Araştırmacı yazar Kerim Bayramoğlu’nun değerli Valimiz Haşim İşcan hakkında yazdıklarını heyecanla okurken, dünyanın ve ülkemizin harp sonrası yaşadığı ekonomik zorluklar içinde inşa ettirdiği Atatürk Stadyumu’nda lise yıllarımda yaşadığım 19 Mayıs şölenlerindeki güzellikler gözlerimin önünde canlandı. Valimizin kentimize kazandırdığı değerleri sizlerle tekrar paylaşmaktan kendimi alamadım, hem de bu değerli insanın, Haşim İşcan’ın, EKOHABER arşivinde bu kapsamlı bilgilerle yer almasını istedim, gelin içinde yaşadığımız eserleriyle Valimizi hep beraber daha yakından tanıyalım;
Erkan-ı Harp Paşası Ahmet Cevdet Bey’in oğlu Süleyman Haşim İşcan, 1901 yılında Edirne’de dünyaya geldi. Edirne rüştiyesi ve sultanisinden mezun oldu. 1922’de İstanbul’da mülkiye mektebini bitirdi. Mülkiye’de öğrenciyken Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin faaliyetlerine katıldığı için Girit’e sürüldü. Altı ay süren esirlik hayatından sonra yurda döndü. Ardından İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdikten sonra Edirne Kız Öğretmen Okulu’nda ve Edirne Lisesi’nde, siyasi tarih, sosyoloji, coğrafya ve tarih dersleri verdi. Aynı dönemde Edirne’de çıkan Milli Gazeteye 4 yıl başyazarlık yaptı. Halkevi çalışmalarında da aktif görev aldı. 1927 yılında Diyarbakır’da görevli iken Afet Hanımla hayatlarını birleştirdiler ve bir kızları dünyaya geldi. 1933’te Siverek Kaymakamlığı, 1934’te Tekirdağ, 1936’da Erzurum, 1940’ta Antalya, 1945’te Bursa ve 1950’de Samsun valilik görevlerinde bulundu. 1953’de emekliye ayrıldı. 1963 seçimlerinde İstanbul Belediye Başkanı oldu ve İstanbul’un ‘’Haşim Babası’’ olarak anıldı.
Haşim İşcan’ın Bursa’sı
Erzurum ve Antalya valiliğinden sonra 14 Eylül 1945 yılında Bursa Valiliğine atandı ve gelir gelmez imar hareketlerine başladı. İlk olarak “Bursa Güzelleştirme Derneği”ni kurdu, bu dernek adına halktan para toplayarak ek bütçe oluşturdu. Bu bütçe ile Emniyet Müdürü Evi, Çekirge Karakolu, Çarşı Karakolu gibi kamu binaları yapılırken, Çekirge Caddesi ile Sütlüce arasında kalan alanda Bursa’ya bir Numune Evi, (Valilik Konağı) yapılması planlandı. Cumhuriyet döneminin en önemli mimarlarından Prof. Emin Onat tarafından 1945 yılında başlanan numune evi 1946’da tamamlandı. Bu bina dönemin muhalifleri tarafından büyük tepki çekti, muhalifler arasında Bursa’da sürgünde bulunan Aziz Nesin’le birlikte birçok eleştirenler oldu. Haşim İşcan eleştirilere şöyle cevap verirdi, “Sanki kendime yaptırdım, mevcut Vali Konağında oturmaya imkan yoktu, 190 bin lira sarf ettik, 90bin liraya eskisini satıyoruz, demek ki 100 bin liraya Bursa’ya Türk üslubunda bina kazandırdık. Binayı yapmakla çevredeki arsalar da değer kazandı.’’
Altıparmak caddesindeki Haşim İşcan İlkokulu, bugünkü Osmangazi Kaymakamlığı binası da onun eserlerinden biriydi. Aslında Haşim İşcan’ın yaptığı binalardan çok, şehrin bugünkü ulaşım sisteminin ana yollarını oluşturması önemliydi. Bursa’nın dar caddelerinin genişlemesi ve yeni yolların yapılması gündeminin ön sıralarındaydı. İlk olarak Ulucami’den başlayarak Çakırhamam ve Çelikpalas Oteli’nin önüne kadar uzayan cadde genişletilerek çift yol haline getirildi, parke yolların yerini asfalt yollar aldı. 1946da Atatürk caddesindeki parke taşlar sökülerek asfaltlandı. Yeni caddeler yapılırken yeni kamu binaları da inşa ediliyordu. Cumhuriyet mimarisinin güzel örneklerini oluştururken Bursa’da modern sağlık binaların da yapımına öncülük etti. Bunların başında Uludağ Kirazlıyayla’daki Sanatoryum binası geliyordu. Bu bina aslında Milli Eğitim Bakanlığınca öğretmenlere ve eğitim teşkilatı çalışanlarına hizmet vermesi için, Anıtkabir mimarı Prof. Dr. Emin Onat ve Prof. Dr. Leman Cevat Tomsu tarafından planlanır. Binanın konumunun sanatoryuma uygun olduğu belirlenince, dönemin yöneticileri Verem Sanatoryumu olarak kullanılmasına karar verirler. 1 Ağustos 1949’da açılan Sanatoryum binası servis ve lojman binalarıyla beraber 10bin metrekare alana sahiptir.
Memleket Hastanesi, Türkiye’nin ilk memleket hastanesiydi. 1947 yılında Hisar’daki hastanenin güneyinde kalan yeni bir hastane yapılması planlanır, para temini için piyango düzenlenir. Hayırsever Bursalılar ve İl Özel İdaresinin katkılarıyla, 8katlı, 50yataklı, asansörleri, ameliyat salonları, laboratuvarlarıyla Bursa’nın modern hastanesi 1951 yılı sonunda bitirilir. Yeni binanın yapımında Başhekim ve Hariciye Mütehassısı Dr. İbrahim Öktem ile Bursa Uludağ Güzelleştirme Derneği Genel Sekreteri Diş Hekimi Dr. Adil Onar’ın büyük emekleri vardır. Eski hastane, Memleket Hastanesi adıyla bu hastaneye 6 Haziran 1952’de taşınır…
Değerli Valimizi anmaya haftaya devam edeceğiz. Ben sizlerin ve EKOHABER ailemin Ramazan Bayramınızı kutluyorum, ailenizle birlikte sağlıklı ve neşeli bayram günleri diliyorum.
