Mustafa Emre ÖZGEN / bursa.com
Bağımlılık konusunun gündemde önemli bir yer işgal etmeye başlamasıyla bu toplumsal problemin çözümüne yönelik somut adımlar da atılmaya başlandı. Bu girişimlerden biri Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulan Gençlik ve Aile Destek Merkezi (GADEM).
Kurum sorumlusu Sosyolog Gökhan Öztürk, GADEM olarak bağımlılarla birebir iletişime geçtiklerini belirterek, onları kullandıkları maddelerden kurtarmak için gerçekleştirdikleri çalışmaları bursa.com’a anlattı. Merkezin Bursa’da büyük bir boşluğu doldurduğunu söyleyen Öztürk, tüm ilçelerde koordinatörlerinin bulunduğuna dikkat çekti.
Gökhan ÖZTÜRK
“17 İLÇEDE ÜÇ MİLYON NÜFUSA HİZMET VERİYORUZ”
GADEM nasıl kuruldu?
GADEM, Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi’ndeki üyelerin önerisi ile ortaya çıktı. Merkezimiz, Büyükşehir Belediye Başkanımız Recep Altepe’nin talimatıyla 27 Ağustos 2015 tarihinde hizmete başladı. O tarihten beri danışmanlık hizmetlerimizi gerçekleştiriyoruz.
Kurumun etki alanı nedir? İnsanlar size nasıl ulaşıyor?
Merkez ya da ilçe ayrımı yapmıyoruz. 17 ilçede üç milyon nüfusa hizmet veriyoruz. İlçe belediyelerinde koordinatör arkadaşlarımız var. Düzenli olarak toplantılar yapıyoruz. İlçelerdeki çalışmaları koordinatör arkadaşlarımız aracılığıyla gerçekleştiriyoruz. Geçen yıl muhtarlara bağımlılık ile ilgili eğitim verdik. Bu yıl da belediye personellerine bağımlılığı anlatıyoruz. Bazı ilçeleri tamamladık.
GADEM olarak basit bir danışmanlık merkezi değiliz. İnsanların ayağına gidiyoruz. Basında çıkan haberlerimizi görüp bize gelen insanlar da oluyor. Burada danışmanlık hizmeti alıp fayda gören insanlar bizi çevresine anlattıktan sonra bunu duyanlar da merkezimize geliyor. Her ay ortalama 30 ila 40 arası yeni danışan alıyoruz. Bağımlılıkla mücadele eden yeni kişiler gelirken yakınlarıyla da görüşmelerimiz devam ediyor.
BAĞIMLI AİLELERİ BİLİNÇLENDİRİLİYOR
Hangi alanlarda danışmanlık hizmeti veriyorsunuz? Bu hizmet nasıl gerçekleşiyor?
Ekibimizde sosyolog, psikolog ve sosyal hizmetler alanında eğitim almış uzman arkadaşlarımız var. Şimdilik sadece alkol ve madde bağımlılığı konusunda çalışıyoruz. İlerleyen dönemde sigara, kumar ve internet gibi farklı bağımlılık türleri ile de ilgilenmeyi planlıyoruz. Bu hizmetlerimizde 18 yaş altı ve üstü sınırlamaları yok. Tüm yaş gruplarına hizmet veriyoruz.
Öncelikle uzman arkadaşlarımız görüşmelerini gerçekleştiriyor. Yaş grubuna göre tıbbi tedavi gerekip gerekmediği tespit ediliyor. Gerektiğinde refakatçi eşliğinde ücretsiz ulaşım desteği sağlanarak tedavinin gerçekleşmesini sağlıyoruz.
Bağımlı yakınlarına yönelik neler yapıyorsunuz?
Ailelerin de bilinçlenmesine önem veriyoruz. Bağımlının ailesi tedavi sürecine destek olabileceği gibi engel de olabiliyor. Bizler destek olmalarını istiyoruz. Bu nedenle bağımlı ailelerine de uyguladığımız bir eğitim programımız var. Aileler bu eğitimi aldıktan sonra bağımlıyı kendileri getiriyor. Hastalığı tanıyorlar. Bağımlılık nedir, Bağımlılık yapıcı maddeler nelerdir? Bağımlı ile nasıl iletişime geçeriz? Maddelerin etkileri nelerdir? Tüm bu konuları içeren SAMBA adlı yapılandırılmış bir eğitim programını uyguluyoruz. Açılımı Sigara Alkol Madde Bağımlılığı olan SAMBA’yı Prof. Dr. Kültegin Ögel ve ekibi tarafından hazırlandı. Altı haftalık bir eğitim programı.
Hangi kurumlarla iş birliği içindesiniz?
Emniyet, Kamu Hastaneler Birliği, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Yeşilay ile işbirliği içindeyiz. GADEM’in ilk bir yılında bu kurumlardan uzman temsilciler ile bir koordinasyon kurulu kurulmuştu. Aylık görüşmeler ile GADEM’i kendi ayakları üzerinde duran bir kurum haline getirdik.
BAĞIMLILIK SUÇA YÖNLENDİRİYOR
Adli vaka ile tıbbi vakayı nasıl ayırt ediyorsunuz?
Uyuşturucu madde kullanımının iki ile beş yıl arasında hapis cezası var. İlk kullananlara genellikle denetimli serbestlik uygulanıyor. Bize ilk kez madde kullanarak gelenlerin %31’inde adli vakalar söz konusuydu. Ya kullanımından ya ticaretinden ya da farklı bir suçtan cezaevi süreci olmuş veya denetimli serbestlik almış insanlar. Şunu görüyoruz ki, madde kullanımı bir süre sonra sizi suça yöneltiyor. İşin suç kısmını ayırıyoruz. Bağımlılık tek yönlü bir hastalık değil. Ailesi, mahallesi, ilçesi etkileniyor.
“KURTULMAK İSTEYENLERE TÜM KAPILARI AÇIYORUZ”
Tedavi sürecinde bireyleri maddeden uzak tutmak için neler yapıyorsunuz?
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin sahip olduğu sportif faaliyetler, sanat ve meslek edindirme kursları danışan ve yakınlarına ücretsiz olarak sunuluyor. Havuza mı gitmek istiyor? Tenis mi oynamak istiyor? Programını yapıp gönderiyoruz. Madde bağımlılığına iten sebepler arasında arkadaş çevresi ve merak konusu kadar boş zaman da etkili. Çünkü Eğitim hayatı biten, çalışmayan kişiler boş zaman fazlalığından madde kullanmaya devam ediyor. Boş zamanı yapılandırmaya gidiyoruz. Bütün kapıları açıyoruz. Kişiler istediği kursa gidiyor, kişisel ve sosyal gelişimi desteklemeye çalışıyoruz. Üç ay temiz kalan hastalara bir ödül mekanizması oluşturduk. Bu kişiler Burfaş’ın istedikleri bir tesisinde, istedikleri sayıda aile bireyi ile ücretsiz yemek yiyorlar. Öz saygının güçlenmesini ve aile içi ilişkilere katkı sağlamaya çalışıyoruz.
2 BİNDEN FAZLA KİŞİYE ULAŞILDI
GADEM kaç kişiye ulaştı?
2017 yılının başından şimdiye kadar gerçekleştirdiğimiz seminer ve eğitimlerle iki binden fazla kişiye ulaştık. Bizi dinleyenler içinde bulunan bağımlı yakınları kurumumuza geldi. Sahada görev yapan arkadaşlarımız da bağımlı bireylere ulaşıyor.
Açıldığımız 2015 yılından 2017 başına kadar 500’ün üzerinde bağımlı ve 200 bağımlı yakınına hizmet verdik. 2017’nin ilk altı ayında ise 916 kere bireysel görüşme gerçekleştirdik. 2017 yılının ilk altı ayında yeni 181 bağımlıya danışmanlık hizmeti vermeye başladık. 798 kez bağımlı yakını ile görüştük.
İŞ BULANLAR, EVLENENLER…
Madde kullanımını bırakan bireylerden nasıl dönüşler alıyorsunuz?
Çalıştığımız süre boyunca herhangi bir tatsız olay ile karşılaşmadık. Aksine bizden sonra hayatını düzene sokup eğitim hayatına devam edenler, çalışmaya başlayanlar, nişanlananlar ve evlenenler oldu. “Allah sizden razı olsun” demek için pek çok bağımlı yakını bizi ziyaret etti. Temiz kalmayı başarıp hayatı düzene giren insanlar başkalarına fayda göstermek için çalışmaya başladı.
GADEM çalışmalarına nasıl devam edecek?
Şehri yönetenlerin gösterdikleri hassasiyet bizim çalışmalarımıza yön veriyor. Büyükşehir Belediye Başkanımız Sn.Recep Altepe bu konuya önem vermeseydi GADEM yerinde sayardı. Ama şimdi 17 ilçede çalışmalarımız var. Kimisi bu konunun emniyet ya da sağlık bakanlığının alanı olduğunu diyerek ilgilenmedi. Ama bağımlılık toplumun sorunu. Merdiven altı dediğimiz madde üretimi, maddeye bağlı suçlarda artış var. Avrupa’da madde bağımlılığı nedeniyle en çok ölümün yaşandığı ülke Türkiye. Önleyici çalışmalar kapsamında yerel yönetimlerin yapacağı çok şeyler var. Biz 24 yaşında da, 13 yaşında da, 7 yaşında da maddeye başlamış insanlar gördük.
GADEM Bursa’da büyük bir boşluğu doldurdu. Doğrudan ulaşıp bilgi alabileceğiniz bir kurum. Hem tıbbi tedavi sürecini destekliyoruz, hem de danışmanlık hizmeti ile boş zaman yapılandırmasını sağlıyoruz. Gemlik Kurşunlu’da açacağımız kamp alanı ile bağımlılık ile mücadele eden bireylerin bakış açılarını değiştireceğiz. Aileler bilinçlenecek. Okullarda öğrenciler bilinçlenecek. Hazırladığımız yeni projede Eylül ayından itibaren tüm liselerde derse giren branş ve rehber öğretmenlerimize eğitimler vereceğiz.
Birebir bilgi almak isteyen vatandaşlarımızı GADEM’e bekliyoruz.
