Önce genel durum: Ağustos sonu itibariyle Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) %1,5 azaldı. Mal ve Hizmet ihracatı %8,1 arttı, ithalatı ise %16,9 azaldı. İşgücü ödemeleri %21,1 arttı. Cari açık ekim sonu itibariyle eksiden artıya geçti. İhracatımızın çok önemli bir bölümü; sırasıyla Almanya, İngiltere, Irak ve ABD ülkelerine yapıldı. İthalatımızın dağılımında ise sırasıyla ağırlıklı olarak; Rusya, Çin, Almanya, ABD ilk sıraları aldı.

Burada bir konunun üzerinde durmak gerekiyor. İthalatımızın giderek azalması analiz edildiğinde; yatırım mallarındaki azalma, ihracatımızın ciddi şekilde artmaması ekonomideki durgunluğa işaret ediyor. Yatırımların iç kaynaklardan karşılanma oranının artması şüphesiz memnuniyet verici olur. Ancak tablo böyle görünmüyor.
Sanayileşme konusunda sorumlu taraflar olumlu şeyler söylüyorlar. Fiili durum ise pek iç açıcı değil. Devletin bu sektörlerde etkin olmak istemediğini biliyoruz. Ama özel sektör de ortamı cezbedici görmediğinden olacak, pek hevesli değil. İlgili kuruluşların daha heveslendirici, risk alıcı gayret göstermesi gerekiyor. Kredi faiz oranlarının ve enflasyonun düşüş trendine girmesi yatırımcıyı özendirecektir diye umut ediyorum.
Diğer önemli konu işsizlik. Ağustos verilerine göre 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı %27,1 oldu. 15-64 yaş grubunda ise %14,2 olarak gerçekleşti. İşsizlik Ağustos 2019 sonu itibarıyla 980.000 kişi artarak, toplamda 4.650.000 kişiye ulaştı. Bunlar çok ciddi rakamlar. İnşaat sektörünün bu tablodaki yeri çok önemli. Çünkü nispeten niteliği düşük işgücü istihdamı yönünden önemli bir sektör olan inşaat sektörü de son bir yıldır gerileme durumunda. Son günlerde kamu bankalarının kredi faizlerini %1'in altına düşürmesi hafif bir kıpırdanma yaratmış görünüyor. Bunun göstergeleri günlük hayatımıza da yansıyor. Ancak önümüz kış. İnşaat sektörünün yavaşlayacağı bir dönem. Yatırımcılar henüz önlerini tam olarak göremiyorlar.
Bir de çimento sektörüne bakalım: Çimento üretimi Ağustos 2019 rakamlarıyla aylık bazda %23,66, yıllık bazda %29,18 azaldı. Çimento iç satışı ise; aylık %33,10, yıllık %37,02 azaldı. Tesellimiz, ihracatın aylık %94,64; yıllık %44,35 artmış olması. Ancak 7 milyon ton çimentonun 9 ayda ihraç edilmiş olması ve toplam iç ve dış satışın 36 milyon tonda kalması, kurulu kapasiteyle kıyaslandığında çok düşük kalıyor. Bu da yarı mamül olan klinkerin stok maliyetini yükseltiyor.
Bazı çimento fabrikalarının üretim hatlarından bir veya daha fazlasını uzun süreli revizyon duruşlarına almak zorunda kalması çok önemli. Genel istihdamın ağustos ayı sonu itibarıyla, ki inşaatın yüksek olduğu bir ay, 4,6 milyon kişiye ulaşması hepimizi düşündürmeli.
Ekonomik sorunların tümünün önem kazandığı bugünlerde; ilgili tüm kesimlerin daha gayretli, daha dikkatli olması gerektiğini düşünüyorum.
Esenlikle kalın...