Dün, mahallemdeki tavuk ürünleri ile kömürde tavuk satan esnaf aynen şöyle dedi:
“Abla elektrik faturamı cama asacağım da utandım milletten. Folyo geçen sene 76 liraydı, şimdi 270 lira, ambalaj için streç 180 liraydı; 800 liraya çıkıt. Eleme kömürü birkaç ay önce 3,25 liradan alıyordum, şimdi 12 lira! Elektrik faturam 3 bin 900 lira geliyordu. Şimdi 9 bin 180 lira geliyor.
Dükkân kiramın 3 katı! İnanamadım, muhasebeciye götürdüm faturayı, bir önceki ile oranladı, ‘Fatura doğru’ dedi. İtiraz etmeye gidecektim, gidemedim. Sonra sordum, soğutucular nedeniyle yoğun elektrik kullanan bütün esnaf arkadaşlarımıza da yüksek elektrik faturası gelmiş…
Dükkânı devretmeye bakacağım artık. Maliyetler bu kadar artınca kaçınılmaz olarak ürüne de yansıtmak zorunda kaldım. Ben şu anda bu fiyatlarla kafa kafaya götürüyorum işi. Bu paraya kime satacağım ben bu ürünleri?”
Tüm küçük esnaf ne yapacağını bilemez halde! Kiralarda zam dönemi gelen ya da yaklaşanlar panik halde. İnsanlar televizyon seyrederken lamba yakmaz oldu.
Zamlara toplumun her kesiminden tepki geliyor.
(Gıdada KDV yüzde 1’e çekildi. Ancak nakliyede, ambalajda, hammadde, enerji ve işçilik maliyetlerindeki artış nedeniyle bazı ihtiyaç kalemlerinde yüzde 100’ün üstüne çıkan zamları geriletmek pek olası değil.)
KADEMELİ ELEKTRİK TARİFELERİ EL YAKIYOR!
Toplumun çeşitli kesimlerinden başta enerji olmak üzere zamlara tepkilere oluşuyor.
Son olarak Bursa Akademik Odalar Birliği (BAOB) bileşenleri ortak bir basın açıklaması yaparak elektrik fiyatlarındaki artışa dikkat çekti:
Basın açıklamasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 31 Aralık 2021’de yaptığı zamlı tarifeye yer verildi:
“Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) tedarik şirketlerine toptan satış fiyatına yüzde 34 zam yapmasına rağmen EPDK`nın resmi sitesinde yer alan ve bu yıl ilk kez uygulanacak kademeli elektrik tarifelerine göre fiyatlar şöyle belirlendi;
Meskenlerde alçak gerilim (AG) tek zamanlı abone grubu tarife faturaya esas günlük ortalama 5 kWh ile aylık da 150 kWh tüketim miktarı altındaki elektrik birim fiyatlarına yüzde 50;
Günlük ortalama 5 kWh tüketim miktarı üstündeki elektrik birim fiyatlarına ise yüzde 125 zam yapılmıştır.
Elektrik fiyatları sanayi (AG) ve ticarethane (AG) abonelerinde yüzde 125, tarımsal sulamada yüzde 91,98 zamlanmıştır.
Gelen tepkiler üzerine ise, meskenlerde düşük tarife tüketimi günlük 7 kWh yani aylık 210 kWh olarak güncellenmiştir.”
4 KİŞİLİK BİR HANE EN AZ 230 kWh ELEKTRİK YAKIYOR!
Basın açıklamasında yer alan bilgilere göre:
“…Türkiye`de 4 kişilik bir hanenin aylık asgari elektrik tüketimi Elektrik Mühendisleri Odası tarafından 230 kWh…
Aralık 2021`de aylık elektrik tüketimi 230 kWh olan 4 kişilik bir ailenin toplam ödediği fatura toplamı 210.58 TL iken Ocak 2022’de aylık faturası 370.80 TL`ye çıkmış, vatandaş lehine yapıldığı söylenen güncelleme ile yapılan zam ortalamada yüzde 76’yı aşar halde!”
Dar gelirli vatandaşı koruma, enerji tasarrufu, verimliliği artırma gibi gerekçelerle sunulan elektrik zammının aslında yeni zamların yolunu açtığına yer verilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Sadece dar gelirli yurttaşları değil ayakta kalmaya çalışan esnaf ve sanayicilerde zamdan nasibini aldılar. Ülke genelinde, Pandemi yasaklarının yaralarına sarmaya çalışan birçok esnaf bu kez de fahiş elektrik faturaları sebebiyle zor günler geçirmektedir…”
SANAYİCİ VE ÇİFTÇİ DE ETKİLENDİ!
Yazının girişinde küçük esnafın durumunu bir örnekle özetlemiştim. BAOB’un açıklamasında sanayici ile çiftçinin de etkilendiğine değinildi:
“Sanayi tarafında da durum farksızdır. Akaryakıta art arda gelen zamlar ile birlikte elektriğe de yüzde 125 oranında zam yapılması, üretim maliyetlerini arttıracak, Ürün maliyetlerinin artması da raflardaki fiyatlara artış olarak sirayet edecektir.
Elektrik zamları Mazot, İlaç, gübre zamları ile boğuşan çiftçiyi de boş geçmedi, tarımsal sulamada kullanılan elektriği de yüzde 92 zam geldi. Sebze ve meyvede artan fiyatlara bir de elektrikten kaynaklı üretim maliyetinin de ilerleyen günlerde yansıyacağı kaçınılmaz bir gerçektir.”
ACİL ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER!
BAOB bileşenlerinin acil talepleri ise şunlar:
“Elektrik fiyatlarındaki artışlar fahiştir, kabul edilemez. Zamlar geri alınmalıdır.
Elektrikte konutlar için düşük tarife sınırı aylık 230 kWh`a yükseltilmelidir.
Site ve apartman ortak kullanımları zaruri ihtiyaç olduğu için mesken alt kademesinden faturalandırılmalıdır.
Konutlarda elektrik, doğalgaz ve suda KDV oranı yüzde 1`e düşürülmelidir.
Maddi imkansızlık nedeni ile faturalarını ödeyemeyenlerin elektrik, gaz ve suyu kesilmemeli, kamu kaynaklarından sağlanacak desteklerle, yurttaşların karanlıkta, soğukta ve susuz kalmaları önlenmelidir.
Hızla artan fiyatlar karşısında düşük ücretleri de hızla gerileyen çalışan ve emeklilerin gelirleri insanca yaşamalarına imkan verecek düzeye yükseltilmelidir.”
BAOB Bileşenlerinin ortak basın açıklamasında enerji zamlarının temel nedeninin 2001 yılından bu yana enerji alanındaki neoliberal özelleştirme ve piyasalaştırma uygulamaları olduğu da yer aldı…
Özetle, elektrik üretim ve dağıtımında özelleştirmenin başladığı yıllarda, oluşacak rekabet nedeniyle elektrik fiyatlarının ucuzlayacağı söylenmişti. Hiç de öyle olmadı.
