USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Kadızade-i Rumi

Bursalı matematikçi ve bilimadamı

02-12-2015

Asıl adı Salahaddin Musa’dır. Sicili Osmani’de Musa Paşa olarak anılır. Babasının adı Mehmet’tir. Bursa Kadısı Koca Mahmud’in torunudur. Uzun süre Semerkant’ta kalması nedeniyle Anadolulu anlamında, Rumi lakabını almıştır. Babası da Koca Efendi lakabıyla tanınmıştır. 1337 yılında Bursa’da doğmuştur. Babası Bursa’da kadılık yapmıştır. Bursa’da öğrenim gördü. Ünlü bilgin Molla Fenari’den astronomi ve matematik dersleri aldı. Türkistan’da bilgisini geliştirdi. Hammer, ilk Türk riyaziyecisi olduğu söyler. Uluğ Bey’e hocalık yaptı. Uluğbey Rasathanesi’nin kurulmasında katkısı olmuştur. Semarkant’ta iken Anadolulu olduğu için Rumi sıfatı verilmiştir. Bursa’da 40 yıl kadılık yaptığı için, Koca Kadı ve Koca Efendi olarak ta anılmıştır. 815/1412 yılında Bursa’da yaşamını yitirmiştir. Sicili Osmani’de  841/1437 yılında öldüğü yazılıdır. Hisariçi’nde, Kavaklı Camii karşısında, eskiden var olan Mevlevihane’nin avlusuna gömülmüştür. Semerkant’ta yaşamını yitirdiği de savunulur.

Matematiğin dışında felsefe ile de ilgilenen Kadızade’ye göre akılla imanın alanları ayrıdır. İmanla ilgili konular hiç bir zaman aklın ilkeleriyle bağdaşmaz. Birçok öğrenci yetiştiren Kadızade’nin en ünlü öğrencisi Ali Kuşçu’dur. Yazarın; Şerh-i Eşkal-üt Tesis, (Bursa YABEK G.4821/2, Arapça) Muhtasar fi’l-Hisap, (Hesap Özeti) Risale fi İstihrac-il Ceyb Derece Vahide, (Birinci Dereceden Çıkarma Üstüne Makale, 1852/1286 tarihinde taşbaskı olarak basılmıştır.) Şerhi Çağmini, (Ayasofya Ktp. nüshası var.) Haşiye ala şerhü’l-Mülahas, (Bursa YABEK G.2101, Arapça) Şerh’ül Mulahhas fi’l-Haya, (Bursa YABEK G.1197, bu kitap 814 yılında yazılmıştır.) Risale-i Kavs-ı Kuzah ve Haşiye-i Hidayeti’l-Hikme adlı yazma kitapları vardır.

 (BURSALI TAHİR III, s. 275; HAMMER II, s. 912; ŞAKAİK II, s BALDIRZADE, s. 61; MECDİ, s. 37; KÜTÜK III. s. 376; SİCİLİ OSMANİ IV, s. 520; GÜLDESTE, s. 275; ZÜBDETÜ’L-VEKAİ, s. 186)