Vatandaşlar daha önce de cami ve türbelerden çinilerin kopartılıp çalındığını bildiklerinden yine bir hırsızlık vakası olabileceği yönünde kaygılar taşıyor.
Ancak büyük ihtimalle hava koşulları nedeniyle yerinden kopup düşmüş olmalılar. Zira, Yeşil Türbe’nin resmi açılış töreni Kasım 2009 ayında çevre düzenlemesi tamamlandıktan sonra gerçekleşmiş, iki ay sonra da 2010 yılının ilk ayında sonra dış cephe çinileri dökülmeye başlamıştı.
Yetkililer bu durumu havaların aşırı soğuk gitmesi ve sık sık don olayının yaşanmasına bağlamışlardı.
Yapılan açıklamalar “Böyle şeylerin olabileceği” yönündeydi. Yani normal, olması beklenebilecek bir durumdu! Yine de iki ayda çinilerin dökülüyor olması kamuoyunda epeyce yadırganmıştı. O tarihte kısa süre içerisinde dökülen çinilerin yerine yenileri konularak onarım gerçekleşmişti.
İnşallah o onarımdan kalma bir yerlerde yedek çiniler vardır da; Yeşil Türbe’nin dış duvarları öyle kertük kırtık kalmaz. Yoksa da yenileri yaptırılır; neticede birkaç çini yaptırılıp boşluklara yapıştırılacak…
(Tıpkı Atatürk Anıtı’nın orada yapılan çevre düzenlemesinde merdivenlerin her iki yanına beton topların yerine yapılan büyük mermer toplarının birkaç ay içerisinde kaidesinden oynaması hatta bazılarının kopması gibiydi. Kopan büyük mermer toplar uyduruk tellerle zincirlere tutturulmuştu. 2012’de, 2013’te birkaç kez yazmış, yetkilileri uyarmıştım, ama çok zor bir iş olmalıydı ki, bir türlü düzeltilememişti. Kopup yuvarlansa, yetişkinleri sakat eder, çocukları da öldürürdü. 2016’da mermer toplar yine aynı vaziyette, tehlike saçıp duruyordu, yeniden yazmıştım. 2020’de de o mermer toplar sallanıp duruyordu. Şu andaki durumunu bilmiyorum. Bugüne dek bir kaza olmaması mucize!)
YEŞİL TÜRBE RESTORASYONU 8 VALİ ESKİTMİŞTİ!
Yeşil Türbe’nin restorasyonu Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Bursa Valiliği tarafından, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) mali desteğiyle hayata geçirilmişti.
Restorasyon öncesi Bursa’nın hatta Türkiye’nin simge tarihi yapılarından biri olan Yeşil Türbe’nin hali içler acısıydı….
Restorasyonu 2006 yılında başlamış ve 2009’da tamamlanmıştı. Aslında restorasyon çalışması 1985 yılında gündeme geldi. Başlanıncaya kadar 8 vali eskitti. 21 yıl sürüncemede kaldıktan sonra proje Anıtlar Kurulu tarafından onaylandı…
Yeşil Türbe daha önceleri de usulüne uygun olmayan pek çok restorasyon geçirmişti… Öyle böyle değil! Banyo fayanslarıyla, bildiğiniz eski model kalebodurlar var ya, onlar kullanılmıştı. Tüp geçit yapılırken de ciddi hasar görmüştü. Sadece makyaj yapılıp görüntüsünün düzeltilmesi yetmeyecekti. Depreme dayanıklı hale getirilmesi de şarttı…
İTÜ RAPORLARINA DON KAYBI ORANI YÜZDE SIFIRDI!
2007 yılında yapılan yenilemede önceki restorasyon hataları düzeltildi. Deprem ve tüp geçit yapımı nedeniyle ortaya çıkan statik sorunları giderildi; güçlendirme yapıldı.
Ahşap pencere ve kapılar temizlendi. Eksik çini desenleri özel olarak imal edilip yerine konuldu. Altın varaklı yazılar temizlendi.
Lahitli bölümü İznik Çini Vakfı, türbenin dışındaki düz turkuaz çinileri Eren Seramik, sıraltı tekniği ile yapılan bordürler ile mozaik panoları ise Anikya İznik Çini yaptı…
Türbe çinilerinin restorasyonu Kültür Bakanlığı Restorasyon ve Konservasyon Merkez Laboratuvarı Müdürlüğü’nce gerçekleştirildi.
Dış çiniler aslında İTÜ’de teste tabi tutuldu. Firma Ar-Ge çalışması yaptı, orjinaline en yakın çinileri imal etti. 10 ayrı donma testi yapıldı. Zira dış cephe her türlü mevsim koşullarına dayanıklı olmak zorundaydı. İTÜ laboratuvarlarından don kaybı oranı yüzde sıfır raporu alındı, onaylandıktan sonra firma üretime geçti.
Dış cephede sır altı tekniği ile toplam bin 800 çini bordür, 8,4 metrakare alınlık pano, 6 adet de mozaik pano yapıldı. 1985 yılında bir fabrikadan alınıp yapıştırılan banyo seramiği fayansların alayı sökülüp atıldı…
YEŞİL TÜRBE’NİN KISA TARİHÇESİ
Yeşil Türbe Çelebi Mehmed tarafından Hacı İvaz Paşa’ya, Yeşil Camisi’nin karşısına yüksekçe bir tepeye yaptırılmıştı. Bu alışılmadık durum fetret döneminden sonra Osmanlı birliğini sağlayana Çelebi Mehmed’’in dosta düşmana “Osmanlı ayakta, güçlü” mesajı vermek istemesi olarak yorumlanıyor.
Yeşil Türbe, Osmanlıdaki dış cephesi çini ile kaplı tek türbedir. Türbede Çelebi Mehmed ile şehzadeleri Mustafa, Mahmud, Yusuf Çelebiler ile kızları Selçuk, Sittî, Ayşe, Hafsa Sultanlara ve sütannesi Dâye Hatun’a ait olmak üzere 9 sanduka bulunuyor.
KOZAHAN’DA SÜTUN KESİLİP KESİLMEDİĞİ ARAŞTIRILMALI
Hadi sözü Bursa’nın tarihi yapılarına getirmişken bir de tarihe kayıt düşmek adına Kozahan’ı hatırlatalım…
Malum Kozahan, avlusundaki işletmeler rahat yer temizliği yapsınlar diye olsa gerek ev balkonu gibi açık renkli düz fayans benzeri seramiklerle döşeniyordu. Kamuoyunun tepkisi üzerine yeniden eskisi gibi taş döşendi.
Ama konumuz o değil. Çok daha vahim bir iddia… Mevzu şu; hani apartmanların giriş katında ya da bodrumlarında alan kazanmak adına kolonlar kesiliyor ya! Marmara, Düzce depremlerinde kolonu kesilen binaların nasıl tepetaklak gittiğini gördük.
Biz Kozahan’ın taşları gibi makyajıyla uğraşırken aslını gözden kaçırmış olabiliriz. Kozahan 1492 yılında yapılan, Bursa’nın simge tarihi yapılarından biri. Ecdat mirası olan Kozahan’da, kolon yerine sütunlar var.
İddialara göre, Kozahan’ın zemin katındaki bazı dükkanlarda da sütunlar kaldırılmış. Birkaç kez girip baktım, ama açıkçası anlayamadım. Uzmanların incelemesi gerekiyor…
Hal böyleyse; Kozahan 5,5 büyüklüğünde bir depremde bile hasar görebilir.
Bu iddianın ilgili yerel ve idari yönetimlerin yanı sıra İnşaat Mühendisleri Odası ile Mimarlar Odası Bursa Şubeleri, Bursa Teknik Üniversitesi ve Bursa Uludağ Üniversitesi’nin ilgili mühendislik fakülteleri tarafından yerinde araştırılması ve gerçekten de kesilen sütunlar varsa acilen güçlendirilmesi gerekiyor.
