En ünlü eseri olan kitabı “Prens”te politik alanda, iktidar nasıl alınır, nasıl korunur gibi konuları işlemiş. Fikirleri ve politik yazılarında, ilkesiz bir hırsın anlatımı hâkim.
Makyavelli siyasal düşüncenin laikleştirilmesi ve bilimselleştirilmesi gerekliliğini, Kiliseye karşı olsa da hükümdar kişinin dini alet olarak kullanmaması gerektiğini savunmuş. Makyavelli'ye göre din, siyasete asla karıştırılamayacak, malzeme yapılmayacak kadar mukaddes.
1513 yılında, iktidardaki Medici ailesine karşı düzenlenen bir komploda adı geçince 3 ay hapis cezası almış ve hapis süresinde işkence görmüş. Serbest bırakıldıktan sonra işsiz kalmış ve Floransa'ya birkaç kilometre uzaklıkta olan Santa Andrea kasabasında bir çiftliğe yerleşerek "De Principatus" (Prenslikler Üzerine) isimli eserini yazmaya başlamıştır. Yazımı 6 yıl süren bu kitap, Makyavellinin 1527’ de ölümünden 5 yıl sonra "Prens" adı ile yayınlanmış.
Makyavellinin görüşleri ve Prens kitabının önemi nedir?
Makyavelli, daha Darwin'in doğmasına 282 yıl varken, sosyal Darwinizm'i sistematikleştirmiş ve siyaset biliminin temelini atmış bir diplomat. Peki bunlar ne manaya geliyor?
Makyavelizm, Makyavelli’nin düşünceleri üzerine kurgulanmış bir yaklaşım. "Prens" kitabında temelleri anlatılan bir davranış ve yönetim sistemi. Makyavelli aslında o günlerde Floransa’da iktidar olan Lorenzo Medici ’ye ithaf ettiği "Prens" kitabında, bir liderin iktidarını nasıl koruması gerektiği hakkındaki düşüncelerini kâğıda aktarıyor. Makyavelli bir liderin devletini yönetirken duygularına kapılmadan hareket etmesini, gerektiğinde ahlak kurallarının çiğnenebileceğini, hatta ve hatta iktidarını güçlendirmek için insanların dini inançlarını dahi sömürebileceğini, yani kısacası bir amaç uğruna başvurulan her yolun mubah olduğunu söylüyor.
“Prens” kitabı yazıldığından bu yana, düşünürlerin tartışma konusu. Makyavelli’nin fikirleri neredeyse her liderin elinin altından geçmiş olmalı. Burada verilen bilgiler ne kadar yüzeysel olursa olsun, bunları bilmeden siyaset hakkında konuşmak boş laflardan ibaret olacaktır. Bu fikirler, farklı beyinlerde, farklı şekillerde anlaşılır ise, bir hükümetin plansız bir şekilde gelişi güzel hareket etmesi bile aslında bir plan mıdır diye bakmak seçenek haline gelebilir.
“Prens”, devlet yönetiminde amaca ulaşmak için her yolun geçerli olduğunu savunan bir el kitabı mı, yoksa devletin ve iktidarın gerçek doğası üstüne felsefi ve siyasal bir başyapıt mı? Bu tartışma halen sürmekte. Acaba Aristoteles’in toplum için en iyiyi araştıran, en yüksek pratik bilim olarak tanımladığı siyaset, her şey mubah yaklaşımı ile Makyavelli’nin elinde toplumu kandırma sanatına mı dönüştü? Aristoteles siyaseti etik olanın bile önüne koymasına karşın, Makyavelli siyasette gerekirse ahlaksız davranmanın doğru olduğunu, iktidarı korumak ya da güçlendirmek için her yolun denenebileceğini söylüyordu. Yani “Prens” yazılmış, mertlik bozulmuş. Siyasette entrika ve dalaverenin kaçınılmaz olduğunu anlatan “Makyavelizm” kavramı böyle doğmuş.
Günümüz dünyasında her iki çizgide de siyaset yapan Siyasetçilere ve liderlere rastlamak mümkün.
Doğru olan hangisi diye bir soru kesinlikle anlamsız. Herkes için tek doğru toplum menfaati yanında olan siyasetçidir. Ne var ki herkese göre toplum menfaati yanında olan değerlendirmesi farklıdır. Gerçeği bilen, doğru değerlendirenler ise siyasete girmezler ya da giremezler. Platon bundan 2500 yıl önce durumu şöyle özetlemiş. “Siyaset ile uğraşmayacak kadar akıllı olanlar, daha az akıllılar tarafından yönetilerek cezalandırılırlar.” Tabi Platon’da 2500 yıl sonrasını görememiş. Şimdiki siyasetçilerin, milletin durumundan bağımsız, sülalece suyun başını tutup, geleceklerini sigortalayacaklarını hayal bile edememiş.
Peki hem akıllı ve hem de toplum için çalışan doğru, dürüst ve iyi insan yok mu siyasetle uğraşan. Var elbette ya da vardır mutlaka, ama o kadar azlar ki, onları diğerlerinden ayırt etmeyi ve seçmeyi bilmek lazım. Asıl zor olan da bu.
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?
