Bursa’da kadına dair saha çalışmalarına ağırlık veren sivil toplum kuruluşlarının başında Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği geliyor. Derneğin başkanlığını Dilek Üzümcüler yürütüyor. Mor Salkım, sığınma evinde kalan kadınlara ev açılma sürecinde eşya desteği verirken şiddet mağduru kadın ve beraberindeki çocuklara gıda da dahil çeşitli ihtiyaçlarını temin ediyor.
Dernek aynı zamanda Kadın Danışma merkezi olarak da hizmet veriyor. Şiddet mağduru kadınlara yönelik hukuki, psikolojik desteğin yanı sıra 7x 24 saat açık olan 0531 033 88 44 / Alo Şiddet hattında acil çağrıları yanıtlıyor. Dernek sadece Bursa’ya değil, Türkiye geneline hatta yurt dışı başvurularına bile hizmet veriyor.
Başkan Dilek Üzümcüler, diğer illerdeki sorunları, oradaki kadın dernekleri ve ilgili kurumlar aracılığıyla çözmeye çalıştıklarını, kimi zaman da kolluk güçlerinden destek aldıklarını anlatıyor. Pandemide “Şiddete Maske Olma”; “Şiddete Fren Oluyoruz” gibi projeleri hayata geçiren Mor Salkım, gönüllülerin ve hayırseverlerin desteği ile faaliyetlerini sürdürüyor.
Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği, Kovid-19 salgını süreci de dahil olmak üzere hayata geçirdiği projeleri birer kitapçık haline getirdi: Mor Salkım’ın yayınları şunlar:
“Edirne’den Van’a Şiddeti Frenliyoruz! (Final Yayını)”; “Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği-Danışma Merkezi 2020 Veri Raporu”; “Covid-19 Salgını ve Kadınlar Üzerindeki Etkileri…”
ŞİDDETİ FRENLİYORUZ
“Edirne’den Van’a Şiddeti Frenliyoruz” Proje Ekibi “İclay Polat, Burcu Üzümcüler, Av. Aybüke Çakırel Şenzek ve Dilek Üzümcüler’den oluşuyor.
Kitap ve proje hakkında bilgi veren Dilek Üzümcüler “Kadına yönelik şiddet yasalara rağmen günden güne artıyor. Ne yazık ki 2020 yılında Türkiye’de en az 284 kadın, sadece kadın oldukları için eşleri, sevgilileri ve yakınları olan erkekler tarafından yaşamlarını yitirdi. En az 255 kadının ölümü ise basına şüpheli olarak yansıdı” diyor…
Ve neden Şiddeti Frenliyoruz projesini oluşturduklarını şöyle açıklıyor:
“Mor Salkım Derneği olarak 7/24 şiddet hattı ve danışma merkezinden hizmet alan şiddete maruz kalan kadınlarla görüşmelerimizde, kadınların şiddet ortamından uzaklaşırken özellikle de geceleri taksi kullandıklarını tespit ettik. Ayrıca taksi şoförlerinin şiddete maruz kalan bir kadın araçlarına bindiğinde nereye götüreceği ve ne yapabileceği konusunda bilgi eksiklikleri olduğu ve kaygılandıklarını da saptadık. Ve bu nedenle projemizi oluşturduk…”
Dilek Üzümcüler’in verdiği bilgilere göre;
“Proje 5 ili kapsıyor. Bursa’da bu proje Bursa Şoförler ve Otomobilciler Odası; Mudanya Şoförler ve Otomobilciler Odası ile Osmangazi, yıldırım, Nilüfer ve Mudanya’da hayata geçirildi. Proje kapsamında bilgilendirme, broşür dağıtımında 34 taksi durağına ulaşıldı. 18 durakta manifestolar yer aldı. Ayrıca yüz yüze eğitim/ durak ziyaretlerinde ve uygulanan anketlerde Bursa’da toplamda bin 390 şoför ile 509 taksiye ulaşıldı.
Projenin ikinci etabında Edirne Kadın Merkezi Dayanışma Derneği, Van Star Derneği, Trabzon Kadın Yaşam Merkezi Dayanışma Derneği ve Türk Anneler Derneği Trabzon Şubesi; Mersin Mimoza Kadın Derneği ile iş birliğine gidildi.”
BAŞVURANLAR ARASINDA ERKEKLER DE VAR
Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği-Danışma Merkezi 2020 Veri Raporu’nda ise çok çarpıcı veriler yer alıyor.
İşte bazıları.
“Mor Salkım Derneği 2012-2020 arası 8 bin 442 kadın ile 4 bin 835 çocuğa ulaştı. Kadınların 360’ı mülteci, 16’sı trans, 27’si ise engelliydi. Dayanışma Merkezi’ni 135 erkek aradı.”
“2020 yılında Mor Salkım Danışma Merkezi’nden 1292 kadın, 555 çocuk destek aldı. Kadınların 75’i mülteci, 5’i engelli, 4’ü trans kadındı. 54 erkek başvurdu. 1292 kadınla 2 bin 500 görüşme yapıldı. Başvuranların yüzde 78’i telefonla, yüzde 12’si E-Postayla ve dijital medya kanallarıyla, yüzde 10’u ise doğrudan dayanışma merkezine gelerek iletişim kurdu. E
rkeklerin 18’i şiddet uygulayanı şikayet etmek için ararken,22’si yakınları için başvurdu, 14’ü ise bilgi almak için aradı. 24.00-06.00 ardası acil vakalar aramakta. Başvuran 152 acil vakanın yönlendirmesi kolluk güçleri ile ŞÖNİM’e yapıldı.”
“Morsalkım Danışma Merkezi’ne başvuruların yüzde 69’u Bursa’dan, yüzde 30’u farklı illerden, yüzde 1’i ise yurt dışından gerçekleşti.”
ŞİDDET UYGULAYANLARIN NEREDEYSE TAMAMI ERKEK
Danışma Merkezi’ne başvuran kadınlara yönelik istatistiki bilgiler şöyle:
“Başvuran kadınların oranları ise şöyle; yüzde 38’i boşanmış, yüzde 15’i bekar, yüzde 10’u dini nikahlı; yüzde 31’i resmi nikahlı, yüzde 2’si eşi ölmüş, yüzde 4’ü de diğer..”
“Şiddet uygulayanların neredeyse tamamı kadınların yakınında olan güvendiği erkekler. Görüşme yapılan kadınların sadece yüzde 9’u tanımadığı ya da az tanıdığı erkeklerin şiddetine maruz kaldıklarını söyledi. Kadına şiddet uygulayanların yüzde 33’ü kocası, yüzde 14’ü babası, Yüzde 17’si partneri, yüzde 22’si eski koca; yüzde 4’ü akraba, yüzde 9’u da diğer kişiler…”
“Danışma Merkezi’ne başvuran kadınlara uygulanan şiddet türlerinde yüzde 47 ile ekonomik şiddet başta geliyor; fiziksel şiddet yüzde 33; psikolojik şiddet yüzde 43, cinsel şiddet yüzde 25; dijital şiddet yüzde 8; ısrarlı takip yüzde 2…”
“Kadınların yüzde 4’ü okur yazar değil; yüzde 15’i ilkokul, yüzde 30’U ortaokul, yüzde 35’i lise; yüzde 5’i ön lisans, yüzde 6’sı lisans mezunu. Mor Salkım dayanıştığı kadınların yüzde 12’si ortaokula, yüzde 10’u ise liseye yüzde 2’si ön lisansa başvuru yaparak eğitim hayatına devam ediyor, ancak bu süreç Kovid-19 salgınında zayıflamıştır.”
“Başvuran kadınların yüzde 80’inin aile desteği yok; yüzde 20’si çalışıyor; yüzde 20’sinin ise aile desteği var…”
Kitapta pandemi sürecinde kadınların yasal desteğe ulaşmakta zorlandıklarına da net bir şekilde yer veriliyor…
KOVİD SALGININDA KADINA ŞİDDET ARTTI
Kovid-19 salgınının kadınlar üzerindeki etkisine gelince…
Kitapçıkta salgınla birlikte şiddet hattına ulaşanların yüzde 90 oranında arttığı yer alıyor:
“Ev içi maalesef kadınlar için en güvensiz yeri oluşturuyor ve kadınların yüzde 75’i Türkiye’de yaşamlarını ev içinde kadına yönelik şiddet kapsamında kaybetmiştir.”
“Pandemide başvuran kadınların yüzde 40’ının hapiste olan eşlerinin dışarı çıkma durumlarına dair ‘ne yapacağız paniği’ ile Mor Salkım’a ulaşmışlardır.”
Kovid-19 salgınının kadınlar üzerindeki etkilerine gelince; tespitler şöyle:
“Kadınların iş gücüne katılımının azalması ya da emeklerinin değersizleştirilmesi…
Ev içi yükünün artması…
Kadınların kayıt dışı çalışma oranının yüksek olması nedeniyle Kovid-19 pandemisi sırasında ekonomik yoksulluğa uğrama oranının artması…
Sağlık ve hizmet sektöründe çalışan kadın sayısının fazlalığı nedeniyle yüksek sağlık riskinin oluşması…
Kız çocuklarının eğitime katılmasının azalması… “
Mor Salkım, saha çalışmalarının yanı sıra ; akademi gibi çalışarak oluşturduğu verileri bilgiyle harmanlayarak kamuoyunun bilgisine sunmuş. Başta Dilek Üzümcüler olmak üzere katkısı olan herkesi kutluyorum.
