Gölcük

Eskiden Gürsu bucağına bağlı idi. İlçenin kuzeydoğusunda, Kestel'e 25 km uzaklıktadır. Eski bir Türk köyüdür. işgal yıllarında kısmen yakılmıştır. Köyün adı, 2-3 km kadar uzağındaki Kavaklar’da bulunan ufak göletten gelmektedir. Eski köy, gölün kenarında, Kanlı Harmanlar olarak anılan mevkideydi. Köyün 1 km kadar güneyinde Erenköy adlı mevkide de eski bir köy vardı. Önceleri Orhaneli’ne bağlı bulunan köyde, sultana bağlı hassa piyadelerinin hisseleri varmış. Daha farklı bir deyişle yayacı imiş. 1530 tarihli tahrir defterinde Yenişehir'e bağlı olarak gösterilen köyün bu olduğunu sanıyorum. Nitekim kadı sicillerinde de bu köyün Yenişehir'e bağlı olduğu anlaşılır. Bu tarihte köy, sazlık ve çayırlık idi. Bazı belgelerde köyün Lala Şahin’e ait olduğu anlaşılıyor. Zamanla boşalan köy yerine, 1860’lu yıllarda Yörükler yerleşmiştir. Yörüklerin eşkıya korkusu nedeniyle yerleştiği söylense de, olasılıkla Ahmet Vefik Paşa’nın baskısıyla yerleşmişlerdir. 1895 ve 1908 Yıllığı’na göre Bursa'ya bağlı ve 88 hane bulunan köyde 1927 yılında 506, 1990 yılında 860, 1997 yılında 495 kişi yaşamaktaydı. Köyde: Arap Dede, Hu Dede (çorba) ve Uzun Dede adlarında üç ayrı yatır bulunmaktadır. Söylenceye göre Hu Dede’nin toprağını alıp tarlaya serpince, ürün o yıl ikiye katlanmaktaymış. Arap Dede için ise her yıl baharda, yağmur yağsın diye tören yapılmaktaydı. Yerli köyüdür. (BOA. Temettuât Defterleri, no.7424)

Raif Kaplanoğlu