Eskişehir
Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii AŞ'nin (TÜRASAŞ) Eskişehir'deki fabrikasında yerli ve milli imkanlarla geliştirilen "Eskişehir- 5000" tip elektrikli lokomotifin İsim Tescil Töreni'nde konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TÜRASAŞ'ta devam eden çalışmaların artık ete kemiğe büründüğünü, raylı sistemlerde kendi tasarımlarını, üretimlerini hatta markalarını yerli ve milli teknolojiyle üretilen araçlarda görmenin bir vatandaş olarak kendilerini son derece mutlu ettiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın himayesinde yerli ve milli teknolojiler konusunun son yıllarda değişmeyen gündem maddelerinden biri olduğunu kaydeden Dönmez, "Şu anda bunun somut örneklerinden birindeyiz. Hem Sanayi ve Teknoloji Bakanı'mıza ve ekibine, TÜBİTAK'a, Ulaştırma ve Altyapı Bakanımıza ve ekibine, TÜRASAŞ, TCDD Taşımalık şirketimiz olmak üzere Altyapı Genel Müdürlüğümüze ayrı ayrı teşekkür ediyorum." ifadesini kullandı.
Dönmez, Eskişehir-5000'in Türkiye'de bugüne kadar çekiş sistemi yerli olarak tasarlanmış en güçlü araç olduğunu vurguladı.
Lokomotifin 5 megavat ya da diğer bir ifadeyle 5000 kilovat gücünde olduğunu aktaran Dönmez, şöyle devam etti:
"Proje başlangıcından bu yana 157 mühend isimiz burada akıl teri akıttı. Lokomotifte yaklaşık 115 yerli tedarikçiden temin edilerek muhtelif parçalar yine cari açığın azaltılmasına büyük katkı sağladı. Bu lokomotifte kullanılan yerlilik oranı yüzde 65. İnşallah bu rakamı yüzde 80'lerin üzerine çıkartılması hedefi var. Dünyada sadece gelişmiş birkaç ülkenin sahip olduğu raylı araç sektöründe katma değeri en yüksek bileşenlerden olan TCMS ve kontrol sistemlerinin yurt içinde yüzde 100 yerli ve milli olarak tasarımı ile üretimi tamamlanan bir ana hat lokomotifi yapıldı. İlk kez bu üründe yerli yazılım da kullanılmış oldu. Hem yolcu hem yük taşımacılığında kullanılacak bu lokomotifimiz aynı zamanda Avrupa Birliği'nde demir yollarında karşılıklı işletilebilirlik anlaşmasına, şartnamesine uygun olarak da belgelendirilmiş oldu. Yani TSI sertifikasına sahip. Bu tabii bize ne sağlayacak? Bu lokomotifin biz sadece Türkiye'deki milli hattımızda değil Avrupa'da, belki ileride dünyanın muhtelif yerlerinde de kullanılabilir hale gelecek. Nitekim daha testleri bitmeden bile Avrupa'dan dünyanın muhtelif yerlerinden görüşme teklifleri gelmiş. Eskişehir-5000'in önü açık. Yeter ki zamanında seri hızlı bir şekilde üretebilelim."
"Ülkeyi baştan aşağı demir yoluyla kaplıyoruz ve hızlanıyoruz"
Bakan Dönmez, üretilecek lokomotif sayısının başlangıçta 20 adet olarak planlandığı bilgisini verdi.
Daha sonra bu sayının 95'e kadar çıkarılmasının öngörüldüğüne değinen Dönmez, şunları anlattı:
"Şirket içinde katener hattında düşük hızlarda yürüme testleri de başladı ve bu testlerde başarıyla halihazırda devam ediyor. Seri üretim kapsamında kritik ekipmanların siparişleri de yine bağlandı. Üretim programına uygun olarak imalat çalışmaları da halihazırda devam ediyor. Türkiye tabii demir yolu ulaştırmasında her şeyde olduğu gibi son 20 yılda büyük hamle yaptı. Daha önce maalesef hızlı trenlerimiz yoktu. Eskişehir bu açıdan son derece şanslı bir kentimiz. İlk hızlı tren hattımız biliyorsunuz, Eskişehir-Ankara arasında başlatıldı. 1 saat 15 dakikada buradan Ankara'ya gidebiliyoruz. Ardından İstanbul hattı tamamlandı, neredeyse 2,5 saatte İstanbul'a gidebiliyoruz. Konya hattımız var. En son da geçtiğimiz günlerde artık Sivas'a kadar giden bir hızlı tren hattımız söz konusu oldu. Ülkeyi baştan aşağı demir yoluyla kaplıyoruz ve hızlanıyoruz."
Dönmez, taşımacılık şirketi yetkililerince 10 yıl içinde 500 lokomotife ihtiyaç duyulduğunun ifade edildiğini aktardı.
Bunların tamamını Eskişehir'deki bu fabrikadan karşılamayı hedeflediklerine değinen Dönmez, "Bu müessese tarihi bir müessese, Osmanlı dönemine kadar gidiyor. Bu şehir için çok özel anıları olan bir müessese. Bu şehirde eski adıyla TÜLOMSAŞ, yeni adıyla TÜRASAŞ'ın dokunmadığı neredeyse bir ailemiz yok. Bazen sokakta, alanda gezerken çalışanlarımıza denk geliyorum. Emekli olanlara denk geliyorum. Onlara soruyorum: Nerede çalıştınız? 'TÜRASAŞ'ta çalıştık, Oradan emekli olduk. Oranın ekmeğini yedik. Oradan kazandığımız ücretlerle çocuklarımızı okuttuk, yetiştirdik, evlendirdik.' Onun için TÜLOMSAŞ'ın eski adıyla, yeni adıyla TÜRASAŞ'ın Eskişehir'de çok nadir bulunan bir yeri var. Nadide bir konumu pozisyonu var. İnşallah bu daha da artacak." diye konuştu.
Ulusal Raylı Sistemler Test ve Araştırma Merkezi çalışmaları
Bakan Fatih Dönmez, bu fabrikada 10 yıl içinde 500 lokomotifin üretilmesi halinde en az 2 milyar avroluk satın alma maliyetinin önüne geçmiş olacaklarına dikkati çekti.
Bu paranın yurt dışına gitmeyeceğini, Türkiye'de, Eskişehir'de kalacağını dile getiren Dönmez, şunları kaydetti:
"Tabii Eskişehir'i sevindiren bir başka yönü de toplu açılışta Sayın Cumhurbaşkanımızın daha önce 'E5000' olarak adı lanse edilen lokomotifin adını yine 'E' ile başlayacak ama biraz daha uzun olacak, 'Eskişehir-5000' olarak teklif etmişti, onaylamışlardı. Eskişehir'imize yakışır diyoruz. Eskişehir'in adını artık bu lokomotiflerle de ülkemizin dört bir yanında görmüş olacağız. Biz 'Eskişehir-5000'i Avrupa'da da görmek istiyoruz. Eskişehir'imiz bugüne kadar birçok ulusal markaya ev sahipliği yaptı. Yeni dönemde vizyonumuz artık birçok küresel markaya da ev sahipliği yapması yönündedir. İnşallah ilk küresel markalarımızdan biri de 'Eskişehir-5000' olsun istiyoruz."
Dönmez, üretilen araçların kullanıma alınabilmesi için testlerden geçmesi ve belgelendirilmesi gerektiğini belirtti.
Eskişehir'de kurulumuna devam edilen Ulusal Raylı Sistemler Test ve Araştırma Merkezi'ne (URAYSİM) değinen Dönmez, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bugüne kadar da bazı test ve belgelendirme işlemleri için bu araçlarımızı biz yurt dışına göndermek zorunda kalıyorduk. Aylarca sıra bekliyorduk. Yerine göre milyonlarca dolarımızı, avromuzu yurt dışına ödemek zorunda kalıyorduk. Yine hükümetimizin almış olduğu bir kararla Eskişehir'de 'URAYSİM' adlı bir test ve sertifikasyon merkezi Alpu'da oluşturuldu. Yapılarımız büyük oranda tamamlandı. İçeride kullanılacak test ve donanım cihazları geliyor, gelmeye devam edecek. Tabii bu araçlarımızın test edileceği hatlar aynı şekilde oluşturulacak. Çünkü bazı testleri hatta yapmamız gerekiyor. Bu da aslında Eskişehir'imiz açısından son derece kritik bir tesis. Sadece Türkiye'de üretilen raylı sistem araçlarına değil inşallah bizim yurt dışına gönderdiğimiz bedel ödediğimiz bu testleri, artık yurt dışından bize gelip bu merkezi kullanmak suretiyle test ve belgelendirme işlerini burada yaptırmış olacak. Bir döviz girdisi sağlamış olacağız. O açıdan bugün itibarıyla URAYSİM Yönetim Kurulunun ilk defa bir araya geliyor olması ve ilk toplantısının da hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum."
Törene, TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Yazar, Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Nadir Küpeli, AK Parti İl Başkanı Süleyman Reyhan ve işçiler katıldı.
