USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Umur (Omur) Bey

Bursalı devlet ve bilim adamı

15-12-2015

İlk devir Osmanlı yöneticilerindendir. Kara Timurtaş Paşa’nın oğludur. 1421 yılında vezir olmuştur. 1430 yılında Umur Bey, Bursa Umurbey Mahallesi’nde cami, kütüphane, hamam ve müştemilatı yaptırmıştır. Ayrıca Tuzpazarı’nda kervansaray ve hamam, Edirne’de mescit, Bergama’da medrese, hamam, Biga’da cami, Afyon’da cami, medrese, kervansaray, hamam yaptırmıştır. Umurbey Camii’nin yanında bulunan türbede gömülüdür. Vakfiyesine göre Umur Bey, çok sayıda değerli kitap da vakfetmiştir. Ancak bu kitaplardan bugün bir haber yoktur. Bir de bugünkü Gemlik’e bağlı Umurbey beldesine adını veren Umur Bey vardır ki, bu Pars Bey’in torunu, Yakup Bey’in oğludur. Mezarı da buradadır.

Bu devirde adet olmak üzere kitabe ve vakfiyelerini Arapça değil de Türkçe olarak yazdırması, bazı astronomi ve tıp kitaplarını Türkçe’ye çevirtmiş olması, ilk Türkçülerden sayılmasına neden olur. Omur Bey, adı duyulmamış bir eski Türkçüdür. Avuç dolusu altın vererek bir çok tıp kitabını Türkçe’ye çevirtmiştir. Türk dili için birçok girişimlerde bulunan Omur Bey, o tarihe kadar tüm vakfiyeler Arapça iken kendi vakfiyesini Türkçe yazdırmıştır. Bursa’da bulunan ilk Türkçe yazıt da bu kişinin yaptırdığı caminin kapısındaki yazıttır. 865/1461 yılında ölmüştür. Mezarı, Umurbey Camii bahçesindedir. Mezar taşında şu yazılıdır: “El-merhum el mağfur Umur Bey bin Timurtaş Bey, sene 865” Bir de Hisar’da Umurbey Mescidi ve mahallesi vardır.

(KEPECİOĞLU Hamamlar, s. 15; BAYKAL  s. 134; MİRAT-I BURSA, s. 40 ; VAKIFLAR  III. s. 377; AYVERDİ II.  s. 337-347; A. Tevhid, Bursa’da Omur Bey Camii Kitabesi, TOEM ; N. Karatay, Bursa’da Omur Bey Vakıfnamesi ve Yeni bulunan mühim bir Vesika, Uludağ Der. s. 15-20; M. Yüksel, Umur Bey’in Bursa’da Vakfettiği Kitaplar, Türk Dünyası Arş. Ağustos 1984, s. 134-147 ; KÜTÜK IV, s. 11-17; SİCİLİ OSMANİ I, s. 401; KAMUSU’L-ALAM, s. 1103; VEFEYAT-I SELATİN, s. 158)

Raif Kaplanoğlu