Tahtakale girişindeki Köylü Pazarı’nı simgeleyen mozaik eseri Bursalılar gayet iyi bilir. Merhum Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü öğretim üyesi ressam ve mozaik sanatçısı Dr. Selçuk Günay tarafından 1987 yılında yapılmıştı…
Hikayesi şöyle; 1986 ve 1987 yıllarında dönemin Bursa Belediyesi tarafından Dr. Selçuk Günay'a yer gösterilerek birinde Bursa'yı anlatan diğerinde ise Tahtakale Köylü Pazarı'nı simgeleyen iki eser yapması isteniyor. Selçuk Hoca eskiz çalışmalarını yapıyor; onaylanıyor, yer gösteriliyor, dönemin Anıtlar Kurulu'ndan izin de alınıyor.
Her ne kadar izin olmadığı öne sürülse de dönemin gazetelerinde, dönemin belediye yöneticilerinin izin alındığı yönünde beyanatı yer alıyor…
Şimdi 1987’ye bugünün penceresinden bakarsanız yanılırsınız. O dönemde belediyelerin basın bürosu falan yoktu. Her gazetenin belediye muhabiri vardı ve birbirlerine haber atlatmak için yarışırlardı ve eleştirel haberler de çekincesiz bir şekilde basında yer alırdı.
Dönemin Anıtlar Kurulu yetkilileri de sık sık görüşlerini basın ile paylaşırlardı. Yani, eğer Anıtlar Kurulu’ndan izin alınmadan yapılmış olsa, mutlaka dönemin basınında yer alır; kızılca kıyamet kopartılırdı… Yani bir belediye başkanının Anıtlar Kurulu’ndan izin almamışsa “İzin aldık” diye açıklama yapması mümkün değildi. Nokta…
Neyse biz “Geçmiş zaman olur ki” misali gerçek hayattan kesitimize dönelim.
Selçuk Günay da mozaik eserin birini Atatürk Caddesi’nde Kafkas’ın oradaki Taksi Durağı civarındaki duvara diğerini ise yine Atatürk Caddesi üzerinde Tahtakale Girişine yapıyor…
Dönemin Belediye Başkanı Ekrem Barışık; Fen İşleri Müdürü de daha sonra Osmangazi Belediye Başkanlığı da yapan Basri Sönmez…
1 Kasım 1987 tarihli bir yerel gazetede Basri Sönmez'in Tahtakale Köylü Pazarı'nı simgeleyen mozaik eser ile ilgili bir açıklaması var:
Basri Sönmez mozaik eserin Anıtlar Yüksek Kurulu kararı ile cami duvarına değil caminin önüne inşa edilen ikinci bir duvarın üstüne yapıldığını belirtiyor.
ESERİN SAHİBİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’DİR
Velhasıl, hem Kafkas'ın hem de Tahtakale'nin girişindeki iki büyük mozaik pano / eserin sahibi Büyükşehir Belediyesi...
3 yıl kadar önce Kafkas’ın oradaki mozaik eserin üzerine Türkcell Bayisi afiş yapıştırıverdi. İtirazlar olunca da afişi söktü, sökerken de altındaki mozaik taşların bir kısmı söküldü. Eseri tamir edecek olan Selçuk Günay 2014 yılında vefat etti. Böylesi eserleri tamir edebilecek uzman sayısı çok az…
Derken…
2020 yılında Tahtakale’de Güngörmez Mescidi’nde Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restorasyon çalışması başlatılıyor…
Ve işin ilginç tarafı mülkiyeti tamamen Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan Köylü Pazarı temalı mozaik eserin sökülüp kaldırılması eşi Nuray Türk Günay’dan talep ediliyor…
Nuray Türk Günay’a 7 Ocak 2021 tarihinde Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nden bir yazı geliyor… Yazıda 30 Ocak 2021 tarihine kadar siz sökmezseniz biz sökeceğiz’ deniyor…
Yazıda aynen şu ifadeler yer alıyor:
"Bursa-Osmangazi Güngörmez Camii 2020 restorasyonu işi ile alakalı Koruma Bölge Kurulu Kararı'nda 'Göngörmez Camii Doğu Cephesi'ndeki beden duvarına bitişik olarak yapılan günümüz duvar dekorlarının kaldırılması' kararı alınmıştır. Cami doğu cephesinde izin alınmaksızın Selçuk Günay tarafından yapılmış olan tablonun sökümünün tarafınızdan 31 Ocak 2021 tarihine kadar yaptırılmadığı takdirde söz konusu Koruma Kurulu kararına istinaden sökümünün idaremizce yaptırılacağı hususunu bilgilerinize rica ederim..."
MOZAİK ESER= GÜNÜMÜZ DEKORU!
Eserin asıl sahibi Büyükşehir Belediyesi. Nuray Günay söküp götürse ve biri şikayet etse, sanat eseri hırsızlığından dolayı hapse bile girer…
Vakıflar Bölge Müdürlüğü zaten eseri eser olarak da görmüyor; dekor olarak görüyor!
Konuyla ilgili olarak o tarihte Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş’ı aramıştım; konuyla ilgili Büyükşehir Belediyesi’nden gelen açıklama şöyleydi:
"Vakıflar Bölge Müdürlüğü restorasyon projesi kapsamında caminin duvarlarını gün yüzüne çıkartmak üzere sonradan eklenti olarak yapılan duvarı kaldıracağından biz Büyükşehir Belediyesi olarak o sanat eserini en az hasarla usulüne uygun sökeceğiz ve o sanat eserini Bursa'da farklı bir yerde değerlendireceğiz..."
Yani Selçuk Hoca’nın eseri kurtulmuştu…
Söz konusu mozaik eserin sökümü de özel bir çalışma gerektiriyor. Balyozla, kazma kürekle ya da deliciyle sökülecek bir şey değil. Sökümünü yapabilecek uzman mozaik sanatçısı da çok az… Misal bir çini sanatçısı bir mozaik esere müdahale edemez. Türkiye’de Gazi Üniversitesi'nden Doç. Dr. Tülay Özkul gibi nadir sanatçılar yapabiliyor. Yeniden birleştirilmesi de öyle... Usulüne göre sökülmezse, eser çöp olur...
Ve, gel zaman, git zaman, aradan 8 ay geçti… Yolum düştükçe kontrol ettim; mozaik eser hala oradaydı, henüz sökülmemişti.
ESERİN SÖKÜMÜ TAMAM; ŞİMDİ SIRA YER BULUNUP MONTE EDİLMESİNDE
Önceki gün Nuray Günay aradı… Anlattığı bazı hususlar yazılmamak kaydıylaydı, ama tabii ki hafızamda bir dipnot oluştu.
Önemli olan sonuçtur…
Sonuç da şu:
Büyükşehir Belediyesi sözünü tuttu… Gazi Üniversitesi’nden Doç. Dr. Tülay Özkul’u getirterek mozaikleri uzmanına söktürdü.
Doç. Dr. Tülay Özkul, Selçuk Günay’ın Ankara’da THK binasındaki devasa mozaik eserini de restore eden kişi ve elinde mozaik malzeme olduğu için eksikleri de tamamlayarak yeniden düzenliyor.
Mozaik eser şu anda Bilim ve Teknoloji Merkezi’nin atölyesinde… Sanırım alanı mozaik uzmanlığı olmayan birileri sökmeye çalışmış ama yapamamış.
Her neyse, önemli olan sonuç…
Tabii bir de bundan sonrası var…
Yani bu eserin uygun bir yere monte edilmesi. Montajı da uzmanlık gerektiriyor… Eser için en uygun olan yer Tahtakale; zira oradaki köylü pazarını betimliyor, ancak TahtakaleSİT alanı olduğu için oraya konulamayacağı söylenmiş. Tuzpazarı’ndaki köylü pazarı olabilir; Esat Uluumay Müzesi de olabilir, hattaCumalıkızık bile olabilir… Yeter ki doğru düzgün bir yerde değerlendirilsin…
