Ancak Osmanlı devrinden önce kurulmuş bir Türk köyünün varlığını ne yazık ki belirleyemedik. Olasılıkla bu dönemde gelenler; ya çoğunlukla şehirliydi, ya da çadırlarda yaşayan göçebe Türkmenler olmalı. Osman ve Orhan Bey döneminde ilk kurulan köylerin Kızık, Kınık gibi Oğuz boylarının adını alması, göçebe Türkmenlerin yerleşmesinin hiç de zor olmadığını gösterir.
1530 yılında Uludağ’da yaşayan Yörüklerin adları ve hane sayıları ise şöyle verilmiştir: Mihaliç’te Hz. Emir vakıfları arasında Eymirler 28, Keçililer 26, Uzuncalar 26, Sofian 49 hane olarak kayıtlıdır. Mihaliç’te toplam 31 cemaat vardır. Bursa merkez ilçeye bağlı 1, Kite/Ürünlü’de 3, Domaniç’te 1, Adranos/Orhaneli’de 2 Yörük cemaati daha vardır. Bursa’ya bağlı olan Yörük cemaatinden Akça Koyunlular 42, Serhanlar 10 haneden oluşmaktaydı. Kite’ye bağlı olan Korkudlar Yörükleri ise 58 hanedir. Adranos’a bağlı Karacalar Yörükleri de 35 hanedir.(25) Bu verilerden, XV-XVI. yüzyılda bile Bursa bölgesinde çok yoğun göçebenin bulunmadığı anlaşılıyor.
Osmanlı Beyliği döneminde, boşalan Rum köylerine hemen iskânların başladığı, Osman ve Orhan Bey’in bağışladığı köylerden anlaşılıyor. Türklerin kurdukları bu köyler, çoğunlukla Roma-Bizans köyleri üzerinde olduğu için, köy adlarına da yansıyarak üyük/öyük, viran, hisar, asar veya ören adlarını alacaktır. Bursa’da bu adları taşıyan 100 civarında yerleşim yeri vardır. Bazı Hıristiyan köylerinin eski adları ise, Türkçe söylenişiyle aynen varlığını korumuştur.
Bithynia’da ilk Türk yerleşimlerinin adlarını belirlemek için, Osman ve Orhan Bey döneminde kayıtlara geçen çok az köy adı belirlenmiştir. Bu köyler de İznik, Bursa ve Yenişehir bölgesinde yoğunlaşmıştır.
