USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

İsmail Hakkı Efendi

Bursalı ünlü şair ve ilahiyatçı

01-12-2015

1653 yılında Aydos’ta doğdu. Genç yaşta Celveti tarikatına girdi. Ünlü hocalarından ders aldı. İstanbul’da bir süre yaşadı. 1685 yılında Osman Fazlı’nın daveti üzerine Bursa’ya yerleşti. Bursa camilerinde verdiği tefsir dersleri ile ün kazandı. Bir süre tekrar İstanbul’a döndü. Üsküdar’da birçok kitap yazdı. Tekrar Bursa’ya dönen İsmail Hakkı Efendi, burada kitaplarını vakfederek bir kütüphane kurdu. Tekke ve cami yaptırdı. 1137/1724 yılında Bursa’da öldü. Tekkesine gömüldü.

İsmail Hakkı’nın semahane ve mescidi bakımsızdır. Kütüphanesi ise bugün kuran kurusu olarak kullanılmaktadır. Kitapları ise orada-burada birer yığıntı olarak bulunmaktadır. Vakfettiği kitapların yarından çoğu yağmalanmıştır. Bu kitapların biran önce Eski Eserler Kütüphanesi’ne geçirilmesi gereklidir.

Yazarın en önemli kitapları şunlardır; Ruh-ül Beyan fi tefsirü’l-Kuran, (Kuran tefsiri olan bu kitap, 1860 yılında Bulak’ta basılmıştır) Ruh-ül Mesnevi, (Mevlana’nın Mesnevisi üzerine yazılmıştır. İst. 1287/1870) Ferah-ür Ruh, (Yazıcıoğlu’nun kitabı üzerine yazılmıştır. 1836 yılında Bulak’ta basılmıştır) fierh-i Erbain Hadis, (İstanbul’da 1841 yılında basılmıştır) Reşehat Ayn-ul Hayat, (1874 yılında basılmıştır) Kitab-ün Necat, (Kurtuluş Kitabı, İst. 1290/1873) Huccat el-Beliğ, (İst. 1291/1874) al- Furuk Hakkı, (İst. 1311/1895) Dar’ul Hilafet al-Aliye, (İst. 1251/1835) Lubb’ül kubb ve Sırr as-sir, Lavayih tatullah bi bazalayt ve’l hadis, (Bulak. 1257/1841) Mecali-i al-vaaz, (İst. 1303/1885) Makalat, (Bulak. 1257/1841 bv.) Miraciye, (İst. 1267/1851 dv.) Şerh-i kebir, (İst.1257/1841) Şerh-i Pend-i Attar, (İst. 1257/1841 dv.) Şerh-i risalet’ül adeb, (İst.1273/1856) Şerh-i Salavat-ı Meşayihe, (İst. 1256/1840 dv.) Şerh-i Şabü’l-imam, (İst. 1304/1886 dv.) Şerh-i Usul-i aşare, (İst. 1256/1840 dv.) Tuhfe-i İsmailiye, (İst. 1292/1875) Tuhfe-i Ömeriye, Tuhfe-i Vasimiye, Kitabü’l-hitab (İst. 1256/1840) ve Tuhfe-i Haliliye (İst. 1256/1841 yılında basılmıştır) Şairin şiirlerinden oluşan Divan’ı ise birçok kez basılmıştır. (Bulak. 1257/1841, İst. 1288/1871)

 (İ. Ünver, İ. Hakkı Bursavi’nin Mesnevisi ve fierhi, VII. Milli Mevlana Kong. 1994, Konya, C.I; H. Özönder, İsmail Hakkı Bursavi, Türk Kültürü, s. 92, s. 553-559; KOYUNLUOĞLU, s. 190,204; Muallim Naci,  BURSALI TAHİR I. s. 120-124 ; İsmail Hakkı Hakkında İcmalen Tetkikat,. İst. 1333/1915; KAMUSU’L-ALAM II, s. 950; KÜTÜK II, s. 351; GÜLZAR-I İRFAN, s. 94; R. Akbulut, Her şeyi İle Bursa, B,1957, s. 166; SİCİLİ OSMANİ I s. 361; Hüseyin Vassaf, Kemalname-i fierh Haldu ; E. Seyhan, Büyük Mutasavvıf İsmail Hakkı Bursavi, B.1996, s. 153 Bursa İlahiyat Öğrencilerine Yardım Derneği ve İsmail Hakkı Bursavi, 1970; Davutzade Mehmed, Evsaf-ı Şeyh-i İsmail Hakkı (Bursa YABEK G. 745/13 s. 167-169; Hayrullah Nedim, Es-Şeyh İsmail Hakkı, (1307/1890; Bursavi Bayramzade, Menakıb-ı Şerh-i İsmail Hakkı Celveti; ; MM, S. 24; N. Gümüş, İ.H. Bursavi’nin Kitabü’l-envar şerhi ve Şerh Metodu. Erz. Ünv. Doktora tezi.)