USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Charles Texier

24-02-2016

Charles Texier, 29 Ağustos 1802 yılında Versailles'te doğdu. Paris Güzel Sanatlar Yüksekokulu Güzel Sanatlar Yüksekokulu'nu bitiren Texier, 1827 yılında Bayındırlık İşleri Müfettişliği'ne atandı. 1832 yılında ise hükümet adına Anadolu ve İran'a araştırma yapmak için gönderildi. Yazarlık kariyerini oluşturacak fırsat bu yolculuk ile başladı. Texier, bu tarihten sonra ünlü bir şarkıyatçı olarak adlandırılacaktır. Yazar bu ilk gezisinden sonra, 1843 yılında ikinci kez Anadolu ve İran'a araştırma gezisine çıktı. Bu gezilerde  özellikle Anadolu'daki Hitit Devleti'nin başkenti Hattuşaş/Boğazköy ile kentin açık hava tapınağını keşfetmesi, yazara bilim dünyasında büyük ün sağladı. 1 Temmuz 1871 yılında Paris'te yaşamını yitirdi.

Texier'den önce Anadolu'ya gelen gezginler çok zor koşullarda seyahat ediyorlardı. Tournerfort yolda eşkiyalara rastladığı için yoldan geri dönmek zorunda kalmıştı. Diğer gezginler ise Anadolu'da sanki bir savaştan sözediyorlardı. M. Leake tepeden tırnağa kadar silahlı bir müfreze ile Anadolu'da yolculuk yapmıştı. Diğer bazıları ise, ancak silahlı nöbetçiler ile uyuyabiliyordu. Bu korkular nedeniyle, Anadolu'yu gezmeye gelen araştırmacılar çoğunlukla basit bir tüccar giysisiyle gezmek zorunda kalıyorlardı. Fakat yeniçeri ocağının kaldırılması ile, Avrupalı gezginler Anadolu'daki gezilerinde rahatlamışlardır. Texier de işte bu ortamda Anadolu'yu gezdiği için, Türk yetkililerden büyük ilgi görmüş, ülkenin en ücra köşelerine kadar girmeyi başarmıştır. Bu yeni durum, Texier tarafından hemen Avrupa'da yayılmış ve bu olay üzerine çok sayıda Avrupalı gezgin Anadolu'yu incelemeye gelmiştir.

Texier'in en ünlü kitabı Asie Mineure'dır. 1832 yılında yaptığı gözlemleri yer alan bu kitap, 1862 yılında basılan ve aynı adı taşıyan kitap  esas alınarak, ölümünden sonra 1882 yılında, Paris'te basılmıştır. Yazarın ayrıca Description de L'Asie Minoure" (Paris 1839-40) adlı bir başka kitabı vardır ki, bazı kaynaklarda bu iki kitap karıştırılmıştır. Ali Suat tarafından Küçük Asya adıyla yapılan çeviri, 1882 yılında basılan kitaptır. 1923-24 yıllarında Arap harfli, üç cilt olarak ülkemizde basılmıştır. Araştırmalarımız sırasında Texier'in bir başka çevirisinin İzmir'de basıldığını belirledik. Yeografia İstoriki Perigrafi tis Mikros Asia adıyla Rumca yayınlanan bu kitap 1873 yılında İzmir'de basılmıştır.

Yazarın bu kitaplarından başka bölgemiz ile ilgili şu kitapları yayınlanmıştır: Description de L'Armanie et le Perse, de la Mesapotamie, (1842-5) Edesse et ses Momunents, (1859) The Principal Ruins of Asie Minor, (1865, R.P. Pullan ile birlikte) L'architecture Byzantine (Londra 1864, R.P. Pullan ile birlikte)

Raif Kaplanoğlu