiralık konut bulmak neredeyse zor. Ev sahipleri bu durumun farkına vardılar ve bu talep ile durumdan faydalanarak kira oranlarında oldukça büyük artışlar söz konusu oldu. Süreç, kiralama piyasasını bir karaborsaya dönüştürdü diyebiliriz. Yılını ve ömrünü doldurmuş konutlar sıfır daire fiyatlarına kiralandı. Bu anlamda vatandaşın mağdur olduğunu düşünüyorum. Kentsel dönüşümü fırsat kapısına çevirmek çok yanlış. Bu süreçte vatandaş aldığı kira yardımının üzerine ilave koyarak yola devam etmek zorunda kaldı. İnşaat maliyetlerinde, işçiliklerde ve malzemelerde ki artışlar konut fiyatlarını da yansıyor. Bunun için dönemsel bir takım durgunluklar yaşandığını söyleyebiliriz.
