28 Mayıs 2023 tarihinde yine sandık başındayız… YSK açıkladı; sayılmayan yurt dışı oylarının tamamı Erdoğan ya da Kılıçdaroğlu’na verilse bile yüzde 50’nin üzerine çıkılmıyor…
YSK’nın açıklamasına göre Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan yüzde 49,51, Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 44,88, Sinan Oğan'ın yüzde 5,17 ve Muharrem İnce'nin yüzde 0,44 oy aldı…
Bursa’ya gelince… AK Parti 10, MHP 2, CHP 6, İYİ Parti 2 milletvekili çıkardı.
Oy oranları dağılımı ise şöyle:
AK Parti yüzde 38,99; CHP yüzde 24,38, İYİ Parti yüzde 11,91, MHP Yüzde 8,61; Yeşil Sol Parti yüzde 4,45; Zafer Partisi yüzde 3,63; Yeniden Refah Partisi yüzde 3,57…
Bursa’da AK Parti, İYİ Parti, Zafer Partisi, YRP Türkiye ortalamasının üstünde, CHP; MHP ve Yeşil Sol Parti ise Türkiye ortalamasının altında oy aldı…
(CHP’nin 2018 seçimlerinde Bursa oyu yüzde 22,69; Türkiye ortalaması ise yüzde 22,65’ti. Yani çok az da olsa Türkiye ortalamasının üstündeydi. Şimdi ise Türkiye ortalaması yüzde 25, 35; neredeyse yüzde 1 altında!)
CHP’nin geçmiş dönem 5 milletvekili vardı, görünürde 6 olsa da 4’e düştü: CHP listelerinden Meclis’e seçilen Mehmet Atmaca Saadet Partili, Cemalettin Kani Torun ise Gelecek Partili…
CHP’de 2. Bölgede Orhan Sarıbal’In 450 küsur oy farkı ile kıl payı kazandığı, 1. Bölgede ise İsmet Karaca’nın 3 bin 500 oy farkı; İYİ Parti 1. Bölgede Sevinç Atabey’in ise 1800 oy farkı ile kaybettiği konuşuluyor…
1 oy da olsa seçimlerde kim daha fazla oy almışsa kazanan odur.
CHP’nin Bursa’da bu seçimlerde en büyük handikabı genel merkezce dayatılan milletvekili aday listelerinin parti örgütünde ve üyeler nezdinde tepkiyle karşılanmasıydı… Bu da seçimde saha çalışmalarına ve seçim sonuçlarına yansıdı.
SİYASİ HALÜSÜLASYONLAR…
Yıllardır gözlemlediğim bir husus var…
Siyasilerin ya da siyasileşmiş seçmenlerin bir kısmı özellikle de seçim dönemlerinde gerçeklik algısını yitiriyor; siyaseten halüsinasyon görmeye başlıyorlar…
CHP mitinginde denk geldiğim pek çok partili ya da oy veren en az 7, 8 hatta bazıları 9, 10 milletvekili çıkartacağına inanıyordu…
İyi Partililer 4, 5 milletvekili çıkartacaklarını düşünüyorlardı…
Şimdi sürekli iktidar yanlısı televizyon kanallarını seyreden vatandaşların algısı nasıl değişiyorsa, sürekli muhalefet yanlısı kanalları izleyen vatandaşların da algısı aynı şekilde değişiyor…
Halk TV’yi izleyen muhalif seçmen, çoktandır ‘Tamam bitti bu iş, kesin bu sefer kazandık” havasındaydı…
Ama sokağın havası bir süredir farklıydı… Eylül – Aralık 2022 ile Ocak-Şubat 2023’te başkaydı, Mart, Nisan ve Mayıs’ta başka… Hele Nisan ayı sonundan itibaren iyice fark edilir hale gelmişti.
2022’de muhalefetin halk nezdinde karşılığı olan Cumhurbaşkanı adayları Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş’tı. Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığını isteyenler ise kendisi ve etrafındaki bir grup parti yöneticisiydi… Bir de Cumhur İttifakı bileşenleri uzun süredir karşılarında aday olarak Kılıçdaroğlu’nu görmek istiyordu.
Ekrem İmamoğlu’nun önü aldığı ceza ile kesildi…Mart’ta İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Kılıçdardoğlu’nun adaylığının dayatıldığı iddiasıyla altılı masayı devirdi ve kamuoyuna çok sert bir açıklama yaptı.
O sert açıklamadan sonra Mansur Yavaş ile Ekrem İmamoğlu’nun Cumhurbaşkanı Yardımcısı olması koşulunda anlaşarak masaya geri döndü…
Ancak seçmen nezdinde bir güven erozyonu oluştu ve anketlerde yükselişte olan İYİ Parti bu süreçte hızla kan kaybetti, bu durum çeşitli anketlere de yansıdı zaten…
6 Mart’ta Millet İttifakı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Cumhurbaşkanlığı adaylığını açıkladı…
Yeşil sol ittifak /HDP Kılıçdaroğlu’nu destekleme kararı alınca Cumhur ittifakı bunu seçim sathı mahallinde terörle ilişkilendirerek kullandı.
Muhalefetin Hüdapar üzerinden yaptığı propaganda ise seçmende etkili olamadı.
BURSA DEĞİŞİRSE TÜRKİYE DEĞİŞİR!
Bursa Türkiye’nin aynasıdır. Sağ partiler hep Türkiye ortalamasının üstündedir. Yine de Bursa’daki seçmen tercihi Türkiye'yi yansıtır. Bursa değişirse, Türkiye de değişir.
Bursa’da 2022 ve 2023 Ocak- şubat ayında yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı nedeniyle AK Parti’den İYİ Parti’ye, Deva Partisi’ne, Gelecek Partisi’ne gelen oyların bir kısmı Mart ayndan itibaren geri gitmeye başlamıştı…
Sokak başkalaşmıştı…
Cumhur ittifakının seçimdeki en büyük propaganda argümanı olan ülke güvenliği / terör örgütleri üzerine kurulu sert söylemleri seçmen nezdinde karşılık buldu…
Kırgın, kırılgan AK Parti, MHP seçmeni “Aç kalırız ama terör olmasın” noktasına geldi.
Diyelim ki Mansur Yavaş aday gösterilseydi, Meral Akşener masadan kalkmaz, güven erozyonu yaşanmaz İYİ Parti, CHP, Deva, Saadet, Gelecek Partileri ile Demokrat Parti oylarının korur ve artırır, Yeşil Sol İttifaka da ihtiyaç kalmaz, AK Parti ve MHP oylarını konsolide edemezdi…
Meclis çoğunluğunu elde edebilme olasılıkları yüksek olurdu; Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanma olasılıkları yüksek olurdu. Geçmiş ola…
Hoş CHP’liler HDP / Yeşil Sol Parti oylarında da yanıldılar. CHP’nin soldaki seçmeni HDP yüzde 10 barajını aşsın diye ona oy veriyordu.
Zira HDP Meclis’e giremediği takdirde AK Parti’nin milletvekilleri artıyordu. Baraj yüzde 7’ye düşünce, CHP’li seçmenin HDP’ye oy verme gerekçesi ortadan kalktı.
Kişisel kanaatim hep HDP’nin kendi çıplak oylarının yüzde 8-9 bandında olduğu yönündeydi. CHP’lilerin dillendirdikleri tahmin ise yüzde 12 idi. Ama yüzde 8,80 oyda kaldı.
Kılıçdaroğlu'na Yeşil Sol / HDP desteğinin götürüsü getirisinden fazla olmuştur...
MECLİS'TEKİ MİLLETVEKİLİ ARİTMETİĞİ
Cumhurbaşkanlığı ikinci tura kaldı. Ama milletvekili seçimlerinin ikinci turu yok! TBMM beş yıllığına yeniden şekillendi… Siyasette klasik aritmetik geçerli değildir, iki artı iki dört etmez. Siyasette aritmetik sadece Meclis'te koltuk hesabında geçerlidir. O da değişkenlere bağlı, geçişken özellikler taşır!
Buna göre TBMM’de Cumhur İttifakı 321;Millet İttifakı 213 sandalyeye sahip. Yeşil Sol Parti’nin 62, TİP’in ise 4 milletvekili var.
(2018 seçimlerinde Cumhur İttifakı’nın TBMM’deki sandalye sayısı 344, Millet İttifakı’nın ise 189 idi. HDP’den ise 67 milletvekili seçilmişti. )
Mevcut Meclis tablosunda Cumhur ittifakı çoğunluktadır… Artı İYİ Parti ve özellikle de CHP'de parti kurmaylarından önemli isimler kabinede bakan olacağı varsayımıyla milletvekili adayı gösterilmemişti… Şimdi CHP’nin pek çok ağır topu TBMM’de değil… Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olma ahvali!
SİNAN OĞAN OYLARI İKİNCİ TURUN KİLİDİ Mİ?
28 Mayıs’taki Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerine gelince…
Sinan Oğan’ın yüzde 5,17 oy ile belirleyici olduğu söyleniyor… Sinan Oğan’a giden oyların bir kısmı Muharrem İnce seçmeninin tepki oylarıdır, bir kısmı da kendi oyları…
Sinan Oğan prensipte Kılıçdaroğlu ile anlaşsa bile ona oy verenlerin çok azı oyunu Kılıçdaroğlu’na verir. Sinan Oğan ne derse desin milliyetçi seçmenden gelen oylar Kılıçdaroğlu’na blok halde yönelmez… Belki sandığa gitmeyenler olur, ama gidenlerin çoğu oy tercihini Erdoğan’dan yana kullanır. Kılıçdaroğlu, sandığa gitmeyen seçmenini sandığa getirebilirse süreç farklılaşabilir.
Bugün Sinan Oğan’a oy veren MHP kökenli bir esnaf komşumla konuştum; “Abla Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Sinan Oğan’a verdim, Milletvekili seçimlerinde Fevzi Abi’yi severim, ona verdim. İkinci turda Recep Tayyip Erdoğan’a vereceğim” dedi… Nedenini sorduğumda ise “Ülkenin bölünmez bütünlüğü ve terörle mücadele için MHP hala garantör parti, bu nedenle Cumhur ittifakının adayına vereceğim” dedi…
Beğenirsiniz ya da beğenmezsiniz... Sokağın matematiği bu…
