USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Sinan Paşa

Bursalı ünlü bilim adamı ve divan şairi

18-12-2015

1440 yılında Bursa’da doğmuştur. Asıl adı Sinaneddin Yusuf’tur. İstanbul’da doğduğunu savunanlar da varsa da ailesinin tümü ünlü birer Bursalı bilgindir. Babasının adı Hızır Çelebi’dir. Kardeşi ise Bursa Müftüsü Ahmed Paşa ile Yakup Paşa’da ünlü birer şairdir. Fatih Sultan Mehmet’in hocası olduğu için Hoca Paşa diye de anılmıştır. Dedesi ve babasının sürdürdüğü Bursa’daki Molla Yegan okulunu devam ettirmiştir. Kaynakların tümünün beyanına göre, devrinin tüm pozitif ve ilahiyat bilimlerinde çok bilgili olan bu bilim adamının yaşamı ne yazık ki,diğer Osmanlı bilim adamları gibi hiç te hoş olmamıştır. Fatih’in veziri de olan Paşa, Fatih tarafından görevinden alınıp hapis edilmiştir. Sinan Paşa’nın hapis olması üzerine Bilim adamları ayaklanmış toplu halde Padişah’a başvurarak Sinan Paşa hapisten çıkmaz ise tüm kitaplarını yakarak Osmanlı ülkesini terk edeceklerini bildirmişlerdir. Bunun üzerine Paşa Sivrihisar Kadılığı ile İstanbul’dan uzaklaştırılmıştır. Sultan arkasından da hekimler göndererek Paşa’nın deli olduğunu söyleyerek delilere yapılan muameleye tabi tutulmasını istemiştir. Hekim, Paşa’yı İznik’te yakalayarak onu hapsedib günde 50 sopa vurdurmuştur ve “muhtelif şerbetler” içirmiştir. Bunun üzerine Bilim adamları Sultan’ı tekrar uyarmış, ardından Paşa Sivrihisar’a sürülmüştür. Öğrencisi olan ünlü Molla Lutfi, 891/1486 yılında yaşamını yitirmiştir. Eyüp’te Hatibzade’nin yanına gömülmüştür.

Bursalı Tahir, Sinan Paşa’yı Osmanlı Edebiyatı’nın ilk kurucusu olarak gördüğü yazar. Şiirlerinde mahlas kullanmayan Paşa’nın oldukça fazla kitabı vardır. Bunlardan en önemlileri şunlardır; Tazarruname, (Bu kitaptan seçmeler İst. H.1305,1309 yıllarında üç kez basılmıştır. Kitabın tümü, Türkçe olarak tarafından transkripsiyon olarak yayınlanmıştır.) Kısas-ı Enbiya, Maarifname, (Haz. İ.H. Ertaylan, İst. 1961) Nasihatname ve Tezketül Evliya (Yeni harflerle basılmıştır)? Yazarın ayrıca birçok Arapça makalesi vardır. Çağmini’nin Eser-i Riyaziyesi’ne ve Mevakıf-ı Adudüd’din’e ek ile, Maarif-i Sinan ve Münacat (Bursa YABEK.G. 2080) adlı kitabları vardır. Gazel ve kasideleri de güzel olan Paşa’nın şiirlerinden seçtiğimiz bir ikiliği şöyledir;

“Kalbi mümin ki arş-ı Rahmandır

 Onu yıkmak ziyade Tuğyandır.”

(LATİFİ, s. 410; ESLAF, s. 53: HASAN ÇELEBİ I, s. I, s. 410; BURSALI TAHİR,  II, s. 345; KAMUSU’L-ALAM, 2634; KÜTÜK IV, s. 158 NUZHET(1931) I, s. 137 A. Adıvar, Osmanlılarda İlim, s. 34; ESAMİ, s. 384; GÜLDESTE, s. 254; MECDİ, s. 193-196; SİCİLİ OSMANİ III, s. 103; H.Mazıoğlu, İ.A.C10, s. 670; BALDIRZADE, s. 84; hammer, s. 1213; GÜLZAR-I İRFAN, s. 69; İ.H. Ertaylan, Sinan Paşa, Maarifname, İst. 1961, s. 1-21)