Kolera hastalığının ismini aldığı Vibrio cholerae adlı bakteri ile bulaşır. Bulaşıcı bir hastalık olan kolera aşırı miktarda sulu ishalle kişinin hızlı bir şekilde su kaybetmesine neden olur. Bu su su kaybı eğer gerekli müdahaleler yapılmazsa ölüme neden olabilir. Kolera bakterisi yiyecek ve su kaynakları ile yayılan belirtileri genellikle hafif olsa da 1-5 gün içinde şiddetli ishale neden olmaktadır. Hastanın bu süreçte kaybedilen suyu aynı hızda yerine koyması gerekmektedir. Bu durumu yönetmezse acil müdahale gerekmektedir.Kolera hakkında genel bilgiler verecek olursak aşırı su kaybına neden olduğu ve bu kaybın ishal ile gerçekleştiği eğer durdurulamaz ise ölüme yol açabileceği bilinmektedir. Dünyada bir yılda ortalama 30.000-140.000 kişinin bu bakteri sebebi ile öldüğü tahmin edilmektedir.
Kolera Belirtileri
Koleranın ayırt edici belirtileri bulunmamakla beraber ishal, kusma ve bulantı en çok görülen belirtileri arasındadır. Kolera belirtileri hafif olsa da su kaybı başladığında süreç çok hızlı ve ölümcül olmaktadır. Kolera hastalığının en çok ileri çıkan üç belirtisini sıralayacak olursak:
Sulu İshal: Bu belirti genellikle kolera hastalığının ilk belirtilerinden biridir. Kolera bakterisi bağırsaklardaki sıvılarda dahil olmak üzere her şeyi dışarıya atmaya çalışmaktadır.
Mide Bulantısı ve Kusma: İlk aşamalarda mide bulantısı sık görülen bir kolera belirtisidir. Kusmalar ise art arda gelince aşırı sıvı kaybına neden olmaktadır.
Sıvı Kaybı: İshal ve kusma çoğu zaman birlikte seyreder. Bu durumda sıvı kaybının oldukça şiddetli ve hızlı olmasına neden olmaktadır. Sıvı kaybı yaşayan hasta aşağıdaki durumlar görülebilmektedir.
- Mide bulantısı
- Kusma
- Bacak ağrısı
- Sulu ishal
En şiddetli formunda, ani bir başlangıç, ağrısız ve sulu ishal yaşayabilirsiniz.
Semptomlar:
- Enfekte olduktan 12 saat ila 5 gün sonra ortaya çıkar.
- Hızlı bir şekilde tedavi edilmezse ciddi dehidrasyona (sıvı kaybı) ve hatta ölüme yol açar.
Kolera Nedenleri Nelerdir?
Kolera hastalığının temel nedeni Vibrio cholerae bakterisinin vücuda nüfuz etmesidir. Bakteri vücuda girdiğinde sistemi bozmaya yönelik olarak toksinler üretir. Bu toksinler hücrelerdeki sıvıları ve elektrolitleri bozarak vücudun dışına çıkmaya zorlamaktadır.
Enfekte olan kişinin tuvalete gitmesi ve sonrasında elini yıkamadan gıdalara yada suya temas etmesi bu bakterilerin etrafındaki insanlara geçmesine sebebiyet verir. Su kaynaklarının kirlenmesi durumunda altyapı yetersiz olduğunda salgınlar görülmektedir. Be sebepten kolera salgınları genellikle gelişmemiş ülkelerde görülmektedir.
Kolera Hastalığı Teşhisi
Kolera hastalığı diğer ishal belirtisi olan hastalıklar ile benzer seyrettiğinden fiziki muayene ve şikayetler ile teşhis etmek oldukça zordur. Koleranın sık görüldüğü endemik bölgelerden doktorlar her ne kadar hastanın kolera olduğunu saptasa da bu teşhisten emin olmanın tek yolu laboratuvar testleridir. Kişinin kendi vücudundaki sıvı kaybını anlamasını bir takım belirtiler vardır. Bunlar:
- Aşırı susamak
- İdrar yapmamak
- İdrar renginin koyu olması
- Cildin sıkılıp çekildiğinde eski pozisyonuna geç dönmesi
- Baş dönmesi, yorgunluk veya ruh hali değişiklikleri gibi başka belirtiler
Doktorlar hastaya kolera teşhisi koymak için hastadan alınan dışkı örneğini bakteri üretebileceği bir ortama koyar ve bakteri üretip üretmediğini kontrol eder.
Kolera Hastalığı Tedavisi
Kolera hastalığında ilerleyen hastalığın ölüme yol açabileceğinden dolayı tedavisi oldukça önemlidir. İlk olarak hastanın hızlı su kaybını dengelemek için vücuduna sıvı verilmektedir. Buna ek bazı durumlarda hastanın tedavisinde hastaya antibiyotiklerde verilmektedir.
Oral Rehidrasyon Tedavileri: Ağız yoluyla belli oranlarda hazırlanmış sıvıların hastaya içirilmesidir. Bu sıvılar eczanelerde ve hastanelerde bulunmaktadır. Sıvının ne miktarda tüketileceği kişinin kilosuna göre değişmektedir.
İntravenöz (IV) Rehidrasyon Tedavileri: Sıvı kaybı daha şiddetli olan hastalarda oral rehidresyon tedavisi etkili olmamaktadır. Hastanın sıvı kaybı şiddetli ise sıvı damar yolu ile verilmektedir. İstenilen seviyeye ulaşıldığında sıvı oral olarak verilmeye devam edilmektedir.
Antibiyotikler: Sıvı kayıpları rehidrasyon yöntemleri ile giderilen hastaların %80'ninde düzelmeler görülmeye başlar. Düzelmelerin görülmediği daha ağır hastalarda antibiyotik tedaviler başlamaktadır. Antibiyotikler rehidrasyon tedavisine ek olarak verilmektedir.
Kolera Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Kolera hastalarındaki en tehlikeli durum şiddetli sıvı kayıplarıdır. Sulu ishalin şiddetli olmasının yanında kusmanın da eklenmesi aşırı sıvı kaybının yanında elektrolit dengesizliklerine yol açmaktadır. Zamanında müdahale edilmeyen hastalarda bu kayıplar ölümle sonuçlanmaktadır. Ciddi sıvı ve elektrolit kaybı yaşayan insanlarda görülen belirtiler şunlardır:
- Düşük kan şekeri
- Ateş ve titreme
- Solunum düzenindeki değişiklikler
- Değişen zihinsel durum
- Cildin çekildikten sonra eskine haline dönememesi
- Böbrek yetmezliği
- Bilinç kaybı
- Şok
- Koma
- Ölüm
Kolera İlaçları
Çinko takviyeleri koleranın belirtilerini hafifletme de rol oynamaktadır. Bir çeşit antibiyotik olan doksisiklin sıvı tedavisinin ağır durumlarında ek olarak hastalara verilmektedir.
Kolera Hastası Ne Zaman Hangi Doktora ve Bölüme Gitmeli?
Kolera hastalığının temel nedeni bakteri olduğundan belirtileri kendinizde gördüğünüzde enfeksiyon hastalıkları bölümüne gitmeniz gerekir. Aşırı su kaybına uğrayan hastaların evlerinde su tüketimini artırarak kaybedilen sıvıyı yerine koyarsa acil müdahale gerektiren bir durumda iken doktorlara başvurabilirler. Sıvı kaybının ciddi boyutlara ulaştığı durumlarda aşağıdaki durumlar gözlemlenir.
- Hızlı kalp atış hızı
- Sinirli veya huzursuz hissetmek
- Cilt elastikiyetinin kaybı
- Ağız ve dil kuruluğu
- Susuz hissetmek
- Düşük kan basıncı
- Kas krampları
- Mide ağrısı ve krampları
- Ateş
- Ani kilo kaybı
- Nöbetler veya konvülsiyonlar
- Zayıflık
- İdrara çıkma zorluğu
Çocuklarda Kolera Hastalığı
Çocukların vücutları küçük olduğundan tuttukları sıvıda az olmaktadır. Bu sebepten hızlı şekilde sıvı kaybı çocuklarda daha tehlikelidir. Çocukların yaşı küçüldükçe tehlike oranları paralel olarak artmaktadır. Yetişkinlerin vücut sistemleri çocuklara ve bebeklere göre daha güçlü olduğundan çocuklar bu tip salgınlarda ilk müdahale edilmesi gereken kitledir. Vücut dirençleri düşük olan çocukların kolera bakterisine bağışıklık geliştirmeleri çocuklara nazaran daha düşüktür.
Gebelerde Kolera Hastalığı
Hamilelerde de tıpkı çocuklarda olduğu gibi kolera hastalığı daha tehlikeli seyreder. Hamile kadınlar daha fazla sıvıya ihtiyaç duyduğundan ani ve şiddetli sıvı kayıpları anneye ve bebeğe zarar vermektedir. Bebeğe sıvı ve besin akışı azaldığından özellikle 7-8-9. aylarda anne koleraya yakalanırsa erken doğum riski ile karşı karşıya kalmaktadır.
