Osmanlı’nın kent yönetimine ilişkin çıkardığı ilk yasalardan biri Bursa Belediye / İhtisab Yasası’dır. İlçelerin yöneticileri olan kadılar, yargıç görevini sürdürmelerinin yanı sıra idari yöneticilik de yaparak bir bakıma o devrin belediye başkanlığını yürütürlerdi. Görevlerinde kendilerine ‘kapı naipleri’ veya ‘ayak naipleri’ adı verilen işlevi günümüzdeki zabıta ile eşdeğer olan yardımcıları eşlik ederdi. Daha sonra Bursa’da kadıların yanında bir de muhtesip adı verilen görevliler atanmaya başladı. Bu görevliler de kentin yönetiminde yetkiliydi. Ancak bunların görev ve yetkileri sadece beldenin düzeniyle sınırlıydı. Bu görevliler de ‘ihtisab emini’ veya ‘ağası’ olarak anılmaktaydı. Subaşı ise kentin güvenliğinden sorumluydu. Güvenlik görevini yanı sıra subaşılar bozulmuş kaldırımların tamiri gibi bugünkü belediyenin görevlerinden bazılarını da yapmaktaydı. Önceleri Ulucami’nin doğusunda bir İhtisab Belediye çardağı vardı. Mülki ve idari yönetimin başında bulunan kadıların bu görevi 1839 Tanzimat döneminde sona erdi. Güçlü yetkilerle valiler atanmaya başladı. Türkiye’de asıl belediye örgütü 28 Aralık 1857 tarihinde nizamname ile İstanbul’da kurulmuştu. 1867 yılında ise belediye yasası çıkarıldı. Daha sonra Bursa’nın da içinde bulunduğu 3 belediye kuruldu.
Bursa’da ilk belediye başkanı Sadrettin Efendi’dir. 27 Ekim 1912 ile 6 Nisan 1914 tarihleri arasında görev yapan Sadrettin Efendi’den sonra Cumhuriyet dönemine kadar 10, Cumhuriyet’in kurulmasından 1987 yılına kadar 32 belediye başkanı görev yapmıştır. 1987 yılından itibaren Büyükşehir Belediyesi’ne geçilmiştir.
Bursa Büyükşehir Belediyesi Kuruluşu
18 Haziran 1987 tarihinde çıkarılan 3391 sayılı yasa ile Bursa Büyükşehir statüsüne girip Bursa Ovası’nda bulunan birçok köy Belediye sınırları içine alındı. Kent merkezi de Yıldırım, Osmangazi ve Nilüfer olarak üç merkez ilçeye ayrıldı. 2005 yılında çıkarılan 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası ile Büyükşehir sınırları genişletilmiş Gemlik, Mudanya, Kestel ve Gürsu ilçeleri de merkez ilçeler arasına katılmıştır.
1987 yılından bu yana Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini, Ekrem Barışık (1984 – 1989), Teoman Özalp (1989 – 1994), Erdem Saker (1994- 1999), Erdoğan Bilenser (1999 – 2004), Hikmet Şahin (2004-2009) yürütmüştür. Halen Büyükşehir Belediye Başkanı, 2009 yılında seçimle göreve gelen Recep Altepe’dir.
