Buluşun kullanılması amacıyla üçüncü kişilere lisans verilmesi için hak sahiplerinin oybirliği şarttır. Ancak lisans verme konusunda oybirliği sağlanamaması hâlinde mahkeme, mevcut şartları göz önünde tutarak hakkaniyet gereğince bu yetkiyi hak sahiplerinden birine veya birkaçına verebilir.
Lisans, inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans şeklinde verilebilir. Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa lisans, inhisari değildir. İnhisari olmayan lisans sözleşmelerinde lisans veren patent konusu buluşu kendi kullanabileceği gibi, üçüncü kişilere aynı buluşa ilişkin başka lisanslar da verebilir. İnhisari lisans söz konusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve hakkını açıkça saklı tutmadıkça, kendisi de patent konusu buluşu kullanamaz.
Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa lisans sahipleri, lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans veremez.
Patent konusu ürünle ilgili ticari faaliyette bulunmayan kişi, Kuruma yapacağı yazılı taleple, patent konusu buluşu kullanmak isteyen herkese lisans vereceğini bildirebilir. Lisans verme teklifi bültende yayımlanır. Böylece bu buluşu kullanmak isteyenlere bildiri yapılmış ve lisans verme işlemi gerçekleşir ise de bir gelir elde edilmiş olur. Sicilde kayıtlı inhisari lisans varsa patent başvurusu veya patent sahibi başkalarına lisans verme teklifinde bulunamaz. Patent başvurusu veya patent sahibi, lisans verme teklifini her zaman geri alabilir. Teklifin geri alınması Bültende yayımlanır.
Tüm bunların ötesinde patent tescilinizi zorunlu olarak lisans vermek durumunda kalabilirsiniz. Bunu yaratan bazı durumlar engellenebilir bazı durumlar engellenemez. Biraz bunlardan bahsetmek istiyorum. Tesciliniz olması bu tescilin her daim sadece sizin kullanımınızda olacağını garantilemeyebilir.
Patent sahibi veya yetkili kıldığı kişi, patentle korunan buluşu kullanmak zorundadır. Kullanmadığı veya kullanım bildirimi yapmadığı taktirde talep üzerine lisans vermeye zorlanabilir.
Patent konuları arasında bağımlılık olması hâlinde, sonraki tarihli patentin sahibi, patent konusu buluşunu kullanmak için, buluşunun önceki tarihli patent konusu buluşa göre büyük ölçüde ekonomik yarar sağlayan önemli bir teknik ilerleme göstermesi şartıyla zorunlu lisans verilmesini talep edebilir. Sonraki tarihli patentin sahibine zorunlu lisans verilmişse, önceki tarihli patentin sahibi de sonraki tarihli patent konusu buluşu kullanmak için kendisine zorunlu lisans verilmesini talep edebilir.
Patent başvurusu veya patent konusu buluşun kullanımının kamu sağlığı veya millî güvenlik bakımından önemli olması hâlinde, Millî Savunma Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak ilgili bakanlık tarafından lisans teklifte bulunulur.
Islahçının, önceki bir patente tecavüz etmeden yeni bir bitki çeşidi geliştirememesi veya Patent sahibinin, patenti kullanılırken rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı faaliyetlerde bulunması talep üzerine patente lisan verilmesini zorunlu hale getirebilir.
Bu yüzden elinizde bulunan patent tescillerini zorunlu lisans talebi yaratmayacak şekilde kullanmanız, zamanı geldiğinde kullanım bildirimi yapmanız, kullanırken agresif bir tavır sergilememeniz gerekmektedir. Pandemi döneminde özelikle aşı ile ilgili zorunlu lisans konuları konuşulmuştu. Bu tür uluslar arası alanda sağlık veya güvenlikle ilgili konularda daha çok kişinin üretmesi ve kullanılması halkın yararına olacaksa zorunlu lisansı da beraberinde getirebilir. Lisansın şartları buluş konusuna ve talep konusuna göre değişkenlik gösterebilir. Lisans sözleşmeleri her bir başvuru için ayrı şartları, ayrı süreleri, ayrı bedelleri barındırabilir. Bunun için hazırlanacak lisans sözleşmelerinin detayları çok önemlidir, her bir madde kullanım anlamında bağlayıcıdır. Bu sözleşmelerin ehil ellerde yapılmasını öneririm.
İyi haftalar dilerim.
