Gündoğdu (Filader)

Bursa'nın çok eski bir köyüdür. Eski adı Fledar/Filadar olup ünlü bir Rum köyüdür. Kaynaklarda Filandon adıyla da anılan köyün antik dönemdeki adı, olasılıkla Peladarion'dur. Paladari olarak da anılmaktadır. Antik kalenin bulunduğu kayalık bölgede Bursa Müzesi kurtarma kazısı yapmıştır. Köyde, tanrıça Artemis ile ilgili bir yazıta rastlanmıştır. İşgal yıllarında çeteciler tarafından tümüyle tahrip edilmiş, köyde hiçbir bina kalmamıştır. Kurtuluş Savaşı sonrasında köyü terk eden Rumların yerine, 1924 yılında Yunanistan'ın Drama kazasına bağlı Kurlar köyünden gelen göçmenler ile Karacaovalı Pomaklar yerleştirilmiştir. Yakılan eski Rum köyü ise, kayalığın dibindeki kale çevresinde idi. Kurtuluş Savaşı sırasında tümüyle yandığı için yeni köy, tepenin 1 km kadar aşağısında kurulmuştur. Köydeki evler, planlı bir biçimde tümüyle yeniden yapılmıştır. Gemlik Körfezini gören yüksek bir yerde kurulduğu için, bugün çok sayıda TV ve Radyo yansıtıcıları yerleştirilmiştir. Bursa'ya 20 km uzaklıktadır. 1895 ve 1908 Yıllığı’na göre 392 haneli köyde 1927 yılında 764, 1990 yılında 1922, 1997 yılında 2.323 kişi yaşamaktaydı. Köyde, Panagia adına adanmış bir ki­lise bulunuyordu. Kilisenin 1777 yılında yapıl­dığı sanılmaktadır. Köyün en önemli geçim kaynağı zeytinciliktir. (Bak. FİLEDAR)

Raif Kaplanoğlu