HABER: H.GÜL KOLAYLI
Mesleğe gazeteci olarak başladığını ve Basın Ekonomisi ve işletmecilik üzerine çalıştığını söyleyen Prof. Dr. Altun “Gazetecilik ölüyor mu?” sorusunun çokça sorulduğuna dikkat çekerek “Kâğıt gazeteler ömrünü dolduran birmateryal olacak. Kâğıt gazete ölüyor ama yeni teknolojiler yeni fırsatlar doğuruyor, gazetecilik ölmüyor” diye konuştu.
Journa sitesinin ‘insanlar neden hala gazete alıyor? Mangal yakmak için’ şeklindeki ironisine atıfta bulunan Prof. Dr. Altun “Evde temizlik yaparken gazete istediler. O zaman fark ettim ki evde dolap üstüne sermek için bile gazete yoktu. Ama haberden de hiç mahrum kalmadım. Eskiden araçta gazete okurduk, artık yol boyunca cep telefonundan her türlü haberi takip ediyoruz. Dijital teknoloji haberi okuyuculara ne kadar ulaştırıyor? Bu da bir tartışma konusu” dedi.
Dijital teknolojiyle gelen değişime dikkat çeken Prof. Dr. Altun sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sosyal medya üzerinden haberleşme hızlı ve etkili. Dijital teknoloji içerikte hız, zaman ve mekandan bağımsızlık sağladı. Eskiden dağıtım vardı, şimdi erişim var. Eskiden tiraj vardı, şimdi okunma ya da tıklanma var. Dijitalleşme beraberinde küreselleşmeyi getrdi. Yerel medyanın okurları yereldeki insanlardı. Artık Türkiye’nin hatta dünyanın her yerindeki insanlar yerel medya haberine erişiyor. 2020 TÜİK verilerine göre gazete ve dergi sayısında yüzde 13,5 azalma olurken, tiraj kaybı ise yüzde 20,9 oldu. Kovid-19 salgını dijital teknolojiye adaptasyonu hızlandırdı. Türkiye’de insanların mobilde geçirdikleri süre 2019’da 3,4 saat iken, 2020’de 4 saate çıktı. Türkiye Endonezya, Brezilya, Hindistan, Meksika, Arjantin ve Güney Kore’den sonra telefonda en çok zaman geçiren 7’inci ülke.”
Prof. Dr. Abdülrezak Altun Pandemide ortalama 8 saat televizyon izlendiğine vurgu yaparak medya ve reklam harcamalarının 13 milyar 976 milyon liraya ulaştığını söyledi. Artık TV yayınlarının farklı platformlardan alındığına dikkat çeken Prof. Dr. Altun, medyanın tek gelirinin reklamlar olduğunu belirtti.
“İTAATKAR GAZETECİ TİPİ DOĞDU!”
Yerel Medya Kurultayı’nın “Türkiye’de Medya ve Sendikalar” oturumuna Türk Metal Genel Başkan Yardımcısı Uysal Altundağ başkanlık ederken, konuşmacı olarak ise emekli öğretim üyesi ve gazeteci Dr. Atilla Özsever, Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş ve Ekonomi Muhabirleri Derneği Başkanı Turgay Türker’in katıldı. Prof. Dr. Atilla Özsever “Medyanın Dönüşümü ve Sendikalar” konusunu kendi yaşamından da kesitler sunarak paylaştı. Mesleğe muhabir olarak 1974 yılında TRT habermerkezinde başladığını ancak 8 ay sonra güvenlik soruşturması nedeniyle işine son verildiğini söyleyen Prof. Dr. Özsever Ankara Üniversitesi Sosyal Politikalar Bölümü’nde doktora yapmaya başladığını o süreçte de Yol İş Sendikası’nda Basın Danışmanı olarak çalıştığını ı anlattı. MC Hükümeti döneminde sendikalara baskıların olduğunu, 12 Eylül’de ise depolitizasyon yaşandığına değinen Prof. Dr. Özsever, 1980 sonrasında holdinglerin sektöre girişi, magazin haberciliğinin ağırlık kazanması, sendikaların sektörden tasfiye edilmesi süreçlerini gündeme getirdi. Dr. Özsever “Medyada tekelci yapı sendikayı tasfiye etti. Gazeteciler de sendika bilincinden uzaklaştı. Gazetelerde işsizlik korkusundan, örgütsüzlükten kaynaklananitaatkâr gazeteci tipi doğdu” diye konuştu.
“GAZETECİLERİN BİRBİRİNİ RAKİP GÖRMESİ SAĞLANDI!”
Türkiye Gazeteciler Sendikası Başkanı Gökhan Durmuş medyada gazeteci olmayanların gazete sahibi olmasıyla birlikte içerde editoryal müdahalenin arttığını ve patron safında çalışanların oluştuğunu söyledi. Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın 1952 yılından beri faaliyet gösterdiğini anlatan Durmuş, o günden beri çalışanların hakları, editoryal bağımsızlık mücadele ettiklerini anlatarak “1980’lere kadar medyanın yüzde 50-60’ında örgütlüydük. Patronlar sendikayı tasfiye etti. Gazeteciler arasındaki dayanışmayı yok etti. Sendikanın tasfiye sürecinde rüşvet alarak katkı sunanlar ise bugün adı bile anılmayan insanlara dönüştü” diye konuştu.
Gazetecilerin birbirine rakip olarak görmesinin sağlandığına vurgu yapan Durmuş sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bütün haklarını bireysel becerileriyle kazanacağına inanan bir gazeteci kitlesi yaratıldı. Muhabirseniz editörü rakip olarak görüyorsunuz, ayağını kaydırıyorsunuz. Editörseniz yazı işleri müdürünü, yayın yönetmenini rakip görüyorsunuz. Gazeteciler birbirine rakip kılındı. Ayakta durabilmenin yolu örgütlenmeden geçiyor. Gazetecilerin gazetecilik yapması önemli. Aynı başlıkla çıkan gazeteler var. Doğru bilginin kamuoyuna ulaşması gerekiyor. Yumurtadaki fiyat artışını bile yazamayan bir gazeteci oluşturuldu.”
“İYİ HABER SATTIRIR, İYİ SATARSA REKLAM GELİR”
“Ekonomi Gazetecileri Derneği Başkanı Turgay Türker ise ekonominin tencereyi yansıttığına dikkat çekerek “Elde ettiğiniz gelir ile tencereyi az kaynatırsanız sıkıntı olur. Güngör Uras’ın Ayşe teyze ekonomisi vardı. Ayşe teyze, Rıza amca üzerinden vatandaşın mutfağını, geçim sıkıntısını anlatırdı. 1980’li yıllarda Nezih Demirkent Dünya gazetesini kıdem tazminatı olarak aldı ve Türkiye’nin en önemli gazetesi haine getirdi. Türkiye’nin her yerinde örgütlüdür” dedi.
Ana akım gazetelerin tirajı yüksek göstermek adına toplu gazete satışları yaptığını öne süren Türker “Oysa iyi haber gazete sattırır. İyi satarsa reklam gelir. Reklam da editoryal bağımsızlık getirir” dedi. Uzman gazeteciliğin kurumların hafızası olduğunu anımsatan Türker, uzman gazetecilerin çok azaldığını söyledi. Gündem haberleri nedeniyle muhabirlerin pek çok haberi izleyemediğini anlatan Türker “Artık gazetelerde işçi haberleri yok. Tersanelerdeki ölümler yok. Havai fişek fabrikasındaki patlamanın mahkeme sonuçlarını takip edecek muhabir yok. Yereldeki muhabirlerin haber takibi çok önemli” diye konuştu.
