USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Bursa'da nüfus

Bursa dört kez büyük nüfus hareketine uğramıştır.

24-02-2016

Bursa dört kez büyük nüfus hareketine uğramıştır. Bunların ilki Bursa'nın fethi ile olmuştu. Birçok gazi ve abdallar, müritleri ve aşiretleriyle gelip Bursa'ya yerleşmişlerdi. İkincisi, 1530-1570 yıllar arasında, Celaliler'den kaçanların Bursa'ya sığınmaları nedeniyle olmuş ve kent nüfusu iki misli artmıştı. Üçüncü büyük nüfus artışı, XIX. yüzyıllarının ikinci yarısında olmuştu. Bursa bu dönemde, 1880'li yıllarda gelen 93 Göçmenleriyle, Doğu'dan Ermeni göçleri nedeniyle büyük bir nüfus hareketliliği yaşanmıştı.

1294/1877 Salnamesi‟ne göre Bursa‟da hane reisi sayısı: ( s.136) 

Kazası

Müslim

Gayrimüslim

Bursa

8.938

6.220

M.Kemalpaşa

2.267

680

Orhaneli

9.431

-

Gemlik

2.595

3.755

Orhangazi

2.037

6.900

Mudanya

3.476

3.603

Tirilye

55

1.660

Yenişehir

4.085

1.020

İznik

3.966

95

İnegöl

7.720

2.373

Karacabey

5.234

4.235

1296/1879 Salnamesi'ne göre nüfus:

Kazası

İslâm

Rum

Ermeni

Bursa

22.822

8.782

3.070

Mudanya

1.520

3.203

-

Tirilye

81

1.807

-

Gemlik

3.359

3.129

969

Orhangazi

2.140

-

7.400

Karacabey

4.112

4.156

445

M.Kemalpaşa

?

 

 

Harmancık

4.338

-

-

Orhaneli

9.758

-

-

İnegöl

6.500

-

2.453

İznik  

4.765

182

-

1303/1886 Salnamesi'ne göre Hüdavendigâr Vilayeti nüfusu:

İlin genel nüfusu:

Milleti

Yerli

Yabancı

İslâm

770.703

10.530

Rum  

58.701

1.825

Ermeni

44.332

1.163

Katolik

1.863

123

Bulgar

438

59

Yahudi

2.346

242

Protestan

546

52

Latin  

10

-

Toplam

878.942

14.034

1303/1886 Salnamesi'ne göre Bursa Sancağı'nın nüfusu:

 

Milleti

Erkek

Kadın

İslâm

91.368

86.776

Rum  

22.609

20.820

Ermeni

12.226

11.228

Katolik

150

162

Bulgar

204

177

Yahudi

1.184

1.155

Protestan

184

153

Latin  

4

6

Toplam

120.475

27.878

Kent içi nüfusu:      

Milleti

Erkek

Kadın

İslâm

19.895

18.277

Rum

2.694

2.649

Ermeni

3.429

3.433

Katolik

162

163

Bulgar

722

-

Yahudi

1.175

1.149

Protestan

81

1.149

Latin

6

4

Toplam

27.463

25.795

Bursa köylerde toplam 51.152 Müslüman, 14.376'i Rum olmak üzere toplam nüfus 118.685'dir (1303/1886 Salnamesi, s.68-

1312/1894 Salnamene göre Hüdavendigâr Vilayeti nüfusu:

Bursa Sancağı: Yerleşim Yeri

Toplam Nüfus

İslâm Nüfus

Rum Nüfus

Ermeni Nüfus

Bursa

121.419

88.764

21.492

5.664

Mudanya

16.905

4.966

11.940

-----

Karacabey

34.714

25.298

8.197

974

M.Kemalpaşa

41.902

40.050

1.040

812

Gemlik

21.046

11.273

6.675

2.885

Orhangazi

20.421

5.935

----

14.415

Orhaneli

38.928

38.928

----

-----

Toplam

295.335

38.928

----

-----

Ertuğrul Sancağı Bilecik

63.819

48.674

7.662

6.547

Söğüt

44.185

38.631

1.592

3.707

İnegöl

46.546

40.460

----

5.740

Yenişehir

31.542

28.051

1.822

1.648

Toplam

186.092

155.816

11.076

17.642

Yerleşim Yeri

Toplam Nüfus

Müslim Nüfus

Ermeni

Nüfus

Rum

Nüfus

Bursa

137.653

101.913

6.529

23.435

Mudanya

24.115

7.223

54

16.759

Gemlik

25.041

14.516

2.918

7.53

Orhangazi

33.397

11.694

21.546

-----

M.K.paşa

56.116

53.718

915

1.324

Karacabey

35.239

24.973

887

9.279

Orhaneli

45.704

45.804

-----

-----

Toplam

357.265

259.841

32.849

58.332

Yerleşim Yeri

Toplam Nüfus

Müslim Nüfus

Ermeni

Nüfus

Rum

Nüfus

Bursa

137.653

101.913

6.529

23.435

Mudanya

24.115

7.223

54

16.759

Gemlik

25.041

14.516

2.918

7.53

Orhangazi

33.397

11.694

21.546

-----

M.K.paşa

56.116

53.718

915

1.324

Karacabey

35.239

24.973

887

9.279

Orhaneli

45.704

45.804

-----

-----

Toplam

357.265

259.841

32.849

58.332

Cumhuriyet öncesindeki Bursa'daki nüfus verilerinin çok sağlıklı olduğu söylenemez. Çok çeşitli nedenlerden dolayı resmi veriler dâhil olmak üzere gerçekçi rakamlar verilmemekteydi.57 Örneğin, 1898 ile 1907 Salnameleri arasındaki köy nüfusları ge-nellikle aynıdır.58 Çoğunlukla kilise kayıtlarına dayanan Cuinet'in verileri de, resmi verilerle uyuşur. Ancak bazı ilçelerde bü-yük farklılıklar gözlenmektedir. Bu farklılığın resmi kayıtlarda değil, Cuinet'in verilerinde aranmalıdır.59 Bursa merkez kaza-sında 102.400 Müslüman, 11.261 Rum, 14.584 (Ortodoks, Protestan ve Grogoryen toplamı) 2.548 Yahudi, 1.250 yabancı ol-mak üzere toplam olarak 132.047 kişi ya-şamaktaydı. Buna göre tüm sancakta 261.386 Müslüman, 68.749 Rum, 46.809 Ermeni, 398 Bulgar, 2.704 Yahudi, 1.294 Kıptî ve 832 yabancı olmak üzere toplam 382.220 kişi yaşadığı tahmin edilir (Cuinet 1894: 110).

1883 tarihli sayım ile 1903 yılı sayımı ara-sında 251.990 kişilik bir fark görülür. Bu fark, büyük ölçüde göçmenler nedeniyle olmuştur (1324 Salnamesi, s.194). 1900'lü yılların başında Hüdavendigâr Livasının tüm nüfusunun bir buçuk milyona yaklaştığı kabul edilebilir.60 Bursa Sancağı ve kent nüfusu verilerinde de benzer tartışmalı rakamlar verilmektedir. Sancak nüfusunun 150 bin, kent nüfusunun da 50 bin civarında olduğu anlaşılmaktadır. Hatta bu rakamı abartı olarak kabul edenler bile vardır.61 Bursa'daki Gayrimüslim nüfusu ise, gerek sancak düzeyinde, gerekse kent içinde üçte birini aştığı görülmektedir.

Raif Kaplanoğlu

Bursa'da nüfus tarihte bursa'da nüfus hareketleri bursa'da gayrimüslim nüfus bursa'da yabancı nüfus bursa nüfus sayımları