17.10.2009 tarih ve 27369 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin
(Kısaca 'GY') 55'inci madde hükmüne göre;
'(1) Gümrük kıymetinin belirlenmesinde alıcı ile satıcı arasındaki ilişkinin varlığı yalnızca aşağıdaki durumlarda kabul edilir.
a) Birbirlerinin memuru veya idarecileri olmaları,
b) Birbirlerinin yasal ortakları olmaları,
c) İşçi ve işveren ilişkisi içinde bulunmaları,
ç) Her iki firmanın oy hakkı veren hisse senedi veya sermaye paylarının en az %5'i doğrudan veya dolaylı olarak aynı kişilere ait olması veya bu kişilerin kontrolü altında veya elinde bulunması,
d) Birinin diğerini dolaylı veya dolaysız olarak kontrol etmesi,
e) Her ikisinin de doğrudan veya dolaylı olarak bir üçüncü kişi tarafından kontrol edilmesi,
f) Her ikisinin birlikte, bir üçüncü kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak kontrol etmesi,
g) Aynı ailenin üyeleri olmaları.
(2) Tek acente, tek distribütör veya tek bayii olarak birbiri ile iş ilişkisi içinde bulunan kişilerin yukarıdaki kıstaslara uymamaları durumunda, ilişki içinde olmadıkları kabul edilir.'
Söz konusu düzenleme; Türkiye'ye ithal edilmek üzere doğrudan doğruya yapılan satış yani, ihraç amaçlı satışlarda gümrük kıymetinin belirlenmesinde alıcı ile satıcı arasındaki ilişkinin varlığının hangi durumlarda kabul edilebileceğine ilişkindir.
Ancak, söz konusu düzenlemenin tam olarak açık ve anlaşılır olduğu söylenemez.Bu nedenle, uygulamada pek çok sorunlar doğurmakta olduğu açıktır.
Üstte (1) nolu fıkranın (ç), (d), (e) ve (f) bent hükümlerinde öngörülen hususların, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda (Kısaca ''TTK') öngörülen 'Şirketler Topluluğu' kapsamında değerlendirmesi gerektiği açıktır.
Şirketler topluluğundan söz edilebilmesi için, hakimiyetin var olması asıldır. 'Kontrol' ölçütüne uygun olarak hakimiyetin var olup olmadığını saptayan araçlar TTK'nun 195(1) madde fıkrası hükmünde gösterilmiştir. Hakimiyetten varlığının yasa önünde kabulü için söz konusu araçların bir arada bulunması gerekmez. Bunlardan herhangi birinin varlığı yeterli görülmektedir.
TTK'nında sayılan araçlardan herhangi birinin varlığı halinde fiili şirketler topluluğu meydana gelir.Bu, sözleşmesel şirketler topluluğundan farklı bir topluluğu ifade eder.
Kanun koyucu sermayenin çoğunluğa sahip bulunmayı bir hakimiyet (kontrol) aracı olarak kabul etmemektedir.
Yukarıdaki açıklamalar dikkate alınarak, 'dolaylı hakimiyet' i de kapsar şekilde, GY m.55'in tam, açık ve anlaşılır bir içerikte, uygulamada kolaylık sağlayacak biçimde yeniden düzenlenmesini ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığının bilgi ve takdirlerine sunmaktayız.
Yürekten esenlikler ve en içten
saygılarımızı sunarız.
(Kısaca 'GY') 55'inci madde hükmüne göre;
'(1) Gümrük kıymetinin belirlenmesinde alıcı ile satıcı arasındaki ilişkinin varlığı yalnızca aşağıdaki durumlarda kabul edilir.
a) Birbirlerinin memuru veya idarecileri olmaları,
b) Birbirlerinin yasal ortakları olmaları,
c) İşçi ve işveren ilişkisi içinde bulunmaları,
ç) Her iki firmanın oy hakkı veren hisse senedi veya sermaye paylarının en az %5'i doğrudan veya dolaylı olarak aynı kişilere ait olması veya bu kişilerin kontrolü altında veya elinde bulunması,
d) Birinin diğerini dolaylı veya dolaysız olarak kontrol etmesi,
e) Her ikisinin de doğrudan veya dolaylı olarak bir üçüncü kişi tarafından kontrol edilmesi,
f) Her ikisinin birlikte, bir üçüncü kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak kontrol etmesi,
g) Aynı ailenin üyeleri olmaları.
(2) Tek acente, tek distribütör veya tek bayii olarak birbiri ile iş ilişkisi içinde bulunan kişilerin yukarıdaki kıstaslara uymamaları durumunda, ilişki içinde olmadıkları kabul edilir.'
Söz konusu düzenleme; Türkiye'ye ithal edilmek üzere doğrudan doğruya yapılan satış yani, ihraç amaçlı satışlarda gümrük kıymetinin belirlenmesinde alıcı ile satıcı arasındaki ilişkinin varlığının hangi durumlarda kabul edilebileceğine ilişkindir.
Ancak, söz konusu düzenlemenin tam olarak açık ve anlaşılır olduğu söylenemez.Bu nedenle, uygulamada pek çok sorunlar doğurmakta olduğu açıktır.
Üstte (1) nolu fıkranın (ç), (d), (e) ve (f) bent hükümlerinde öngörülen hususların, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda (Kısaca ''TTK') öngörülen 'Şirketler Topluluğu' kapsamında değerlendirmesi gerektiği açıktır.
Şirketler topluluğundan söz edilebilmesi için, hakimiyetin var olması asıldır. 'Kontrol' ölçütüne uygun olarak hakimiyetin var olup olmadığını saptayan araçlar TTK'nun 195(1) madde fıkrası hükmünde gösterilmiştir. Hakimiyetten varlığının yasa önünde kabulü için söz konusu araçların bir arada bulunması gerekmez. Bunlardan herhangi birinin varlığı yeterli görülmektedir.
TTK'nında sayılan araçlardan herhangi birinin varlığı halinde fiili şirketler topluluğu meydana gelir.Bu, sözleşmesel şirketler topluluğundan farklı bir topluluğu ifade eder.
Kanun koyucu sermayenin çoğunluğa sahip bulunmayı bir hakimiyet (kontrol) aracı olarak kabul etmemektedir.
Yukarıdaki açıklamalar dikkate alınarak, 'dolaylı hakimiyet' i de kapsar şekilde, GY m.55'in tam, açık ve anlaşılır bir içerikte, uygulamada kolaylık sağlayacak biçimde yeniden düzenlenmesini ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığının bilgi ve takdirlerine sunmaktayız.
Yürekten esenlikler ve en içten
saygılarımızı sunarız.
