Tahtakale Mahallesi

Bugün Hisar, Alipaşa ve Nalbantoğlu mahalleleriyle çevrilidir. Mahalle; kuzeyinden Atatürk, doğudan Maksem, batıdan ise Kâzımbaykal Caddesi ile sınırlıdır. Mahallenin adının, Arapça kale dibi anlamına geldiği savunulur. Nitekim gerçekten de belgelerde bu anlama gelen Taht'el Kal'a olarak anılmıştır. Ancak bu genel bir ifade olup, hemen her kentte bulunan bir yerdir. Eskiden sebze, soğan ve meyve satılan yerlere Tahtakale denilirdi. İlk aşamada adı da kale altı anlamından gelmiştir. Çünkü, köylülerin getirdiği yaş sebze ve meyveler, sağlık ve güvenlik nedeniyle kalenin içine sokulmadığı için, kale diplerinde satılmaktaydı. Bursa'da da birkaç Tahtakale vardır. Eski Tahtakale, bugün de aynı adla anılan yerde idi. Bu mahalledeki hanı Çelebi Mehmed döne­minde Bayezıd Paşa’nın yaptırdığı söylenir. Yeni Tahtakale olarak anılan yer ise bugünkü Bitpazarı'ndadır. Bu nedenle Davutpaşa Hanı ve Yoğut Hanı'na da Tahtakale derler. Nitekim 1530 ve 1573 tarihli tahrir defterlerinde, Kayganoğlu Mahallesi’nin diğer adının Tahtakale ol­duğu yazılıdır. Demek ki, XVI. yüzyılda Tahtakale, Kayan Mahallesi’nde idi. Yani bugünkü Bitpazarı’ndaydı. Mahallede 1530 yılında 30, 1573 yılında ise 87 hane yaşamaktaydı. Aynı tarihte, Şeyhi bin İbrahim Odası'nda 58 kiracı hane yaşamaktaydı. Hatta 1555 yılında, Pirinç Hanı’nın bile Tahtakale olarak anıldığı belgelerden anlaşılmaktadır. XIX. yüzyılda mahalle adı olarak yer almaz, ancak halk arasında Tahtakale Hanı'nın bulunduğu yere Tahtakale denilmekteydi. Bu ne­denle 1950'li yıllardan sonra bu bölge Tahtakale Mahallesi adını almıştır. Bursa'nın uzun yıllar ticaret merkezi olmuş olan mahallede bugün: İnebey, Veledihabib/Eminiye Dergâhı, Veledivezir, Arapmehmed, Hacısevinç, Mecnundede, Güngörmez ve Çakır mescidleri ile, Tahtakale Çarşısı, Çakır Hamam ve Kapan Hanı gibi yapıtlar bulunur. Bugün büyük ölçüde işyerleri ile dolu olan mahallede yaklaşık bin hane yaşamaktadır. Büyük bölümü SİT kapsamında olup, çok sayıda eski ev bulunan mahallede bugün çoğunlukla eski Bursalılar yaşamaktadır. Bugün Tahtakale olarak anılan yer, Bursa’nın ilk Tahtakalesi’dir. Günümüzde bile halen köylüler, bahçelerinden topladığı özellikle meyvelerini, yedi asırdır yaptığı gibi, kendileri taze taze satmaktadır. Tahtakale Hanı birkaç yıl önce yangın geçirmiştir. Tahtakale’nin eski çınarları da çok ünlüdür. Bugün merkez Osmangazi ilçesine bağlı bir mahalledir.

Raif Kaplanoğlu