USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

İlk Çağda Bursa'da kimler yaşadı?

11-02-2016

Bursa ve civarına önceleri Bithynia denilmekteydi. Uludağ’ın güneyi ile batısı ise Mysia adıyla anılmaktaydı. Bursa bölgesinde yaşayan Bithynia’lılar, Thrak kökenlidir. Asya’dan Avrupa’ya geçen yol üzerinde bulunduğundan, yerli halk dışında başka halklar da buralara yerleşmiştir. Bithynia’nın en eski halkı Bebrik/Bebryces, Migdon/Migdones ve Mariandines/Mariandini’lerdi. Anlaşıldığına göre Avrupa’dan gelen Bithyn’ler İ. Ö. birinci binin başlarında adlarını tarihten sildikleri Bebryk’lerin yerine yerleşmişlerdir. (Texier. 1997: s.40, 45; Yakınşark IV. s.182)

Bugün Anadolu’nun en eski halkının Bithynia’lılar olduğu kabul edilebilir. Bithyn’lerden önce bölgede Bebryk’ler oturmuştur. Sonra da Mysi’ler gelmiştir. Eusebios, Bithynia’lıların İ.Ö. X. yüzyılda Anadolu’ya göç ettiğini yazsa da, genellikle İ.Ö. VII. yüzyılda göç ettikleri kabul görmüştür. Bithyn’ler, Thrak örf ve adetlerine bağlı oldukları için çoğu kez Asya Thrak’ları olarak anılmıştır.  Kullandıkları dilin ise Thrakça olduğu belgelerden anlaşılıyor. Ancak, Yunan kolonilerinin etkisi ile Bithynia halkı da yavaş yavaş Yunanlaşmıştır. Yunan tanrıları bile bölge halkının tanrılarının yerini almıştır. (Mansel, 1936: s.4) Bithyn’lerden önce, bölgede Bebryk, doğuda ise Mygdon dili konuşuluyordu. Batıda ise Mysia dili konuşulmaktaydı. Bölgede kullanılan Fhrig, Mysia, Mariandyn ve Kaukon dilleri, Hint-Avrupa dil grubunun Thrak-Fhrig koluna bağlı idi. Ancak bugün, Bithyn dilinden hiçbir yazıt bulunamamıştır. Bithynia Krallığı devrine ait yazıtlar da bulunmaz. Yazıt ve paraların tümünde Yunanca ve son devirlerde Latince kullanıldığı, devletin resmi dilinin, İ.Ö. 297-74 yılları arasında Yunan dili olduğu anlaşılıyor. Kral adlarından Zipoites ile Ziaelas Bithynce’dir, Prusias’ın ise Bithynce olduğu kuşkuludur. Diğer kral adlarının ise tümü Yunancadır. Tanrı adları olan Papas (Zeus), Papaias (erkek adı) ve Papia (kadın adı) Bithynce’dir. Yer adlarında ise, Bithynion, Prusa, Tataion, Dadastana, Dableis gibi adların Bithynce olduğu sanılmaktadır.

XII. yüzyılda, Bizanslıların Bursa ve civarına çok sayıda Sırp ve Bulgar’ı iskân ettiği bilinmektedir. Osmanlılar Bursa bölgesine geldiklerinde, Bursa ve çevresinde çok değişik etnik gruplardan olmak üzere, ama tümü Ortodoks Hıristiyanları bulmuştu. Bu Hıristiyanların da çoğu Rumca konuşmaktaydı. Rum sözcüğü, Yunanlı olmayıp, Romalı, Roma ülkesinde yaşayan anlamına gelmekteydi.

Raif Kaplanoğlu