Bunun küresel çapta bilinirlik kazanması ise dünyanın en büyük teknoloji fuarlarından CeBIT’te gerçekleşti. Almanya’nın Hannover kentinde düzenlenen fuarın 2017 yılındaki partner ülkesi olan Japonya, fuarda Toplum 5.0 felsefesini geniş kitlelere duyurdu. Bu felsefeyi tanıtan Japonya Başbakanı Shinzo Abe, bu yeni kavramı “Teknoloji, toplumlar tarafından bir tehdit olarak değil, bir yardımcı olarak algılanmalı” görüşüyle temellendirdiklerini belirtti.
Japon Ekonomik Organizasyonlar Federasyonu tarafından hazırlanan çalışmada ilk insanın doğuşundan bugüne kadar olan süreçte toplumları:
-Avcı Toplum (Toplum 1.0)
-Tarım Toplumu (Toplum 2.0)
-Endüstriyel Toplum (Toplum 3.0)
-Bilgi Toplumu (Toplum 4.0) ve
-Akıllı Toplum (Toplum 5.0) olarak 5 kademeye yerleştiriyor.
Toplum 5.0 kavramının çıkış noktası olan Japonya’da, bunun yeterliliklerine ulaşarak çözülmesi belirlenen hedeflerin başlıcaları şunlar:
-Yaşlanan dünya nüfusuna karşı çözümler geliştirilmesi.
-Sanal dünya ile gerçek dünyanın beraber işler hale getirilmesi.
-Nesnelerin İnternet’inden toplamın çıkarları gözetilerek faydalanılması.
-Çevre kirliliği ve doğal afetler için çözüm yolları üretilmesi.
Çalışmada Toplum 5.0’ın geliştirilebilmesi için kaldırılması gereken 5 önemli bariyer ise şunlar:
1- Hukuk sistemindeki engeller, 2- Nesnelerin dijitalleşmesindeki bilimsel boşluklar, 3- Kalifiye personel eksikliği, 4- Sosyo-Politik önyargılar, 5- Toplumsal direnç.
Toplum 5.0 ile her şeyden önce Dördüncü Sanayi Devriminin; Nesnelerin İnterneti, Büyük Veri, Yapay Zeka, Robot ve Paylaşım Ekonomisi gibi yeniliklerini hem farklı endüstrilere hem de sosyal hayata dahil ederek çeşitli zorlukları çözebilen bir toplum oluşturmak amaçlanıyor.
Bu sayede; geleceğin toplumu, yeni değer ve hizmetleri kesintisiz olarak geliştiren, insanların yaşamını daha uyumlu ve sürdürülebilir hale getiren bir toplum olabilir. Özetle Toplum 5.0, bir “Süper Akıllı” toplumu hedefliyor ve bu dönüşüme Endüstri 4.0 yani dijitalleşmenin sunduğu imkânlarla hazırlanıyor. Endüstri 4.0 gibi, Toplum 5.0’ın da dünyamıza önemli değişimler getirmesi bekleniyor. Bu değişimden öncelikle etkilenmesi beklenen sektörler, bu sektörlerde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri şöyle:
A- Sağlık Sektörü:
-Sorunlar: Gelişmiş ülkelerin nüfusu hızla yaşlanıyor. Bu nedenle artan tıbbi ve sosyal güvenlik giderleri ve talepleri karşılamak zorlaşıyor.
-Çözümler: Check-up kayıtları ve tedaviyi de içeren tıbbi veri kullanıcıları ile bakım kayıtları arasında bağlantı ve bilgi paylaşımı, uzaktan bakım hizmetlerinin uygulanmaya alınması, bakım tesislerinde yapay zeka ve robotların kullanılmasıyla insanların bağımsızlığının desteklenmesi. Böylece farklı hastanelerde dağınık halde bulunan tıbbi verilerin birleştirilmesi ve paylaşılması veriye dayalı daha etkili bir tedaviyi mümkün kılar. Uzaktan tıbbi bakım sayesinde yaşlı kişiler hastaneleri sık sık ziyaret etmek zorunda kalmaz. Ayrıca, evdeyken bile kalp atış hızı gibi sağlık verileri ölçülebilir. Böylece sağlıklı yaşam ve ömrü uzatmanın yolları bulunabilir.
B- Mobilite:
-Sorunlar: Nüfus sayısındaki değişim, toplu ulaşıma erişimi sınırlı olan az nüfuslu kırsal alanları da beraberinde getiriyor. Hızla büyüyen e-ticaret sektörü de sürücülerin sayısının yetersiz olması nedeniyle sorunlar yaşıyor. Corona’dan dolayı kapanma döneminde motor kuryelerde bunun önemini gördük.
-Çözümler: Kırsal alanlarda ulaşımı kolaylaştırmak için toplu taşımada sürücüsüz taksi ve otobüs kullanımının teşvik edilmesi. Dağıtım ve lojistik verimliliğinin artırılması. (Örneğin sadece tek bir kargo kamyon sürücüsünün bulunduğu konvoyda araç sistemi ve dronelar kullanmak.)
C- Altyapı:
-Sorun: Hızlı büyüme döneminde kamu altyapısında ortaya çıkan bozulmalar ve nitelikli işgücü sıkıntısı, denetim ve bakım için mali yükte bir artış yaratıyor.
-Çözüm: Yollar, köprüler, tüneller ve barajları denetlemek ve korumak için sensörler, yapay zeka ve robotlar kullanmak. D- Finansal Teknoloji:
-Sorun: Para işlerinin önemli bir kısmı hâlâ nakit olarak yapılıyor. Finans sektörlerinde bilgi teknolojisi kullanımı sınırlı ve yavaş.
-Çözüm: Para transferi için blokchain kullanmak. Nakit parasız ödemeyi teşvik etmek. Yurtdışına havale yapmak, harcanan zaman ve bankaya ödenen ücretler nedeniyle zahmetli süreç. Ancak blockchain teknolojisi küresel işlemlerde güvenliği sağlarken zaman ve maliyet tasarrufu da sunuyor. Hem Endüstri 4.0 hem de Toplum 5.0’a hızla ilerlerken bu süreçte dikkat gereken konuların başında ise güvenlik ve adaptasyon geliyor.
Bununla birlikte Toplum 5.0’ı oluşturan bireylerin bu değişime adapte olması ve bu dönüşümün sunduğu avantajlardan iyi bir şekilde faydalanabilmesi için dijitalizasyona yönelik bilgi ve becerilerini geliştirmesi bekleniyor. Çağdaş dünyaya uyum konusunda daha gelişmiş bir Türkiye umut ediyorum.
