USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Eşref-i Rumi

İznikli ünlü şair, bestekar ve derviş

18-11-2015

Asıl adı Abdullah bin Seyyid Ahmed Eşref’tir. Bu nedenle Eşref-i veya Eşrefoğlu olarak anılmıştır. 1353 yılında İznik’te doğmuştur. Hüseyin Hamevi tarafından yetiştirilmiştir. İznik ve Bursa’da öğrenim gördükten sonra Emir Sultan ve Hacı Bayram-ı Veli ile tanıştı. Bayram-ı Veli’nin tekkesinde 11 yıl çalıştı. Şeyhin kızıyla evlendi. Daha sonra İznik’e dönen şeyh, burada Eşrefiye tarikatını kurdu. Yaşamının sonuna kadar da bu tekkede öğrenci yetiştirip bilim ve düşünce ile ilgili çalışmalar yaptı. 874/1469 yılında İznik’te yaşamını yitirdi. Gömütü İznik’teki türbesindedir. Camisi yıkılmış olup, minaresi orjinal olarak ayaktadır. Türbenin yapısı da yıkılmıştır.

Yaptığı birçok besteden ise günümüze sadece “Ey gönül bir derde düş kim, anda derman gizlidir” adlı buselik müsemmen şarkı gelebilmiştir. Eşrefoğlu’nun başlıca yapıtları; Divan-ı Eşrefoğlu Rumi, (1260/1844, 1286/1809, 1301/1863, 1307/1869 yıllarında basılmıştır. Divan’ı yeni harflerle de Tercuman yayınları arasında basılmıştır. Müzekki’n-Nüfus, (1847 yılında basılmıştır) Tarikatname, Sırrü’d-Deveran, Fütüvvetname, İbretname, Elestname, Hayratname, Ma’ziretname ve Esrarü’l Talibin. Divan’ı, 1944 yılanda yeni harflerle basılmıştır. Şairin şiirlerinden seçtiğimiz bir ikiliği şöyledir;

“Ben dost hevasına düştüm, gayri heva neme gerek

 Başımda dost sevdası var, gayri sevda neme gerek”

 “Tecelli şevk-ı didarın beni mest eyledi hayran

 ‘Enel Hak’ sırrını candan onun için kim azam pinhan (gizli)”

 (ÖZTUNA, C.II, s. 548; BALDIRZADE, s. 255; SEFİNE-İ EVLİYA, s. 98-101; HAMMER, 4, s. 1210; KOYUNLUOĞLU, s. 203, ESAMİ, s. 59-60; Bursalı Mehmed Veliyüddin, Eşrefi Rumi, Hayatı ve Menkıbeleri, İst. 1976¸ M. Kara, Tekkeler,I, s. 80, Eşrefoğlu Rumi (Ank. 1995); BURSALI TAHİR I. s. 94; M. Güneş, Eşrefoğlu Rumi Hayatı, Sanatı, Eserleri ve Divanın Tenkitli Metni, İnönü Ünv. ; N. Pekolcay, Eşrefoğlu Abdullah Rumi ve Tasavvuf fiahsiyetinin Gelişme Seyri, İslami Edebiyat, s. 15, 1991, s. 8-11; Menakıb-ı Eşrefzade, İ.Ünv. Ktp. Türkçe-yazma, no. 270; Eşrefoğlu Divanı, İst. Muhib Mat. 1286(M.1869); Eşrefoğlu Divanı, İst. Suhulet Mat. 1844; KÜTÜK I. s. 19; ZÜBDETÜ’L-VEKAİ, s. 152; Hayrullah Nedim, Menakıb-ı Eşref-i Rumi (B.1315/1897; YADİGAR-I fiEMSİ, s. 47; SİCİLİ OSMANİ I, s. 388)

Raif Kaplanoğlu