Gökçesu

İlçenin güneydoğusunda, Yenişehir'e 18 km uzaklıktadır. Köyü Uzgurlar boyunun kurduğu söylenir. 1487 yılında Yarhisar'a bağlı bulunan köy, tımar yeri imiş. Köylülerce adının, Gökçe Hatun’dan geldiğine inanılmaktadır. Yakınlarında Karaoğlan adlı bir çiftlik yeri vardı. Köyün önce, Süleyman Bey’e ait olduğu, daha sonra da onun oğlu Eyne Bey’in eline geçtiği kayıtlardan anlaşılıyor. Ancak XIX. yüzyıl belgelerine göre İshak Kazurini’nin vakıf köyüdür. Geliri Bursa’daki zaviyesine harcanmaktaydı. XV. yüzyılda köyde 10 hane Müslüman yaşa­maktaymış. 1908 Yıllığı’na göre Yarhisar bu­cağına bağlı olan köyde 72 hane bulunuyordu. 1990 yılında 412, 1997 yılında 304 kişi yaşamaktaydı. Köyde eski bir hamam kalıntısı vardır. 1934 yılına kadar Bilecik iline bağlı olan köy, bu tarihte alınan bir kararla Yenişehir’e bağlanmıştır. Yerli köyüdür. 1928 yılında, okulun arkasındaki eski maşatlıkta bazı eski yazıtlar çıkarılmıştır. Köyün yakınlarında Orhan Kalesi olarak anılan bir tepe vardır. Kalenin iki duvar kalıntısı halen ayaktadır. Ayrıca bu tepede mağara olduğu da söylenmektedir. Köy yakınlarındaki Mermerhane civarında Dede Çeşmesi olarak anılan yerde, 1960 yılında, Roma dönemine ait kalıntılar bulunmuş ve İznik Müzesi’ne teslim edilmiştir. Bu kalıntılar köyün bulunduğu yerin eski bir yerleşim yeri olduğunu gösterir. Bu nedenle de köy yakınlarında Agrilion adlı bir Bizans kentçiğinin olduğunu düşünüyorum. Köydeki tarihi hamam da büyük ölçüde tahrip olmuştur. Köyün güneydoğusunda, köyün kurucusu sayılan bir yatır olup, adak yeridir.

Raif Kaplanoğlu