Çaltılıbük

İlçenin güneydoğusunda, M.Kemalpaşa’ya 27 km uzaklıktadır. Eski adı Yeniköy’dür. XIX. yüzyılda, sadece Bük olarak anılan başka bir köy vardı. Ondan ayırmak için, çaltılı (çalılık) bir yer olduğu için bu adı almıştır. Kirmasti Çayı da, burada bir bük yapması nedeniyle Çaltılıbük denilmiştir. Orhaneli/Kocasu’yun kuzeyindedir. Köyün yerlileri Karaosmanoğlu ailesinden geldiklerini söylemektedirler. 200 yıl önce bu adı taşıyan vergi tahsildarının bir çiftliği satın alarak kurulmuştur. Daha sonra 1880’li yıllarda Rumeli göçmenlerin yerleşmesiyle köy statüsüne kavuşmuştur. Köyün kurucusu Karaosmanoğlu’nun kızı Ezergenli Hanım’ın kızı Emine Nine, uzun yıllar köyün muhtarlığını yapmıştır. Bu tarihlerde, ülkemizdeki ilk kadın muhtar sayılmaktadır. 1895 Yıllığı’na göre 49 haneli bir köydür. Çaltılıbük’te 1927 yılında 265, 1990 yılında 856, 1997 yılında 572 kişi yaşamaktaydı. 1930 yılında alınan bir kararla bucak merkezi olmuştur. Bucağa bağlı köyler şunlardır; Aşağıbalı, Çamandar, Çamlıca, Çiviliçam, Çömlekçi, Döllük, Işıklar, Karacalar, Karaköy, Kestelek, Osmaniye, Ömeraltı, Soğukpınar, Şehriman, Yenikızılelma ve Yukarıbâli. 1997 yılında bucağın toplam nüfusu 4.298'dir. Bucağın nüfusu, göç nedeniyle giderek azalmaktadır. Köyde bugün yerlilerin dışında, 1880'li yıllarda Bulgaristan’ın Tırnova ve Kırcaali bölgelerinden gelen göçmenler yaşamaktadır. Köyün yakınlarındaki Arıkaya’sında, korunaklı bir tepede eski bir kale vardır. Kalenin hemen önünden ise, Roma döneminden beri kullanılan Adranos/Orhaneli yolu geçmektedir.

Raif Kaplanoğlu