Eskikaracakaya

İlçenin güneydoğusunda, İnegöl'e 23 km uzaklıktadır. İlçede yan yana iki Karacakaya köyü olup bunlar Eskikaracakaya ve Yenikaracakaya olarak ayrılmıştır. Eskikaracakaya, ilk Osmanlı kroniklerinde sıklıkla geçen ve devletin kurulduğu Karacahisar olmalıdır. Nitekim Karacakaya’nın nüfusu XV-XVI. yüzyıl kayıtlarına göre kaza merkezinden daha çoktur. 90 hane yaşayan köyde Hıristiyanların bulunduğu da anlaşılmaktadır. Bunların 71’i piyade, 14’ü raiyyet ve 6 hane de gebran yani Hıristiyan idi. Bu nedenle Eski bir Rum köyü olduğu kesinlikle anlaşılmaktadır. Yine burada yaşayanların asker olarak görevlendirilmesi, burasının stratejik bir askeri yer olduğunu göstermektedir. Köy eski olmasına karşın, zamanla boşalmıştır. 1880'li yıllarda göçmenlerin iskân edilmesiyle yeniden kurulunca Karacakayaiskân adını almıştır. 1895 Yıllığı’na göre Karacakaya ile Karacakayaiskân adlarıyla anılan iki köy olarak anılmıştır. 1895 Yılığı’na göre Karacakayaiskân köyünde 51 hane, Karacakaya’da ise 26 hane yaşamaktaydı. 1908 Yıllığı’na göre 26 hane bulunan köyde, 1990 yılında 323, 1997 yılında 305 kişi yaşamaktaydı. 1897 yılındaki belgelerde İnegöl’e bağlı bir bucak merkezi olduğu görülmektedir. Köydeki eski cami, sonradan yeni­lenmiştir. Güzel bir pınarı bulunan köyde önceleri malta taşı madeni varmış. Bugün köyde; Yörükler, Arnavut, Abaza, Gürcü ve Bulgaristan göçmenleri yaşamaktadır. Köyün bulunduğu alanda, geniş bir bölgede antik dönem kalıntıları vardır. Ankara yolunun ikiye böldüğü köyün kuzeyindeki bölümde de kale kalıntılarına rastlanılmıştır. Hatta Darphane olarak anılan mevkiinin varlığından, ilk devirde Karacahisar darplı paraların burada basıldığını düşünebiliriz. (Bak. YENİKARAKAYA)

Raif Kaplanoğlu