Osmanlı Devleti’nin son tezkirecilerindendir. 1861 yılında Bursa Yerkapı Mahallesi’nde doğmuştur. Seyyid Mehmed Tahir’in torunu, Bursa Belediye katibi Rıfat Bey’in oğludur. Melami tarikatine bağlı idi. Osmanlı Müellifleri adlı kitabında Şeyh Bedreddin’i öven sözleri, kitabı çeviren yazarlarca pek hoş karşılanmamıştır. İlk öğrenimini Bursa’da tamamladıktan sonra 1875 yılında Bursa Askeri İdadisi’ne gitmiştir. Harp Okulları’na gidip subay olan Tahir Bey, çeşitli okullarda öğretmenlik ve müdürlük yaptı. Meşrutiyet’in sonunda bir dönem Bursa Milletvekili oldu. 1925 yılında Üsküdar’da yaşamını yitirmiştir . Gömütü, Aziz Mahmud Hüdai Camii yanındadır.
Biyografi yazarı olarak tanınan Tahir Bey’in basılmış kitapları şöyledir; Türklerin Ulum ve Fünuna Hizmetleri, (1897) Tercüme-i Hal ve Fezail-i fieyh-i Ekbur, (İst. 1897) Kibar ve Meşayih-i Ulamadan On iki Zatın Teracum-i Ahvali, (İst. 1897) Meşayih-i Osmaniye’den Sekiz Zatın Teracum-i Ahvali, (İst. 1899) Ulama-i Osmaniye’den Altı Zatın Teracum-i Ahvali, (İst. 1903) Ali ve Katip Çelebi’nin Teracum-i Ahval, (Selanik 1904) Aydın Vilayetine Mensup Meşayih, (İzmir 1906) Tercüme-i hali Arabi, (1326/1908) Ulama, Şuara ve Müverrihinin Teracum-i Ahvali, Delilüt’tefsir, (İst. 1324/1906) Müntahabat-i Maşeri ve Ebyat-ı Osmaniye, (İst.1907) Hacı Bayram-ı Veli,(1331/1913) Ahlak Kitaplarımız, (İst. 1907) Müntahabat-ı Mesari ve Ebyat, (İst. 1910) Nazar-ı İslam’da Fakr, (İst. 1912) Katip Çelebi, (İst. 1913) Mersiye-i cenab-ı Hüseyin bin Murteza der sureti beyan vukuat-ı Kerbela, (İst. 1331/1913) İsmail Hakkı,..(İst. 1911) Hacı Bayramı Veli, (İst. 1911) Mevlana ismail Hakkı Muhtasaran teracim-i hali matbu ve gayri matbu eserleri havi risale, (İst. 1329/1911) Siyasete Mütaalik Asar-ı İslamiye, (İst.1913) Musa b.Hacı Hüseyin İzniki, (Türk Yurdu, 6,7, İst. s. 23-29) Hacı Paşa, (Türk Yurdu, 4,15, s. 477-9, İst. 1911) Menakıb-ı Harbiyesinden Bir Nemze, (İst.1912) İdare-i Osmaniyye Zamanında Yetişen Kırım Müellifleri (İst. 1917) ve en önemli kitabı da Osmanlı Müellifleri’dir. Üç ciltlik bu kitap günümüz harflerine de çevrilip basılmıştır. Ayrıca Yazarın Türklerin Ulum ve Fünuna Hizmetleri adlı kitabı da günümüz harfleriyle basılmıştır.(Y.Unat-R. Demir, Ank. 1995) Ayrıca çok sayıda basılmamış yazma kitabı bulunan Bursalı Tahir, kuşkusuz Türkiye’nin yetiştirdiği en büyük biyografi yazarlarının başında gelmektedir. Şairin bir ikiliği şöyledir;
“Sırrının idraki ancak keşfü zevka münhasır;
Bu sebepten hallolunmaz bir muammadır gömül”
(KÜTÜK IV, s. 249; BABİNGER, Tarihçiler, s. 441; O. Bayrak, Tarihçiler, S. 69; TOEM, no.28, s. 251, 87, S. 10, s. ,225; SEFİNE-İ EVLİYA, C. 3, s. 90; Türk Yurdu, XV. C.14, s. 235; Muallim Vehbi, Müslümanlı ve Türklüğü Yükseltmeye Çalışanlardan; Bursalı Mehmed Tahir Bey, İst. 1335/1917; .BURSALI TAHİR I, s. 1-17; Ö.F. Akün, TDV.İs. Ans. C.6, s. 452; Y.Unat-R. Demir, Bursalı Mehmed Tahir Bey ve Türklerin Ulum ve Fünuna Hizmetleri, Ank. 1995; F. Köprülü, Bursalı Tahir Bey, 1329, s. 768-770; U.Ünv. Fen. Ed. Fak’den F. Korkamaz, Bursalı Tahir ile ilgili güzel bir bitirme tezi hazırlamıştır.; A.Gölpınarlı, Melamilik ve Melamiler, İst. 1992, s. 328)
