USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Bursa'da mesire kültürü

Gündelik hayatlarındaki en yaygın sosyal mekânlardan biri mesirelerdi.

25-02-2016

Son otuz-kırk yıla kadar mesireler çok önemli toplumsal alanlar olarak dikkat çekmektedir. Bursalılar özellikle mesirelere toplanır, buralarda eğlenilirdi. Bursa'da oldukça fazla sayıda mesire yeri vardı. Abdalmurad, Temenyeri, Abdalmusa, Yahudilik, Pınarbaşı, Aydede, Işıklar, Veyselkarani, Yıldırım, Şadırvanlı, Elmas, Atıcılar bunlardan bazılarıdır. Azınlıkların da kendilerine ait mesire yerleri vardı.156 Mesirelerde yaşanan sosyal hayatı Mehmet Ziya, 1894 yılında şöyle anlatır: “Pınarbaşı, ilkbaharda sabah-akşam gezilecek bir yerdir. Pınarbaşı'nın bayram günlerindeki kalabalık ve neşesinden söz etmeden geçemeyeceğim. Dönme dolaplar, salıncaklar, Galata cambazları, şerbetçiler, kebapçılar, o meydanın baştanbaşa doldururlar. Bir gulu gulu, bir velveledir gider ki, bunu anlatmak için Evliya Çelebi gibi bir kalem gereklidir. Çoluk çocuk genç-yaşlı hep buraya dökülür” (Mehmet Ziya 1328: 52).

1905 yılında Hasan Taib de, Bursa mesirelerinde yaşanan sosyal hayatı şöyle tarif ediyor: “Bursa'nın mesireleri ender güzellikte olup çoğu Uludağ eteklerindedir. Mudanya yolu üzerinde kentten yarım saat uzaklıkta bulunan Acemler bölgesi özellikle bahar mevsiminde Bursa'nın güzel mesirelerinden biridir. Kentten Acemler'e kadar olan yol, her iki taraftan kavak, söğüt ve dut ağaçlarıyla dolu olduğu gibi, bölgede çeşitli havuz ve şadırvanlar da vardır. Burada tren istasyonu bulunması nedeniyle bahar ve yaz mevsimlerinde yolcu karşılanmaktadır. Geçit, Bursa'nın eski mesire-lerindendir. Mudanya yolu üzerinde seyahat edenlerin uğrak yeri iken, tren yolunun yapımı ile eski önemini yitirmiştir. Atıcılar veya Veysalkarani mesireleri kentin kuzeydoğu yönünde, Gemlik yolu üzerindedir. Çok geniş olan bu yere Bursa'nın kâğıthanesi de denir” (Kaplanoğlu/Günaydın 2000: 216 vd).

Erkekler için en önemli toplumsal mekânlar kahvehaneler ile meyhanelerdi. Nitekim 1895 tarihli salnameye göre Bursa’da 254 kahvehane, 80 meyhane vardı (1313 Sal-namesi, s.265). Zaman zaman kahvehaneler birer kıraathane olmaktan çok tembelhaneler olduğu görülür. Artık işten sonra gelip dinlenilen yer olmaktan çok, her zaman içinde oturulan, içinden çıkılmayan mekânlar olur. I. Meşrutiyet döneminde daha da önem kazanan kahvehaneler çeşitlilik gösterir, âşık kahvehaneleri, horozcu kahvehaneler, nargile kahvehaneleri, bitirim kahvehaneleri gibi. O tarihte kahvehaneler, Bursa’nın en önemli kültür yuvasıydı. Günlük gazete, kitap ve şiir okunan kahvehanelere sonraları “kıraathane” denilmeye başlanmıştı.

Raif Kaplanoğlu