USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

İlk Suni İpek Fabrikası

Türkiye'nin ilk Suni İpek Fabrikası 1 Şubat 1938 tarihinde Gemlik'te açılır.

19-02-2016

1933-1937 yılları arasında uygulanan "Birinci Beş Yıllık Plan"ın önemli yatırımlarından biri olan fabrikanın adı, dönemin İktisat vekili Celal Bayar'a 26 Kasım 1935 tarihinde yazdığı bir mektupla bizzat Atatürk tarafından konulmuştur. Projeye göre 490.000 liralık bir harcamayla yapımı öngörülmektedir. Temeli 28 Kasım 1935'te dönemin başbakanı İsmet İnönü ve İktisat vekili Celal Bayar tarafından atılmıştır. Açılışı 1 Şubat 1938'de Atatürk'ün son Bursa gezisi sırasında yapılır. Fabrika başlangıçta 350 ton/yıl reyon (yapay ipek) üretim kapasitesinde iken, 1949'da 500 ton/yıl kapasiteli viskon (yapay yün) 1951 'de 200 ton/yıl kapasiteli selon ve karbon sülfür üniteleri eklenir. 1952'de ise, o zamana değin dış ülkelerden satın alınan ve viskon üretiminde yardımcı hammadde olan 450 ton/yıl kapasiteli karbon sülfür ünitesi eklenmiştir. Böylelikle fabrikanın, karbon sülfür kapasitesi 1957'de 940 ton/yıla, 1964'e gelindiğinde selon kapasitesi 200 ton/yıla ve viskon kapasitesi de 1.100 ton/ yıla yükselmiş bulunmaktadır. Ancak zamanla kullanılan makinelerin yıpranması ve demode olması nedeniyle, çağdaş teknolojiye uygun daha büyük bir fabrika kurulması gerekmiş; 1969'da temeli atılan yeni fabrika binası 1973'te tamamlanıp üretime başlayınca da, eski fabrikada üretim durdurulmuştur. Bu yeni fabrika 8.000 ton/yıl viskon (odun selülozu ile) ve 2.700 ton/yıl karbon sülfür kapasitelidir. Ayrıca 1982'de yapımı tamamlanarak hizmete açılan selon tesislerinde yılda toplam 4.360 ton laksız, nitroselüloz laklı ve kopolimer laklı selondan film üretimine geçilmiş bulunmaktadır. Bu dönemde "Sümerbank Gemlik Sunğipek ve Viskon Mamulleri Sanayi Müessesesi" adı verilen fabrikada çalışanların sayısı ortalama 700 dolayına ulaşmıştır.

Sunğipek Fabrikası'nın ekonomik katkısının ötesinde, Gemlik'in toplumsal ve kültürel gelişimine de önemli katkıları olmuştur. 1990'lı yılların ortalarında özelleştirme kapsamına alınan fabrika, Sümer Holding bünyesinde satışa sunulmuşsa da, uygun alıcı bulunamayınca 31 Mart 1998'de Sümer Holding tarafından Tekel'e devredilmiştir. Daha sonra da Uludağ Üniversitesi'ne devredilen tesis, şu anda Uludağ Üniversitesi bünyesinde yeni kurulacak olan Hukuk Fakültesi olarak hizmet verecektedir.

Murat Kuter