Neredeyse her gün bir tarihi eserin meydana çıktığı İznik ilçesinde Osmanlı’ya ait bir kitabe Lefke Kapı’daki çeşmenin suyolu tavanında bulundu. Lefke Kapı’nın iç surlarına dayanmış vaziyette inşa edilmiş olan çeşme; hazneli çeşmeler grubunda değerlendiriliyor. Su kanalından depoya toplanan su, batı cephesinden çıkan mermer tabladan caddenin iki yanından İznik Gölü’ne ulaşıyor. Günümüzde harap durumda olan çeşmenin suyu da akmazken, İznik’in en eski çeşmelerinden olarak kabul ediliyor.
Osmanlıca yazan kitabenin birkaç yazısı eksik olsa da, “Canlı olan her şeyi sudan yarattık, halen anlamazlar mı? Çoktan beri buradan dökülen bu su” olarak çevirisi yapıldı
“Onarım çalışmaları eski çağlardan beri problemli”
Eski Müze Müdürü Taylan Sevil yaptığı açıklamada, “Onarım ve restorasyon çalışmaları, antik çağlardan beri problemli bir şekilde devam etmiştir. Bugün ilçemizi çevreleyen surların inşaat tarihinden önce kullanılmış gevşeme malzemelerin olduğunu pek çok yerde görmekteyiz. Bu Osmanlı döneminde de olmuştur. Günümüzde bile, bilinçsizce yapılan onarım ve restorasyonlar devam etmektedir. Çeşmede görülen Osmanlı dönemine ait kitabe kalıntısı ise bilinçsizce yapılmış, onarım ve restorasyon sonucunda buraya monte edilmiş. Eğer bu çalışmaların başında uzman kişiler nezaret etmiş olsaydı böyle bir şey tabii ki olmayacaktı. Söylemek istediğim önemli husus şudur; bu işlerden anlamayan müteahhitlere verilen işlerin sonuçlarında böyle şeyler çıkması doğaldır” dedi.
“İznik kültür varlıkları açısından çok zengin”
“İznik Beylikler dönemi, erken Osmanlı dönemi, kültür varlıkları açısından ülkemizin en zengin yörelerinden biridir” diyerek sözlerini sürdüren Sevil, “Bugün onarım ve restorasyona muhtaç birçok eserimiz bulunmaktadır. Örneğin hamam kalıntıları, bunun gibi çeşme kalıntıları ve nice tarihi eserleri belli bir program içerisinde, ama öncelikle erken Osmanlı dönemi eserleri ele alınmalıdır. Bugün ilçemizde memnuniyetle gördüğümüz restorasyon çalışmaları yapılıyor. Örneğin, Roma Tiyatrosu’nda bu çalışmalar devam ediyor. Bunlar umut verici şeyler ama benim kişisel kanaatim öncelikli Beylikler dönemleri olmalıdır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan, 16. yüzyılın başlarına kadar, dönemin en zengin varlıkları ilçemizde, Bursa merkezde ve çevre illerimizdedir” şeklide konuştu
Tarihi Lefke Kapı’ya Osmanlı döneminde adeta monte edilmiş enteresan bir eser olarak nitelendiren Sevil, “İznik’te zaten bu tür Osmanlı dönemine ait eserlerimiz, çeşme olarak oldukça azdır. En iyisi Namık Çelebi Camii’nin karşısında olan çeşmedir. Ne yazık ki yıllar önce bir bahane bulunarak yıkılmış ve oradan yol açılmıştır” dedi.
